spido

Beste rbh, Wisselingen... ja, het element "speelt in", wordt complianter, volgzamer... Maar ook je "gehoor" past zich aan... er treedt gewenning & acceptatie op... Het "realiteitsprincipe" moet essentieel zijn, dunkt Spido. Knalt een knal? Dreunt een dreun? Glanst een glans? Zijn de diverse stadia van toonvorming te onderscheiden? Komt bijvoorbeeld een cello net zo goed uit de verf als een viool? Hoor je het pulserend uitsterven van klokken, buizen en los aangeslagen snaren? En kun je horen hoe spraakklanken worden gearticuleerd? Stemhebbend of stemloos (s/z, p/b, t/d, f/v/w)... assimilatie - progressief of regressief - dat soort dingen, dus. (Soms is Spido zo blij, dat-ie ooit ook nog fonetiek en fonologie heeft bestudeerd...)

Let op: Als de meetmicrofoon slechts heel weinig wordt verplaatst, verandert àlles in zo'n plaatje. En ook wanneer de meetmicrofoon een beetje anders wordt gericht. Zo'n plaatje zegt dus maar weinig over de geluidskwaliteit. Want zo'n plaatje zegt niets over na-ijling. Over delayed resonances. Over vervormingen in het tijdsdomein, dus. En als er iéts belangrijk is, met betrekking tot dreunen, boenken, dabberen, gonzen, versmeren, dichtslibben & vermodderen... dan is het wel dàt!

Beste Ravon, De wereld heeft heel veel luidsprekers gekend (en kent ze nòg!), die aan een gestandaardiseerde sinussweep vrijwel gelijke (dikwijls bijna kaarsrechte!*) resultaten boekten, maar die toch heel verschillend klonken wanneer ze gevoederd werden met muziek of spraak. Die grote hoorbare verschillen tussen zulke luidsprekers werden pas "verklaard" (eig.: zichtbaar gemaakt!) toen er met bandruis werd getest en spectrum analyses werden gemaakt, en nog méér toen er ruisbursts werden toegepast en cumulatieve decay spectrums ("watervaldiagrammen") werden gepresenteerd. De gehoormatige verschillen bleken toen te bestaan uit combinaties van m.n. fasevervorming, interferentie en (vooral!) vertraagde resonantie (na-ijling, "delayed resonance": vaak kast-/paneelresonantie). * Zo leek er bijvoorbeeld destijds bij meting met sinussweep helemaal niets mis te zijn met diverse Philips "hifi-international" luidsprekers. Ze waren vaak aanmerkelijk "rechter" dan veel beroemde concurrentie uit Groot-Brittannië (Wharfedale, Leak, KEF, Rogers, Spendor, Harbeth, Celestion, Tannoy, Jordan Watts e.d.), zodat (m.n. Philips-) technici het maar vreemd vonden dat muziekliefhebbers daar tòch dikwijls de voorkeur aan gaven....

Beste Threshold, In het begin van de jaren tachtig, toen KF de rubriek "Speakers Corner" verzorgde voor HVT, Hein ten Bosch hoofdredacteur was, André Weigand eindredactie verzorgde, en illustere collega-auteurs had als Wim van Bussel, Aalt Jouk van den Hul, Hans Goddijn en Jan de Kruijff, werd er veel aandacht besteed aan techniek en werden apparaten zowel gehoormatig als met meetapparatuur beproefd. Zo herinner ik me de introductie van een peperduur en zeer innovatief apparaat in die dagen: de GenRad (General Radio) di-gi-ta-le (!!) audio spectrum analyzer, die zelfs op thermisch papier zijn staafdiagrammen kon uitprinten. Zoiets had nog geen enkel ander audioblad! In de vergelijkende test van vijf internationale luidsprekers, waaronder HVT's zelfbouwproject "The Pied Piper" (HVT maart 1983) zijn bijvoorbeeld van alle deelnemende luidsprekers spectrum analyses opgenomen. Wat "meten is weten" betreft, verwijs ik opnieuw naar de eerder genoemde AES publicaties. Alle hoorbare verschillen berusten op vervorming, d.i. aantasting van de resultante (amplitude x tijd) en zijn dus meetbaar. Voor dat meten zijn diverse testsignalen en testmethodes bedacht, die technici uitstekende diensten bewijzen. Muziek en spraak zijn veel te veranderlijk om als testsignaal te kunnen dienen. Bovendien is het niet juist om technische (objectieve) zaken op een persoonlijke (subjectieve) manier te beoordelen.

Beste Threshold, Die Van Hessens Toverdoos Vergelijkingstruc is nooit uitgevoerd met JK-versterkers. Wel zijn versterkers van Johan Ketelaar ooit gebruikt om na te gaan of er hoorbaar klankverschil optrad door om te schakelen tussen een pure A-klasse versterker en een AB-klasse versterker, in verder dezelfde audioketen.

Beste Threshold, Die eerste Quad versterker in de lijn maakte er al zo'n puinhoop van, dat de tweede in de lijn het nauwelijks erger kon maken. Bovendien waren er relais in de signaallijn opgenomen, en zelfs jij zult weten dat zoiets schadelijk is. Beide aspecten werden anno 1980 door KF blootgelegd. Wie nu nog aan deze misleidende vergelijking refereert, heeft in ruim dertig jaar kennelijk niets geleerd.

Men leze, om te beginnen (en om onnodig want reeds gedaan werk te vermijden): "On the audibility of Midrange Phase Distortion in Audio Systems", Lipshitz, Stanley P.; Pocock, Mark; Vanderkooy, John; University of Waterloo, Waterloo, Ontario, Canada N2L 3Gl, JAES Volume 30 Issue 9 pp. 580-595; September 1982. "Audibility of Linear Distortion with Variations in Sound Pressure Level and Group Delay", Geddes, Earl R.; Lee, Lidia W.; Eastern Michigan University; GedLee LLC; AES Convention121 (October 2006); Paper number 688.

Beste Hansko, Vragen kloppen altijd. Antwoorden meestal niet. Is dat niet toevallig?

Beste Ravon, Dank je! Ik noem deze aspecten, omdat we niet te licht moeten denken over het belang van de testcondities. Of vervorming hoorbaar is (en blijft!*), hangt immers niet alleen af van de kwaliteit van de weergave-apparatuur, en/of van de kwaliteit van de gehoororganen an sich. * Hoe langer iemand naar vervorming luistert, hoe minder hij die hoort.

In welk frequentiegebied? Bij welke luidheid? Gedurende welke tijd? Afwisselend met vervormingsvrije referentie?

Beste Hansko, Maar... toeval bestáát niet! http://www.grenswetenschap.nl/permalink.asp?grens=1125

Meten is weten. Ja, ja... Maar wéét je dan wat je weet, nadat je hebt gemeten? Elk meetresultaat is toch situatief en momentaan? Wat krom is, kan recht zijn vanuit een zeker perspectief... en ook omgekeerd. Parallellen - zoals wegkanten en spoorrails - ontmoeten elkaar aan de evenaar... maar toch niet. Een spiraal kan net zo goed een cirkel zijn, recht van boven of van onderen beschouwd. Of een schakeling van ellipsen, van schuin opzij. Wat recht is, kan zich buigen onder druk... en barsten of knappen. Of natrillen, op eigen houtje (of ander materiaaltje). Wat goed is, bewijst zichzelf onder druk. Onder beproeving. When the goin' gets tough... the tough get goin'. Juist dat aspect wordt nooit getest door test-instituten Maar het wordt wel beproefd door professionals. Praktisch. En onopzettelijk. Daarom kiezen vaklui hun gereedschap vrijwel altijd heel anders dan amateurs. http://www.voorleesb...PerikoopId=1022

Als het de betonnen vloerconstructie is die (na)trilt, adviseer ik de zandlaag van 3 à 4 cm op de vloer te vermengen met halfvloeibare bitumenpasta, zoals koude kleefstof voor asfalt-dakleer. Dat mengsel is ook ideaal om (na)trillende wand- en dakbeplating te dempen. Akoestisch is de zaak dan vrijwel ideaal, qua vertraagde-resonantie-demping... maar ik zou zelf vermoedelijk daarna ergens ànders gaan wonen. Maar eigenlijk zou dat laagje zand alleen al genoeg moeten zijn. Desnoods in het midden van de kamer een hoopje zand extra, als de balken het nog houden. 't Maakt overigens geen donder uit of het alleen de vloer is die trilt, of de hele betonnen constructie er onder óók nog. Het is immers de trillende vloer die ongewenste klank afgeeft? Welnu, wanneer die niet meer trilt - ofwel zijn trilling niet meer aan de lucht kan overdragen door de dempende laag zand - is het vreselijke probleem verholpen.

Welnu, dus, beste Hansko... Toeval? (Of is hier - zoals zo vaak - sprake van visueel-auditieve suggestie?)

Beste Hans, Ja... ga lekker de hele afstemming van je kostbare luidsprekerystemen verprutsen! *(Een variovent is een middel om reflexkasten op alle mogelijke manieren verkeerd af te stemmen.)

Kòm nou! Met een laagje zand van 3 à 4 cm er op is het probleem al verholpen...

Beste Ravon, 'Tuurlijk, jongen! Pak de draad maar weer op... ook al is iedereen die inmiddels kwijt geraakt en kan niemand er meer een touw aan vast knopen! Tragisch toch, als men wil zien wat men niet kan horen.

Toeval?

Beste Ravon, http://nl.wikipedia.org/wiki/Golfvorm Bijvoorbeeld een blokgolf van 1 kHz (grondfrequentie) omvat dus ook frequenties van 3, 5, 7, 9, 11, 13 (enz.) Hz. Bovendien hebben we het over een wisselspanningssignaal en dus omvat de blokgolf positieve en negatieve fasen. Probeer jij dat maar eens met je batterijtje en je schakelaartje... (Overigens verschillen de meningen ten aanzien van de klank van door luidsprekers weergegeven blokgolven. De één zegt - zoals hierboven - dat de klank "hol" is, de ander noemt die "fluitend". Dat kan komen doordat weinig luidsprekers in staat zijn blokgolven signaalgetrouw weer te geven. Maar het kan ook komen, doordat sommige mensen denken / vinden / het (waan)idee hebben dat oneven harmonischen onaangenaam klinken en dat even harmonischen prettig klinken. Er zijn zelfs mensen die denken dat oneven harmonischen een soort van vervorming zijn, en dat even harmonischen daarentegen een verrijking van de klank betekenen. Onzin! Alle toevoeging van harmonischen aan het signaal door audio-apparatuur is vervorming. In de muziek komen oneven harmonischen veel voor, bijvoorbeeld in de tonen van klarinetten en gedekte orgelpijpen.)

Hopeloos ouderwets = vintage = so sorry you missed it!

Beste Ravon, Maar... als jouw versterker nu die wellicht subtiele verschillen verdonkeremaant? Of.. wat nog waarschijnlijker is... wanneer nu jouw Spendors die verschillen fysiek en/of inductief uitwissen?

Soryy? Hartstikke? Bovendien: "verschil" kan niémand horen!

26 april naar Herman van Veen geweest, in de Nieuwe Kolk (Assen). Geweldig! Muzikaal heel knap! Met bijzonder begaafde medewerkers (m/v)! En wat een fysieke conditie, nog altijd... Wie het moois óók nog wil meemaken (nu het nog kàn!): http://www.hermanvanveen.com/Herman-van-Veen/nl-NL/speellijst/volledige+speellijst/herman+van+veen.aspx

In het algemeen is Spido van oordeel dat wij elke andere dan onze éigen religie en/of seksuele geaardheid niet belachelijk zouden moeten maken! Foei, dus!

Holy Cow!