Sokkel Of Plint.

[Groovy]

Ik kan een mooi sokkel van marmer kopen voor mijn Garrard 301.

Uit een stuk marmer gefreest.

Buiten dat ik hem mooi vind is hij klankmatig zo dood als een pier.

Het ding weegt 25 kilo.

Hoe denkt men hier over de klankmatige invloed van een sokkel of pilnt op een draaitafel.

[TL 200]

Hoe denkt men hier over de klankmatige invloed van een sokkel of pilnt op een draaitafel.

Moet eigenlijk niet bestaan. Ik geloof wel in een grote massa. Mag je hem niet eerst uitproberen?

[Groovy]

Ik heb hem gehoord met een Garrard 301 er in.

Sme 3009 met denon 103r.

Ik vond dat heel goed klinken.

Maar zou de sokkel daaraan bijdragen.

[thingman]

Ik heb het idee dat bij een dt alles bijdraagt, dwz een rol van zeker formaat speelt bij de uiteindelijke weergave.

Als het inderdaad niets uit zou maken kun je ook mooi golfkarton nemen oid...

[Groovy]

Ik heb het idee dat bij een dt alles bijdraagt, dwz een rol van zeker formaat speelt bij de uiteindelijke weergave.

Als het inderdaad niets uit zou maken kun je ook mooi golfkarton nemen oid...

Dat is eigenlijk wel logisch.

Ik neem aan dat er bij de fabricage wel over nagedacht word.

[Duck-Twacy]

Karton is door zijn honing-raat achtige structuur toevalig een redelijk goede trilling isolator (vergelijkbaar met masterbase)

 

Kijk maar http://www.high-endforum.nl/topic/4710-karton-als-demper/?p=94166 

[Groovy]

Uuh mooi verhaal

[Jongensdroom]

Wordt marmer wel vaker gebruikt?

 

Het zal zeker invloed hebben op de totaalklank. Een draaitafel is een beetje vergelijkbaar met een muziekinstrument.

[Groovy]

Marmer word niet vaak gebruikt.

Het is zwaar en ook duur om een sokkel uit een stuk marmer te frezen.

[Arden]

Staven kan ik het niet omdat ik het niet heb geprobeerd, maar al mijn experimenten met plinten voor mijn Garrards eindigden in uitgeholde plinten zonder bodemplaat met AKTYNA voetjes eronder.

Met massieve plinten klonk het allemaal te ingetogen en tam. Ik ben bang dat een Garrard met een granieten- of marmeren plint geen energie kan afvoeren en dat dat de bottleneck zal blijken.

Maar nogmaals, het experiment an sich met graniet ben ik nooit aangegaan.

[Groovy]

Ik ga het toch proberen en beluisteren.

Maar dat duurt nog even.

Ik ben benieuwd naar het verschil tussen mijn mdf en de sokkel van marmer.

Bij mijn kennis klonk het goed maar wel in een kleinere ruimte andere acoustiek dan bij mij en met andere luidsprekers.

Die sokkel is wel open aan de onderkant.

[Jongensdroom]

Buiten dat ik hem mooi vind is hij klankmatig zo dood als een pier.

 

Daarom wordt marmer vaak gebruikt voor grafstenen Peter .

[Groovy]

Daarom wordt marmer vaak gebruikt voor grafstenen Peter .

Jij weet ook alles he

[TL 200]

Jij weet ook alles he

Ik dacht dat die zware stenen waren om te voorkomen dat iemand er weer uit kruipt.

[Ernesto]

Mijn ervaring met marmer is dat het wat "hard" en koud klinkt. Dat betekent dat er naar mijn gevoel in het midden-hoog frequenties versterkt worden. De beste ervaring heb ik met gewoon houten platen, maar een vriend van mij heeft een rack gebouwd met glazen platen en hij is daar zeer tevreden over. Glas is normaal gesproken ook nogal hard, maar hij gebruikt gelaagd veiligheidsglas. Misschien werkt dat beter.

In ieder geval is marmer geen demper. Een demper zou trillingen instantaan moeten omzetten in warmte, en dat kan niet. Op zijn best kan een demper vertraagd dempen, wat misschien eerder tot meer dan tot minder versmering van het geluid leidt.

 

Moraal: zelf uittesten en luisteren hoe het klinkt.

[Guest]

Ik zal het verhaaltje hier ook maar even neerzetten, ter lering ende vermaeck.

 

Het is een goede gedachte om ervan uit te gaan dat bij een draaitafel alles draait om (controle van) trillingen en resonanties.
Zuiver technisch gezien zou alleen de naald in de groef moeten bewegen (samen met cantilever) en de rest zo onwrikbaar mogelijk moeten zijn.
Dus stijve materialen en verstevigingen om mee te beginnen.

Helaas zijn resonanties en ongewenste trillingen nooit helemaal uit te bannen.
Ga maar eens na welke beweging de naald in de groef maakt: dan hebben we het over microns waarbij de maximale amplitude zo'n 80 micron is (vaak minder).
Dat geldt dan voor de sterkste passages, voor heel zachte stukjes en details is die beweging nog veel kleiner.
Je kunt je dus wel voorstellen wat een wankele armbuis, headshell of voet doet: die worden allemaal door de muziektrillingen vanuit de groef naar de naald zelf in beweging gezet en dat met elk hun eigen resonantie (voorkeurs) frequentie en ook sterkte.
Een zware stijve arm zal moeilijker in beweging komen dan een lichte arm, maar ALS die dan ook eenmaal in beweging komt dan duurt het ook een tijdje langer voordat die beweging is opgehouden.
Die beweging is altijd ten opzichte van de naald en cantilever, en wordt dus in de tijd vertraagd weer teruggevoerd naar diezelfde naald die, want dat arme ding weet niet beter, de beweging weer omzet in een electrisch signaal in het element.
Dat leidt tot een vertroebeld en wazig stereobeeld, vervorming en kleuring en verlies aan detail.

Het is dus zaak die ongewenste trillingen zoveel mogelijk te voorkomen en dat kan door juiste materiaalkeuze, opbouw en combinatie met het element.
De trillingen die er hoe dan ook nog zijn moeten bij voorkeur snel en grondig worden afgevoerd, weg van het element.
Dat is de taak van de arm, de armvoet, het eventuele subchassiis en de sokkel of plinth.
Ook hier weer is materiaalkeuze belangrijk: een kunststoffen armboard bv. kan energie vrij snel en goed afvoeren (afhankelijk van de soort) en ook dempen.
Een armbase van aluminium of hout doen dat weer iets anders en als je je SME-arm nog met die rubbertjes op de voet hebt vastgezet dan zie je dat de arm fractioneel kan bewegen t.o.v. het plateau en de plaat.
Dat is zeker ongewenst en kan leiden tot vermindering van transienten en zelfs enige zweving in de vorm van FM.

Hier zie je dan ook al duidelijk worden welk verschil er zit in de concepties massatafel en afgeveerde tafel (het kan ook allebei).
Een massatafel zal strakker klinken, meer als een CD speler zeg maar, terwijl een subchassistafel vaak wat omfloerster, zwoeler klinkt.
Dat is het karakter van de constructie; het hangt er maar helemaal vanaf hoeveel en welke soort trillingen de arm/element combinatie afgeeft in welke mate dat meespelt.

Ik zei eerder al: bij een draaitafel is alles trillingen tot en met het vingerlipje van de headshell aan toe.
Dus afvoeren en dempen; dat is de taak van oa een subchassis.
De veren absorberen die trillingsenergie; de vering dient er dus NIET voor om de tafel immuun te maken voor trillingen van buiten zoals bv. lopen op een houten vloer zoals vaak wel wordt gedacht.
Een schap aan een dragende muur is altijd een verbetering en eigenlijk een noodzaak.

Verder werkt de plinth of sokkel ook nog als microfoon (en nog erger als je met een stofkap erop speelt).
Luchtdrukverschillen in de kamer (dus ook geluidstrillingen) zijn het hoogste tegen de muur, in tegenstelling met de snelheid van de drukgolven.
Dat geeft dus druk(verschillen) op het subchassis, zowel van boven als van onder. Hoe gering dan ook, dat kan hoorbaar zijn.
Een paar gaten in de boden van een subchassistafel zijn dus een oplossing om de druk boven en onder het subchassis gelijk te houden.
Bij een massatafel speelt dit ook, maar minder omdat die luchtdruk de grote massa vrijwel niet in beweging krijgt.

Ook plateau en mat spelen een rol in die trillingsonderdrukking en -afvoer; de plaat is lichtelijk elastisch bij de amplituden waar we het hier over hebben en zal dus ook energie, aan de bovenkant opgewekt, doorgeven aan mat en plateau.
Ook hier is materiaalkeuze belangrijk. Een rubber of kurkmat dempt goed, een koper- of acrylmat geeft goed energie door zodat het aan plateau en lager en uiteindelijk weer subchassis of sokkel is om door zijn massa de energie op te nemen.

Als we eenmaal zover zijn komen we dan eindelijk bij de plinth of sokkel uit.
Naast bovenvermelde factor, de energie-opname van trillingen, heeft die ook de functie om luchtdrukverschillen en trillingen van buiten, ook buiten te houden.
Ook die plinth of sokkel heeft weer een eigen resonantiefrequentie en is bij een massatafel vrijwel niet aan te stoten, bij een lichtere (subchassis) tafel echter wel.
De mate waarin dat gebeurt hangt dus af van het materiaal en de dikte enh de opbouw.
Daar kunnen dus verschillen in zitten.

Nu klinkt dit allemaal erg dramatisch, het valt in de praktijk gelukkig allemaal wel mee.
Het probleem speelt eerder bij stugge en zware (MC) elementen dan bij hoogcompliante en lichtere MMs.

Maar je ziet dus dat er enorm veel factoren zijn die meespelen in het verhaal en dat verklaart waarom de 1 een heleboel van die dingen niet opmerkt en een ander weer wel.

 

En nog wat: je kunt een tafel als een Thorens TD160 of aanverwant ook dood-dempen: het zwoele, lichtvoetige karakter gaat er dan uit en gaat dan weliswaar strakker maar ook doodser klinken.
Om die reden oa. is een combinatie met bv. Rega-armen klankmatig niet de beste; een Jelco of Mission arm is wel een goeie upgrade, evenals de diverse Linn armen.
Het hangt allemaal van elkaar af dus wees voorzichtig met eventuele modificaties en zeker met overmatige demping, en zeker als je die niet meer terug kunt draaien.

 

 

Aanbevolen leesvoer: oude "blauwe" nummers van Audio & Techniek (m.n. de artikelen van Henk Schenk) en Audiopinie (Rudolf Bruil).
Er is ook een compilatie van Audiopinie-artikelen in omloop, "Het beste uit Audioinie".
Hier en daar wel op radiobeurzen te vinden. Zeer de moeite waard, staat erg veel in over deze materie.
Op de website Soundfountain van Rudolf Bruil staat ook wel wat maar niet in extenso.
er is nog wel een verzamelbundle over het bouwen van een draaitafel te koop, daar staat ook erg veel goeie info in.

[Jongensdroom]

Ik dacht dat die zware stenen waren om te voorkomen dat iemand er weer uit kruipt.

    

[Jongensdroom]

Jij weet ook alles he

Zei mijn vrouw dat maar eens wat vaker. 

[kappa7]

KT88 Goed verhaal!!

[Jongensdroom]

Ik zal het verhaaltje hier ook maar even neerzetten, ter lering ende vermaeck.

 

Het is een goede gedachte om ervan uit te gaan dat bij een draaitafel alles draait om (controle van) trillingen en resonanties.

Zuiver technisch gezien zou alleen de naald in de groef moeten bewegen (samen met cantilever) en de rest zo onwrikbaar mogelijk moeten zijn.

Dus stijve materialen en verstevigingen om mee te beginnen.

 

Helaas zijn resonanties en ongewenste trillingen nooit helemaal uit te bannen.

Ga maar eens na welke beweging de naald in de groef maakt: dan hebben we het over microns waarbij de maximale amplitude zo'n 80 micron is (vaak minder).

Dat geldt dan voor de sterkste passages, voor heel zachte stukjes en details is die beweging nog veel kleiner.

Je kunt je dus wel voorstellen wat een wankele armbuis, headshell of voet doet: die worden allemaal door de muziektrillingen vanuit de groef naar de naald zelf in beweging gezet en dat met elk hun eigen resonantie (voorkeurs) frequentie en ook sterkte.

Een zware stijve arm zal moeilijker in beweging komen dan een lichte arm, maar ALS die dan ook eenmaal in beweging komt dan duurt het ook een tijdje langer voordat die beweging is opgehouden.

Die beweging is altijd ten opzichte van de naald en cantilever, en wordt dus in de tijd vertraagd weer teruggevoerd naar diezelfde naald die, want dat arme ding weet niet beter, de beweging weer omzet in een electrisch signaal in het element.

Dat leidt tot een vertroebeld en wazig stereobeeld, vervorming en kleuring en verlies aan detail.

 

Het is dus zaak die ongewenste trillingen zoveel mogelijk te voorkomen en dat kan door juiste materiaalkeuze, opbouw en combinatie met het element.

De trillingen die er hoe dan ook nog zijn moeten bij voorkeur snel en grondig worden afgevoerd, weg van het element.

Dat is de taak van de arm, de armvoet, het eventuele subchassiis en de sokkel of plinth.

Ook hier weer is materiaalkeuze belangrijk: een kunststoffen armboard bv. kan energie vrij snel en goed afvoeren (afhankelijk van de soort) en ook dempen.

Een armbase van aluminium of hout doen dat weer iets anders en als je je SME-arm nog met die rubbertjes op de voet hebt vastgezet dan zie je dat de arm fractioneel kan bewegen t.o.v. het plateau en de plaat.

Dat is zeker ongewenst en kan leiden tot vermindering van transienten en zelfs enige zweving in de vorm van FM.

 

Hier zie je dan ook al duidelijk worden welk verschil er zit in de concepties massatafel en afgeveerde tafel (het kan ook allebei).

Een massatafel zal strakker klinken, meer als een CD speler zeg maar, terwijl een subchassistafel vaak wat omfloerster, zwoeler klinkt.

Dat is het karakter van de constructie; het hangt er maar helemaal vanaf hoeveel en welke soort trillingen de arm/element combinatie afgeeft in welke mate dat meespelt.

 

Ik zei eerder al: bij een draaitafel is alles trillingen tot en met het vingerlipje van de headshell aan toe.

Dus afvoeren en dempen; dat is de taak van oa een subchassis.

De veren absorberen die trillingsenergie; de vering dient er dus NIET voor om de tafel immuun te maken voor trillingen van buiten zoals bv. lopen op een houten vloer zoals vaak wel wordt gedacht.

Een schap aan een dragende muur is altijd een verbetering en eigenlijk een noodzaak.

 

Verder werkt de plinth of sokkel ook nog als microfoon (en nog erger als je met een stofkap erop speelt).

Luchtdrukverschillen in de kamer (dus ook geluidstrillingen) zijn het hoogste tegen de muur, in tegenstelling met de snelheid van de drukgolven.

Dat geeft dus druk(verschillen) op het subchassis, zowel van boven als van onder. Hoe gering dan ook, dat kan hoorbaar zijn.

Een paar gaten in de boden van een subchassistafel zijn dus een oplossing om de druk boven en onder het subchassis gelijk te houden.

Bij een massatafel speelt dit ook, maar minder omdat die luchtdruk de grote massa vrijwel niet in beweging krijgt.

 

Ook plateau en mat spelen een rol in die trillingsonderdrukking en -afvoer; de plaat is lichtelijk elastisch bij de amplituden waar we het hier over hebben en zal dus ook energie, aan de bovenkant opgewekt, doorgeven aan mat en plateau.

Ook hier is materiaalkeuze belangrijk. Een rubber of kurkmat dempt goed, een koper- of acrylmat geeft goed energie door zodat het aan plateau en lager en uiteindelijk weer subchassis of sokkel is om door zijn massa de energie op te nemen.

 

Als we eenmaal zover zijn komen we dan eindelijk bij de plinth of sokkel uit.

Naast bovenvermelde factor, de energie-opname van trillingen, heeft die ook de functie om luchtdrukverschillen en trillingen van buiten, ook buiten te houden.

Ook die plinth of sokkel heeft weer een eigen resonantiefrequentie en is bij een massatafel vrijwel niet aan te stoten, bij een lichtere (subchassis) tafel echter wel.

De mate waarin dat gebeurt hangt dus af van het materiaal en de dikte enh de opbouw.

Daar kunnen dus verschillen in zitten.

 

Nu klinkt dit allemaal erg dramatisch, het valt in de praktijk gelukkig allemaal wel mee.

Het probleem speelt eerder bij stugge en zware (MC) elementen dan bij hoogcompliante en lichtere MMs.

 

Maar je ziet dus dat er enorm veel factoren zijn die meespelen in het verhaal en dat verklaart waarom de 1 een heleboel van die dingen niet opmerkt en een ander weer wel.

 

En nog wat: je kunt een tafel als een Thorens TD160 of aanverwant ook dood-dempen: het zwoele, lichtvoetige karakter gaat er dan uit en gaat dan weliswaar strakker maar ook doodser klinken.

Om die reden oa. is een combinatie met bv. Rega-armen klankmatig niet de beste; een Jelco of Mission arm is wel een goeie upgrade, evenals de diverse Linn armen.

Het hangt allemaal van elkaar af dus wees voorzichtig met eventuele modificaties en zeker met overmatige demping, en zeker als je die niet meer terug kunt draaien.

 

 

Aanbevolen leesvoer: oude "blauwe" nummers van Audio & Techniek (m.n. de artikelen van Henk Schenk) en Audiopinie (Rudolf Bruil).

Er is ook een compilatie van Audiopinie-artikelen in omloop, "Het beste uit Audioinie".

Hier en daar wel op radiobeurzen te vinden. Zeer de moeite waard, staat erg veel in over deze materie.

Op de website Soundfountain van Rudolf Bruil staat ook wel wat maar niet in extenso.

er is nog wel een verzamelbundle over het bouwen van een draaitafel te koop, daar staat ook erg veel goeie info in.

Grote genade, wat een goed artikel. Dat kan zo in een tijdschrift. 

 

Het knapste is nog, dat je het dusdanig uitlegt, dat deze a-technische malloot het ook begrijpt.

[TL 200]

Grote genade, wat een goed artikel. Dat kan zo in een tijdschrift. 

 

Het knapste is nog, dat je het dusdanig uitlegt, dat deze a-technische malloot het ook begrijpt.

Groter compliment kun je niet krijgen KT. Maar idd een mooi artikel.

[Groovy]

Ja geweldig hé.

Mooie en begrijpelijke taal.

Zoveel factoren daar je niet bij stil.

Maar voor de purist wellicht van grote waarde

[mumsoft]

Je zou toch bijkans cd'tjes gaan draaien.

Maar ja, daar valt ook zoveel over te vertellen.

Dus dan toch maar gewoon naar de life-uitvoering.

[Guest]

DanQ voor de complimenten mannen, maar de eer gaat toch echt naar mijn leermeesters in dezen.

Bob Jansen, Ronald de Beus, Henk Schenk, Rudolf Bruil en zelfs Armand van Ommeren die begin jaren '70 reeds mijn sluimerende interesse aanwakkerde met zijn toenmalige artikelen in Radio Bulletin.

[WanFie]

Inderdaad prima uitgelegd. Maar een punt wordt wel genoemd, maar heeft m.i. wat meer aandacht nodig. En dat is n.l. de stijfheid van het materiaal tussen het plateaulager en armbevestiging. Wanneer daar vering in ontstaat, komt er een extra beweging tussen de plaat en de naald. De laatste zal daar weer elektrische energie van maken.

 

Het deel waar je weinig aan kunt doen is het draaitafelloopwerk. Maar in geval van een Garrard zit dat wel goed. De sokkel waar de arm op gemonteerd wordt kan ook veel verpesten. Stel je maar eens voor dat dit niet meer dan een sigarenkistje is. De arm kan dan bewegen t.o. van het plateau. Foute boel... Veel platenspelerspecialisten luisteren ook met een stethoscoop naar de verschillende onderdelen van een draaitafel. Alles wat "klinkt" is in principe fout. 

 

Een marmeren sokkel of plint zal het in mijn oren beter doen wanneer de platen gedempt worden met b.v. loodbitumen. Ik heb voor een Thorens eens een sokkel van massief MDF platen gemaakt. De platen waren met Bisontix op elkaar gelijmd. Dat is enorm stijf en kan door de demping van de kit nauwelijks resoneren. Een plaat lood er tegen werkt ook goed. Een klok van lood gemaakt, "klinkt" n.l. helemaal niet. Van steen wél, maar met weinig demping is de klank weg. Zacht aluminium is m.i. ook erg geschikt. Dat "klinkt" ook nauwelijks.

Maar de arm van een Thorens zit helemaal niet op de sokkel, maar staat op een doorgedrukte stalen plaat waar ook het plateaulager op zit. Daarom zie je bij de Linn draaitafels dat juist daar veel verschillende subchassis versies bestaan. De duurste is een gefreesde aluminium plaat. De goedkoopste de doorgedrukte plaat zoals in een Thorens zit, maar dan soms nog verstevigd met een op gelijmde of gepuntlaste plaat.