spido

Beste Thingman, Er kan geen diep laag komen uit een dipool, als gevolg van akoestische kortsluiting. Als jij principes uit de natuurkunde ontkent, zal geen verstandig mens jou ooit iets kunnen bewijzen. En als je alleen maar hoort wat je wìlt horen, zul je altijd je eigen ongelijk voor de hoogste waarheid blijven houden. http://nl.wikipedia....he_kortsluiting

Beste Hans, Het is wel duidelijk dat Thingman een vooroordeel heeft ten aanzien van deze luidsprekers. Hij heeft ze kennelijk nooit gehoord, en heeft ze dus net zo zeker ook nooit vergeleken met dipool-luidsprekers. Jij herinnert je ongetwijfeld nog de vergelijking die op 12-2-2005 in Appelscha werd gehouden tussen de Magnepans (de dipools met naar verluidt de krachtigste basweergave) type 3.5 en de Perfect Performer "SoundStone 30". De meningen over de resultaten van die vergelijking liepen uiteen, wat voornamelijk te wijten was aan de twee versterkercombinaties die ter beschikking stonden en die beurtelings voor beide speakers werden gebruikt. Toen bleek de grote invloed die versterkers op het resultaat kunnen hebben: zelfs wanneer het erkende topklasse versterkers zijn met in hoge mate overeenkomstige specificaties. Magnepan-eigenaar Ron Lindemans, die vooraf net zo cynisch was ten aanzien van de SoundStone speakers als Thingman nu, vatte zijn bevindingen als volgt samen: Posted 13 February 2005 - 21:23 PM, #44 in topic "Perfecte Mix" (sectie "Reviews") Naar aanleiding van dit commentaar zijn destijds twee maatregelen getroffen: - de Bryston versterkercombinatie is verruild voor een Denon combi (PRA 1100 & POA 2800: een goed advies van SOTA Jerry); - de SoundStone luidsprekers staan nu opgesteld zoals Ted Jordan adviseert: dicht bij de muur, niet ver van elkaar af, en sterk ingedraaid. Beide maatregelen hebben de weergave nog duidelijk verbeterd.

Beste Hans, Ja, ja... en een vliegtuig zou eigenlijk veren moeten hebben, hè? En zou ook moeten klapwieken met z'n vleugels, nietwaar? Als je echt iets wilt weten over de geluidsproductie van trommelvellen, lees dan bijvoorbeeld Rossing, Thomas D. “The physics of kettledrums.” Scientific American 247/16 (November 1982): 172-178. Kettledrums (pauken) komen van alle soorten trommels immers nog het meest overeen met luidsprekers in een afgestemde behuizing. Maar de verschillen zijn essentieel. http://music.nebrwes...t/?page_id=2153 ("The Well-Tempered Timpani") geeft, naast dit klassieke artikel, nog een boel andere goede literatuur op. Het inleidende cursieve stukje hierbij van Salvatore Rabbio deed me denken dat wat de plastic head (d.i. de kop van de trommelstok) te kort doet aan de toon van de pauken - de verzwakking van de fundamentele harmonische, de grondtoon, dus, en daardoor het verminderen van de draagkracht van de trommelklank - in hoge mate overeenkomt met wat dipoolluidsprekers aanrichten met de druk en draagkracht van alle muziek in de breedste zin. "'t Heb geen bàllen!" zou wijlen mijn goede vriend Bert Schierbeek zeggen...)

Beste Hans, Deze grafiek geeft een zeer betrouwbaar beeld van de weergavekarakteristiek van de Quad ESL 63 in Larry Archibals's woonkamer. De output is gemiddeld over technische tertsen (derde octaven), wat een globaler en toch veel betrouwbaarder beeld oplevert dan de grillige en sterk meetplaats-afhankelijke niet-gemiddelde karakteristieken die jij dikwijls produceert. De grafiek begint inderdaad, zoals Mumsoft reeds aangaf - en zoals iedereen zelf had kunnen zien! - bij 10 Hz (links), zodat we moeten concluderen dat de kernfrequentie (cum annexis) van 35 Hz ca. 12 dB is verzwakt t.o.v. 100 Hz. Het is om deze reden dat het in Duitsland officieel is verboden de Quad ESL te afficheren als "hifi-luidspreker"! Beste Thingman, "Goede vliezen"? Acoustat, bedoel je? Of Beveridge? Of Solosound? Of Quad ESL 63? Magnepans? Of nog andere? Welke zijn volgens jou "goed"? Ze klinken allemaal nogal verschillend, hè? Overigens doet je opmerking "profiteren ook goede vliezen van een beetje room-gain, dus 35Hz zit bij die Quads echt wel snor" vermoeden dat je - zoals vaker - het onderscheid tussen kwantiteit (level) en kwaliteit (vervormingsvrijheid) uit het oog (c.q. oor) verliest.

Beste Threshold, Nou...eh... volgens deze grafiek is de weergave bij 35 Hz ca. -12 dB t.o.v. 100 Hz. hoor! Maar als je zo graag een grafiek wilt zien die een gunstiger beeld toont, dan zet je toch gewoon de meetmicrofoon vlak voor het midden van het membraan? Dat soort trucs doet Quad zelf ook. En Peter Walker demonstreerde zo zelfs dat de ESL goed was in het weergeven van blokgolven.

Ja, een bord voor je kop is dat óók! Voor het produceren van muziekklanken zijn kleurende instrumenten, met een eigen karakter vereist. Voor het reproduceren van muziekklanken hebben we echter niet-kleurende apparatuur, zònder eigen karakter nodig. Jouw opmerking doet denken dat je nog haakt naar het archaïsche en toch digitaal bestuurde mechanisch orkest uit het begin van de vorige eeuw... Overigens biedt Wikipedia (Eng.) een aardig - hoewel gekleurd (want kennelijk door een "vliesridder" geschreven) - en slechts op weinig inhoudelijke punten aantoonbaar onjuist overzicht van de voordelen en nadelen van (bipolaire) electrostaten ten opzichte van (monopolaire) elektrodynamische luidsprekers, dat wellicht als uitgangspunt kan dienen voor verdere discussie: http://en.wikipedia....tic_loudspeaker Overigens vindt Spido het treffend dat elektrostatische luidsprekers kennelijk aantrekkelijk zijn voor stof, insecten, geleidende deeltjes, vocht... en voor mensen zoals Thingman! En... zowel druk ("knoop") als snelheid ("buik") zijn vereist om een geluidsgolf op te bouwen! (Tjéézuss... doen ze dan niéts meer aan natuurkunde op het VMBO?)

Tenzij je luidsprekers gebruikt die geen lage tonen kunnen weergeven, natuurlijk! Overigens werd onlangs in mijn dorp weer eens mijn verjaardag gevierd, met ondermeer een aubade door de plaatselijke harmonie. Toen de grote trommen voorbij gingen, had ik toch echt even het gevoel dat ik tegen de geluidsdruk kon aanleunen, hoor. (Ja, er zijn maar weinig luidsprekers die dàt gevoel enigszins kunnen benaderen: zelfs de beste elektrodynamische...)

Beste Thingman, Nee, die staande golven zijn alleen maar niet storend bij een dipool, doordat de lange geluidsgolven die ze zouden kunnen (eig.: móeten!) veroorzaken geheel ontbreken. Er is wel voldoende druk vlak vóór en àchter het membraan, maar die druk stort op enige afstand daarvan in elkaar. Door akoestische kortsluiting, zoals Hans al noemde. Voorbeeld: de frequentiekarakteristiek van de ESL 63. Fig.2. Quad ESL-63, spatially averaged, 1/3-octave, in-room response in Larry Archibald listening room. http://www.stereophi...er-measurements Wat Hans niet noemde, is de afgifte van midden- en hogere frequenties in tegenfase vanaf de achterzijde van het membraan, wat door reflecties in de luisterruimte tot allerlei interferenties met het directe geluid en in grotere, akoestisch harde kamers zelfs tot nagalm leidt. Wat jij doorzichtig noemt, noem ik diffuus. Maar een dipool kan het aardig doen, wanneer je hem in een scheidingswand opneemt: geen akoestische kortsluiting, ook geen andere negatieve en positieve interferenties (dalen en pieken), en ook geen vertraagde reflecties van het achterkantgeluid. Beste Mumsoft, Wel bedankt voor je welkom! Ja, ik heb jullie èrg gemist!

De luidsprekerkasten van tegenwoordig zijn over het algemeen slapper dan die uit het gouden tijdperk van de high fidelity. MDF en gebakken plastic... past mooi bij de gebakken lucht van Thingman. Het idee dat lage tonen in een ruimte met parallelle wanden zouden kunnen bestaan zonder staande golven op te wekken, mits die lage tonen door een dipool worden opgewekt, wijst op een ernstig gebrek aan natuurkundige kennis.

Beste Tubejack, Gefeliciteerd met deze resultaten! Fijn dat je zo kunt genieten van hifi-radio. Een paar vraagjes, als 't mag: Vraagje 1: Je hebt de FM-antenne verticaal opgesteld, nietwaar? Met de dipool in de richting van de zendmast? Heb je (aan signaalsterkte, wellicht) kunnen vaststellen dat dit inderdaad beter is dan horizontaal? (Vanwege de verticale polarisatie zou men dat kunnen vermoeden... maar is het ook vastgesteld?) Vraagje 2: zouden die harde, reflecterende zonnepanelen (m.n. die rechts van de antenne, en daar op gericht) invloed kunnen uitoefenen op de ontvangst? Vraagje 3: Ik ken iemand die dicht bij een zendmast woont, die binnenkort weer gaat zenden. Is het in principe mogelijk dat je tè dicht bij een zendmast woont? Dat die min of meer over je héén straalt, dus?

De deskundigheid van Martin Colloms moet in deze kwestie hoger worden aangeslagen dan die van Thingman, aangezien de eerste zich baseert op vele wetenschappelijke publicaties (o.m. AES). Wellicht is de jeugdigheid van Thingman een excuus: vrijwel alle fundamenteel onderzoek (FFT) hiernaar werd verricht in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Luidsprekers - zowel die mèt kast als die zònder - zijn, als gevolg van resonanties, de belangrijkste bronnen van verkleuring en vervorming. De ruimte-akoestiek is echter ook van groot belang. Men leze Colloms! Men leze Walker/Van Hessen! En men worde wijzer...

Beste Duck-Twacy, Hoe bereik je met zo'n asymmetrische opzet fase-gelijkheid van de satellieten met de subwoofer in het overnamegebied? Ompolen? Bij even orders is dat vrijwel altijd de beste (althans: de minst beroerde) methode. Maar bij oneven orders moet je dan wellicht een bandbrede vertraging (all-pass) inbouwen. Daar gáát dan je impulsverwerking (demping)! En zou een passief derde-orde filter voor de sub ook al niet de impulsverwerking (demping) in het laag te veel aantasten? Zou het niet beter zijn de drie passieve componenten* te omzeilen door een "ongefilterd" (vierde orde) akoestisch band-pass woofersysteem** te kiezen? * **

Martin Colloms: "High Performance Loudspeakers"; "Loudspeaker Assessment: Transient response and colouration". Martin slaat hier de spijker weer eens precies op z'n kop! Maar iemand zonder gereedschapskist weet natuurlijk niet wat dat betekent. Overigens leze men "Tot u spreekt de kamer", van Peter Walker / Henri A. van Hessen. http://www.opusklass...kt_de_kamer.htm Daar zouden sommige selfmade "akoestische specialisten" van nu nog wat van kunnen opsteken... net als de lui die tevergeefs steeds meer kogeltjes, eierdopjes, rubber matjes, kegeltjes en tegeltjes onder hun luidsprekers stoppen...

Beste Tubejack, Het is mijn ervaring dat het geluid vooral "een brei wordt", wanneer er sprake is van vertraagde resonantie: na-ijling, dreunen, gonzen... iets wat je "vervorming in het tijdsdomein" zou kunnen noemen. Hierbij wordt het geluid versmeerd, vermodderd en verbaggerd, waardoor inderdaad allerlei details en subtiliteiten verloren gaan. Worden "overspoeld" door de na-ijling, eigenlijk. Vervorming zònder vertraagde resonantie - dus gewoon de aantasting van het directe (elektrische) signaal - ervaar ik vaak als "hardheid", "glazigheid", "geslotenheid" en/of "schrilheid". Het hele klankkarakter wordt dan aangetast: de klank is dan niet meer "open", "soepel", "mals", "vanzelfsprekend natuurlijk" e.d. Details gaan hierbij niet verloren - ze blijven immers waarneembaar - maar ze verliezen wel hun natuurlijke & vanzelfsprekende karakter.

Beste Hans, http://www.stereophi...er-measurements Sommige echte muziekinstrumenten brengen ècht "very deep bass" tot leven. En enkele daarvan doen dat soms ook ècht "at aurally traumatizing volume levels". High Fidelity streeft èchtheid na: natuurgetrouwheid in de geluidsweergave - niet alleen door vrijheid van vervorming, maar óók door een voor het gehoor onbeperkt toonbereik en een realistische, overtuigende dynamiek.

Beste Tubejack, Zulke bassen gaan vaak veel minder laag (Hz) dan je zou denken. Het "vette" karakter betekent dat er vrij veel hogere componenten in de bastonen zitten. Jouw hifi-speakers hebben een groter bereik in het laag dan de (vaak openruggetje) bassbins met 38 cm joekels van Marshall, Hartke, Fender e.d. En de dynamiek van zulke herrie valt óók nogal tegen. Vaak is die maar een paar decibels...

http://www.nrc.nl/ni...skau-overleden/ http://www.spiegel.d...n-a-833828.html

http://www.ortofon.c...2/AS%20212.jpeg http://www.ortofon.c...212%20MkII.jpeg Na al die jaren SME... nog steeds m'n favoriet!

Beste Carl, Is het een stenen schoorsteen, die op jouw dak? Als je het onderstuk, op zolder, weghaalt... waar moet het bovenstuk, op het dak, dan op rusten?

Beste Thingman, De laatste watervalplaatjes die Hans presenteerde waren toch deze? Om na-ijling vast te stellen, is burst decay het meest relevant. Er is daarbij een duidelijke onderscheiding tussen direct geluid en secundair geluid (reflecties e.d.) mogelijk. Opvallend zijn hier de aanhoudend sterke en elkaar snel opvolgende reflecties van hoge frequenties, en de tamelijk snelle afname van resonantie in het laag. In het spectral decay zien we een vrijwel tegengesteld beeld dat, wat het laag betreft, vermoedelijk wordt veroorzaakt door staande golven en vloer- (en wellicht nog andere paneel-)resonantie. Vooral mechanische resonanties krijgen bij deze meetmethode de kans / de tijd om zich op te bouwen. Voor het veel gunstiger beeld ten aanzien van het uitsterfpatroon in het hoog (sneller en regelmatiger uitdoven) weet ik geen andere verklaring te bedenken dan dat hier, door de aanhoudende (continue) ruis, flutter-echo's kennelijk meer vermengd worden. (Maar ik moet zeggen dat die verklaring mij zelf niet eens bevredigt. Weet jij een betere? Vast wel, denk ik... )

Beste Hans, Dank je wel! Ja, ik zie ze weer... en ik herinner 't me. Dezelfde conclusie: weinig nagalm in het laag, en veel (en bovendien langdurige!) nagalm in het hoog. Bij dwarse plaatsing van de luidsprekers lijkt dat laatste wat minder ongunstig te zijn. Jouw conclusie destijds dat van de hoge frequenties tijdens en/of als gevolg van de nagalm de frequenties hoger worden, kan ik niet helemaal volgen... Het zou er allemaal erg vals door gaan klinken, denk ik.

Beste Hans, Zeggen deze metingen dan iets over de nagalm in jouw kamer? Zo ja, hóe dan? En wàt, dan? Of bedoel je wellicht (een) àndere meting(en)? Met watervaldiagram(men)? Waar vind ik die?

Gezien de bouwmaterialen die zijn toegepast in deze zolderkamer, valt geen nagalm bij de laagste frequenties te verwachten. Alles in die kamer is immers dermate buigslap, dat vrijwel alle laagfrequente energie òfwel meteen wordt doorgelaten naar buiten (akoestische lekkage), òfwel wordt omgezet in trilling van vloer en aftimmering. Het maakt hierbij niets uit of de luidsprekers dwars of in de lengterichting zijn geplaatst, want lage frequenties worden altijd bolvormig afgestraald. Het verschil in klank tussen lengterichting en dwarsplaatsing kan alleen worden verklaard uit het gedrag van de hogere frequenties die deel uitmaken van de bastonen. Het gaat daarbij met name om de vroege reflecties. Door interferentie met het directe geluid kan versterking en na-ijling van bepaalde boventonen optreden, die het basgeluid een "vet" karakter kan geven: vooral wanneer vloer en panelen (dak-aftimmering) hierbij in eigenresonantie geraken.

Probleem hierbij is, dat mensen lage (muziek)tonen verwarren met lage frequenties. Lage tonen - muziektonen, van bassen bijvoorbeeld - bevatten altijd flink veel hogere frequenties die zich in de ruimte heel anders gedragen dan de lage frequenties die van dezelfde bastonen deel uitmaken.

Beste Tubejack, Ook grote boxen met een goede transiëntweergave in het lagetonengebied zouden het in jouw woonkamer ongetwijfeld goed doen. Het formaat van de luidsprekers is niet essentieel. De vrijwel absolute afwezigheid van na-ijling (als gevolg van paneelresonanties) wèl.