spido

Beste Tubejack, Een weerstand in de luidsprekerkabel opnemen? Het zal je vermoedelijk niet erg bevallen... Ooit wilde iemand bepaalde 8Ω woofertjes toepassen (t.w. die rare Sonics SLE60/120 styropor dome-woofertjes, bij het ontwerpen van de oorspronkelijke Pied Piper). Om diverse technische redenen moesten er per luidsprekersysteem twee van die woofertjes worden toegepast. Een 4Ω belasting kon worden gerealiseerd door twee 8Ω woofertjes parallel aan te sluiten. En een 16Ω belasting ontstond door twee 8Ω woofertjes in serie te zetten. Beide versies werden uitgeprobeerd: met daarop aangepaste filtering, vanzelfsprekend. In principe zou er tussen beide versies geen hoorbaar verschil moeten zijn. Maar dat was er wèl. De versie waarbij elk van de beide woofers een 8Ω weerstand in zijn kabel "zag" (de 16Ω serie-versie dus) klonk uitermate flodderig en ongecontroleerd. En dat nog wel aan een Bryston 3B transistor vermogensbak met mega-dempingsfactor! De 4Ω parallel-versie klonk heel precies en gecontroleerd. Maar ja... dat was dan ook aan een Bryston 3B!

Op 5 april van dit jaar stierf Jim Marshall. Wij wisten het niet bijtijds, kennelijk. Laten wij hem toch niet vergeten! Zijn bijdrage tot de muzikale verloedering & voortijdige gehoorschade bij jongeren is immers immens!

Overigens... Pioneer leverde ook in de jaren zestig van de vorige eeuw al heel fraaie geïntegreerde buizenversterkers in techno-look. Qua uiterlijk wel vergelijkbaar met de (silicium transistor) Sony TA-1120 die ik al liet zien... maar dan nòg beschaafder, nòg cooler. Pioneer was toen (anno 1965) nog niet bekend in Nederland. Werd geïmporteerd door een hifi-winkel in Amsterdam. Zie bijvoorbeeld deze buizenversterker (SM-83): http://www.radiomuse...r_sm_83sm8.html Móói, hè? Alleen... eh... op "bedradingsniveau" vind ik de Leak toch nog net een beetje... eh... nètter dan deze Pioneer. (Dit lijkt wel een Philips versterker uit die dagen! )

http://www.steinmusi...steinmusic.html "Verzichtet auf Frequenzgänge, Phasenverläufe und Störabstände bei allen Geräten?" "Daß liegt alles ja jenseits von Gut und Böse?" Also rein kriminell? So 'ne verdammte Schweinerei! Zum Kotzen! (Moment, mal...) Harry, holt den Wagen! Sonst sind sie über alle Berge... mit den Kohlen die sie sich so bequemlich von alle diesen halbstarken Audiophilen könnten besorgen lassen...

Als een set van werkelijk goede kwaliteit is, en de aanpassing klopt, dan kan een normale* kabel geen kwaad doen. (Een niet-normale kabel kan in een overigens goede set wèl kwaad doen.) Als een set daarentegen niét van goede kwaliteit is, en/of de aanpassing niét klopt, dan kan zelfs de meest exclusieve, de duurste, de meest exotische kabel die set niet redden. * Normale kabels (d.w.z. gewoon getwijnd OFC 2x4mm2 voor normale lengtes of 2x6mm2 voor grote lengtes) zijn gewoonweg de bèste kabels. Sorry, audiofiel: goedkoop is beter, (ook) in dit geval. Dure, exotische kabels hebben dikwijls krankjorume filters aan boord of leveren door hun vervlechting en/of geïsoleerde verwevenheid ongewenste capaciteiten en/of inducties (dus "filterwerking" oftewel fasevervorming en impulsvervuiling) op. Net zoals dundradig bespoelde hogere orde filters in luidsprekers, dus.

Beste Tubejack, Ach ja, je hebt vast wel gelijk. Maar ik ook. Kwestie van leeftijd, denk ik. Hoe ouder je zèlf bent, hoe ouder ook de meuk moet zijn om als "vintage" te worden aangemerkt. Is zo'n Sony versterker (TA-1120, uit 1965), nou al vintage, of nog niet? Spido worstelt met die vraag. Het ding is nog steeds zo modern: van binnen èn van buiten...

Leuk*: http://www.gallagher.com/ebay.htm Hoewel nogal op USA georiënteerd**... (** Kàn dat eigenlijk wel: "georiënteerd", in dit geval, waar USA immers 't westelijk halfrond betreft, en de Oriënt daarvan het tegendeel is?) Overigens is Spido van mening dat dit spul (Sony ST-3950, 4950 en 5950SD) allemaal véél te modern is om als "vintage" te mogen worden aangemerkt. Vintage is niet alleen oud (zeg maar: een jaar of vijftig) maar bovendien uitzonderlijk goed en duurzaam... Het bewaren, het verzamelen, en het bewaken méér dan waard. Vintage klinkt warmbloedig, ferm, muzikaal, hartstochtelijk. Dus niet kil en kaal, leeg een loos, schril en schreeuwerig, zoals maar al te veel van die halfgeleidersrommel van onlangs & tegenwoordig. The Fisher tuner 50B, 1961. " I just picked this up on Ebay. It's fully restored and ready to run." Want ook Amerikaans kan vintage zijn!

Beste Tubejack, Ja, daar maak je vast heel veel vogeltjes gelukkig mee! Maar hoe zit het nu eigenlijk, technisch gezien? Hoe meer sprietjes, hoe beter? Is er ook ergens een grens? Of een optimum? En waar begint de waanzin, op het gebied van FM-antennes?

Beste Mumsoft, Vind je dat mooi? Dan heb ik hier nòg een paar heel mooie luidsprekers voor je:

Beste Wol, Koop dan eerst maar een verrijdbaar hydraulisch schaarheftafeltje...

Beste Hans, Tevreden is ook niet zo best! Ontevredenheid is de oorzaak van verbetering. Tevredenheid leidt tot stilstand. En stilstand tot achteruitgang. Hoewel... vroeger was alles beter. Achteruitgang is dus eigenlijk vooruitgang. Tevredenheid is dus inderdaad zo gek nog niet. Wijze vrouw, toch, jouw oma.

Voor méér (ook fragmenten): http://nos.nl/artike...-overleden.html We zullen de nagedachtenis aan Sjaan en Zuster Klivia in hoge ere houden!

Beste Tubejack, Gokje: is dit de Sansui TU-X1 tuner, die je onlangs liet zien? Wat een modern spul is dat toch, hè?

Beste Robx, Bij vrijwel alle hifi-deskundigen* die ik de laatste tijd heb bezocht, stonden hun tamelijk breed-stralende full-range luidsprekers niet-ingedraaid te spelen. En op de muren van hun "dedicated listening rooms" waren vrijwel altijd exact op de plaatsen waar men - vanaf de favoriete luisterplaats / hot spot, in een aan de linker- respectievelijk rechterwand van de kamer aangebrachte spiegel de linker- respectievelijk de rechter-luidspreker zou (kunnen) zien - akoestische dempingspanelen of deflectors aangebracht. Voor het dempen en/of verspreiden èn (daardoor) verzwakken van de hogere frequenties in de eerste reflecties, dus. Doordat ze niet op de luister-assen van de speakers luisterden, kieperden ze zomaar de "on axis anechoic room linearity" weg. De zo fel begeerde min-of-meer 0 dB-rechtheid van de frequentie/amplitudekarakteristiek op de luister-as in de dode kamer, dus. En door de dempingspanelen en/of deflectors verstoorden/verprutsten ze óók nog eens een groot deel van de hogetonen-inhoud (de briljantie, harmonischen/boventonen, de richtingsinformatie) van de eerste reflecties (l en r) in de luisterruimte. *Ze waren niet allemaal gespecialiseerd op het gebied van akoestiek, die hifi-deskundigen: één van hen maakt vermoedelijk op dit moment de beste versterkers, de ander de beste pick-up elementen cum annexis (MC-voorversterking, bekabeling), weer een ander integreert UcD met DSP voor studio-weergave, zoals waarschijnlijk geen ander dat kan. Wat de kwaliteit van hun producten bevestigt, is overigens de ongefundeerde en zelfs onfundeerbare kritiek van lui die absoluut niet weten waar ze het over hebben, maar die toch altijd wat te zeiken moeten hebben: "klinkt kil; synthetisch; wel zeer analytisch, maar zonder muzikale warmte / emotie". Als dàt over je gezegd wordt, zit je (tòch wel ergens) goed! Ook al maak je fouten in je luisterruimte...

Beste Tubejack, Dat is om te smullen, zeg, zo'n historische Leak buizen-combinatie! Echt een museumstuk, hè? Midden jaren zestig van de vorige eeuw. De trotse eigenaar is vast heel blij met jouw zorgvuldige restauratiewerk. Maar zou zoiets ouds ooit nog werkelijk goed kunnen klinken, denk je?

Beste Ravon, Een bruikbare omschrijving van "galmstraal" lijkt die welke in een eerder door mij aangedragen bron wordt gegeven: http://members.home..../Galmgeluid.htm Aangezien de beide luidsprekers in een standaard stereo-set elk een eigen geluidsbron met eigen primair geluid vormen, leveren zij ook elk een eigen galmstraal op. Bij opstelling volgens de aanwijzingen van Ted Jordan vermengen die beide galmstralen zich echter vóór de luisteraar harmonieus tot een stereofonisch geheel. Een bijzonder geval wordt gevormd wanneer de beide rondom-stralende luidsprekers min of meer op één lijn staan met een luisteraar buiten de luisterdriehoek. Dus links van de linker speaker of rechts van de rechter. Eén door twee geluidsbronnen opgebouwde galmstraal die bol staat van de interferenties door looptijdverschillen. Dan kun je nog veel beter mono hebben, via één rondomstralende luidspreker.

Als je nooit iets leert, ja... dan móet je wel.

Beste Wol, Bedoel je KF? Je opmerking over "indirect laag" is onjuist. Lage frequenties worden bolvormig afgestraald, en alle akoestische koppeling door reflectie tegen de muur c.q. muren, vloer en plafond e.d. tot een halve golflengte is "direct", want in dezelfde fase. Bovendien bevatten lage frequenties geen richting-informatie.

Ted Jordan propageerde voor tweekanaals stereo het gebruik van kleine full range drivers met een - naarmate de frequentie stijgt - steeds meer "bundelende" afstraalkarakteristiek, zoals Ravon hierboven schetste. Zo wordt bij de hogere frequenties - die de richtingsinformatie geven - het grootst mogelijke verschil bereikt tussen primair en gereflecteerd geluid: zowel in dynamiek (primair is eerder, luider en frisser) als in tijd (reflecties zijn later, zachter en doffer). Deze kleine full range drivers worden dan zo dicht mogelijk vóór of bij een muur c.q. in een kamerhoek geplaatst, omdat Jordan vond dat akoestische koppeling (3 dB per wand) bij lage frequenties minder vervorming oplevert dan grotere conus- of poortamplitudes. (Doppler, uitslingergedrag, ringing.) Verder dienen de akoestische assen van beide luidsprekers elkaar vóór de luisteraar te kruisen om de verhouding tussen primair en gereflecteerd geluid bij hogere frequenties optimaal te behouden. Want alleen op die manier kunnen de beide geluidsbronnen (stereoluidsprekers) voor de luisteraar gezamenlijk één nieuwe galmstraal opbouwen, waarin dus het directe (primaire) geluid dominant is boven het gereflecteerde. Bij rondom stralende luidsprekers (Bose 901, div. Sonab, MB, en afhankelijk van de akoestiek ook bijvoorbeeld alle dipool luidsprekers) heerst op de galmstraal van één enkele geluidsbron (luidspreker) inderdaad een waarneembaar verschil tussen primair en gereflecteerd geluid en dus richtingsinformatie. Maar als er twee of meer rondom stralende luidsprekers worden gebruikt, leidt de versmelting van primaire en gereflecteerde output van beide bronnen tot een complex en vrijwel onuitwarbaar akoestisch patroon. Alleen strikt binnen de klassieke "luisterdriehoek" zal nog enige betrouwbare richting-informatie bestaan doordat daar - anders dan onderstaand Bose "filmpje" laat zien - het voorwaarts afgegeven geluid de luisteraar eerder bereikt dan het gereflecteerde. De rest van het luisterveld wordt diffuus: vooral in betrekkelijk "harde" akoestiek. Bij de promotie voor Bose 901 werd destijds vermeld dat het vanaf nu niet meer uitmaakte waar men in de kamer zat te luisteren. Dat klopte ook wel: de stemmen en instrumenten waren bijna nergens meer te "plaatsen". http://www.bose.nl/N...direct-problem/

Het is van belang in te zien dat het gereflecteerde geluid niet alleen vertraagd is ten opzichte van het primaire geluid, maar dat het ook anders is van samenstelling. De vertraging is afhankelijk van de afstanden tussen luidsprekers en wanden, vloer, plafond. De verandering van samenstelling (een type vervorming) is afhankelijk van absorptie (demping) en interferentie (doordat sommige reflecties in fase zijn met het primaire geluid en andere reflecties uit fase zijn). Dit alles maakt de klank - vooral bij wat langer aangehouden tonen - niet alleen diffuser, minder goed plaatsbaar, maar veroorzaakt ook vervorming door de frequentie-afhankelijke dempingen aan de diverse reflectie/absorptievlakken. Zie bijvoorbeeld de absorptiecoëfficiënten in het schema van http://members.home..../Galmgeluid.htm en de conclusies: Hans had absoluut gelijk met zijn opmerking over muzak. Een achtergrondmuziekje, dat onopvallend en onopdringerig rond ons heen kabbelt... ja, dat mag wel uit rondomstralers komen. Hepta produceerde vroeger wel luidsprekende zitbankjes ("Sound Seat") voor wachtkamers en winkels, waar van die onplaatsbare kabbelklankjes uitkwamen. Maar voor high fidelity is plaatsbaarheid wel van belang. Ik denk bijvoorbeeld aan een concert voor trompet en orkest. Dan wil ik wel graag één duidelijk te plaatsen trompet horen, en niet een klein legertje ongelijk en ongelijkertijd blazende trompetters. En bij een opera "zie" ik de zanger/acteurs ook graag goed plaatsbaar in het klanktoneel.

Beste Soundwave, Leuk dat je de Perfect Performer luidsprekers ter sprake brengt! Maar een beetje verwarrend is het wel, want het gaat hier eigenlijk om luidsprekers met keramische conussen of domes. Ik ben het overigens wel met je eens, dat die Perfect Performers verschrikkelijk lelijk zijn. En de afwerking is ook afschuwelijk. Dat speksteen alleen al... jakkes! 't Lijkt wel een soort marmer of zo! Als die Perfect Performers niet de beste luidsprekers waren, dan had ik ze ook nóóit in huis genomen! Enne... nee, ik kan niets aan die vormgeving (lijkt wel een soort kist!) of afwerking (geschuurd!) doen. Want Spido maakt die dingen niet.

Beste Ravon, Okay, de innerlijke tegenstrijdigheid in je bewering is je dus nog niet opgevallen... Dan laat ik de Vakman maar weer even aan het woord: http://www.tnt-audio...s/jordan_e.html

Beste Thingman, Wat is er volgens jou mis met Hans z'n luidsprekers? Waarop baseer je dat oordeel? En welke luidsprekers zou hij volgens jou dan wel moeten nemen?

Beste Thingman, Wat zijn volgens jou de fysieke fouten van het basreflexprincipe? Formuleer je antwoord zo beknopt mogelijk, maar wel in begrijpelijke taal. Je mag je eigen woorden gebruiken. Bedenk bij het beantwoorden dat een principe niet fysiek is, en dus ook geen fysieke eigenschappen kan hebben. Veel succes!

Ja, zo lijkt het mij bijvoorbeeld heerlijk als het droog is wanneer het regent!