spido

Beste Tubejack, "Iets feller"... is dat slechts een kwestie van een paar decibelletjes méér in 't hoog? Of is het wellicht het effect van iets méér vervorming/verharding/verglazing/memory-effect? Dat hifi high-end geluid? Die schraalheid, heesheid, leegheid, kilheid, dus? Spido hoort inmiddels weer warme, organisch gevulde "natuurlijkheden", "vanzelfsprekendheden" en "verduidelijkingen", die hij voor 't laatst hoorde/ervoer toen hij zèlf en zijn gehoor nog jong waren... zo veel jonger dan vandaag... en dat alles dank zij een door jou gerenoveerde stokoude Leak buizenversterkercombinatie. Die "felheid" van jou zou best wel eens gewoon vervorming kenne weze, Jack... "Transistorgeluid", zeg maar. Echte muziekinstrumenten en stemmen hebben werkelijk wel zo hun (on?)eigenaardigheden, wanneer ze "over the top" gaan. Maar audio-apparatuur zou zelf die (on)eigenaardigheden NIET mogen hebben.

Het is niet meer mogelijk de beste luidspreker ter wereld te ontwerpen. Die ÌS er namelijk al!

Het is wellicht goed er op te wijzen, c.q. in de herinnering te brengen, dat een luidsprekerkast enigszins te vergelijken is met een trillende stemvork, die op een tafelblad o.i.d. (een "klankbord", in het geval van een flinke luidspreker: de vloer, dus ) wordt geplaatst. Natuurlijk trilt een luidsprekerkast minder heftig en ook minder monotoon dan een stemvork. En de vloer waarop de luidsprekerkast wordt geplaatst zal minder goed "koppelen" dan een echt klankbord (alleen al door de meubels die er op zijn geplaatst en evt. vloerbedekking/karpet/tapijt). Maar toch... Een stukkie rubber tussen luidsprekerkast en vloer zal er zeker voor kunnen zorgen dat het overbrengen van de paneeltrillingen door directe aanstoting ("contactgeluid") behoorlijk wordt gereduceerd. In dit verband is het wellicht ook goed er op te wijzen, c.q. in herinnering te brengen, dat de paneelresonanties van de luidsprekerkast niet moeten worden verward met de resonantiefrequentie van de luchtkolom (de opgesloten lucht) in de luidsprekerkast. Die luchtresonantie ligt altijd veel lager dan de paneelresonantiefrequenties (hoorbaar wanneer de kastpaneeltjes met een liefst zilveren hamertje worden aangetikt). Naast vloerresonantie als gevolg van direct, fysiek contact met de luidsprekerkast, bestaat er ook nog "airborne" aanstoting van de (zwevende, houten) vloer. De vloer raakt dan in trilling door het trillen van de lucht. Alleen een massieve stenen vloer (of de zandvloer in een plaggenhut of los hoes, bijvoorbeeld) is hier vrij van. Overigens, beste KT88: high fidelity had oorspronkelijk natuurgetrouwe weergave tot doel: Niet van een audiosignaal, maar van èchte spraak, zang en muziek. Men verwarre techniek (secundair: beschrijving & verklaring) niet met werkelijkheid (primair: ervaring & emotie). Alleen een toondove technicus zou zo'n verwarring kunnen & willen veroorzaken. Die oorspronkelijke doelstelling was - en is nog steeds - de juiste. Zoals bij èlke religie, doctrine, ideologie of andere overtuiging, de oorspronkelijke altijd de juiste is / was / zal zijn. Dat jij, KT88, in je jarenlange queeste, kennelijk door vertwijfeling en onmacht, ten lange leste, genoegen hebt genomen met het basloze, futloze en wazige geluid van dipool vliesspeakers, vindt Spido erg jammer. Want een redelijk goede basweergave is zeer wèl mogelijk, evenals redelijk natuurgetrouwe, puntige weergave, en een redelijk geloofwaardig stereobeeld. Met vriendelijke groeten van een dronken lor. Spido.

Beste Hans, Prima! Maar bedenk: "Vlak" ≠ "Strak" en "Recht" ≠ "Echt" Het mooist is natuurlijk, wanneer je vlak met strak en recht met echt kunt combineren. Ooit een directe vergelijking tussen B&W801F en Quad ESL63 meegemaakt, in een akoestisch geoptimaliseerd auditorium. Die luidsprekers zitten allemaal even recht zijn nagenoeg even recht boven ca. 100 Hz. Toch klonken ze met muziekmateriaal heel verschillend!

Beste Mumsoft, Ik vond het treffend, dat jij de zin "Welke "waarheid" zou men zich nog meer wensen dan dat het in alle opzichten zou overeenstemmen met het originele signaal?" aanhaalde. High Fidelity moge dan wel bedoeld zijn als zo goed mogelijke opname- en weergavetechniek om het originele geluid zo dicht mogelijk te benaderen, maar in de praktijk blijken veel mensen aan de werkelijkheid niet genoeg te hebben. Zij willen een verheviging, een uitvergroting, een overdrijving van de werkelijkheid of bepaalde aspecten daarvan. Op een hifi-show zou een ècht goede installatie vermoedelijk dan ook niet zo'n best figuur slaan.

En fase niét, dan? Fase geeft alleen maar aan in wèlk deel van zijn cyclus (360o) een enkele trilling zich op een bepaald moment (tijd!) bevindt. Als die momentopname niet overeenkomt met het originele geluidssignaal, is er een probleem. Dat probleem heet "fasevervorming". Vrijwel niemand wéét ervan, er vrijwel niemand heeft er dus last van. Alleen de ongelukkigen die met een uiterst gevoelig gehoor zijn "gezegend"... Fasevervorming veroorzaakt per frequentie(gebied)-afhankelijke vertraging. Het ene frequentie(gebied) kan erdoor vertraagd raken, en het andere niet. In feite worden door fasevervorming per frequentie(gebied) de stroom (Ampère) en de spanning (Volt) ten opzichte van elkaar uit fase getrokken, zodat er minder (tot geen) vermogen (Watt)/werkkracht) overblijft. Zo werken filters. Toonfilters. Band-filters. Scheidingsfilters. Notch-filters. All-Pass filters. Smerig, hè? Ze veranderen de harmonische structuur van vocale en instrumentale informatie ("de boventonenstructuur van muziektonen"). Filters zijn gebaseerd op (fase)vervorming. En hoe steiler de filters, hoe erger de resultaten zijn. (Hebt u ook van die speakers met "derde of vierde orde Butterworth cross-over filters"? Of zelfs "Acoustic Butterworth" met allerlei correcties en compensaties? Feel so sorry for you!) Fasevervorming kan de samenstelling van het complexe geluidssignaal (het momentane totaal van heel veel frequenties x heel veel amplitudes) sterk aantasten. Fasevervorming wordt veroorzaakt door capaciteiten en inducties in geleiders (kabels), maar vooral in "elektronische componenten" (m.n. respectievelijk condensatoren en spoelen). Dat amplitude volgens de Cartensiaanse methode (René Descartes) op de y-as wordt genoteerd en frequentie op de x-as, en dat volgens alle, ja werkelijk àlle, Audio Meters & Weters (ja, zelfs volgens de Neo Pythagorii van de AES) daarmee de "resultante" (d.i. het uiteindelijk resulterende geluidssignaal) afdoende wordt beschreven in technische specificaties, testverslagen & brochureteksten, wordt genoteerd in grafieken van audiometers, en op de beeldschermen van oscilloscopen wordt getoond, zegt toch wel genoeg? Welke "waarheid" zou men zich nog meer wensen dan dat het in alle opzichten zou overeenstemmen met het originele signaal? Zo blijven uiteindelijk dus slechts Deze Twee over: Frequentie en Amplitude. Alle andere grootheden (phase, distortion, interference, delayed resonance, ditter, jitter, shitter, flitter, clitter, overshoot, undershoot, footshoot, memory effect, resonance, ringing...You name it, i'll shame it!) zijn uiterst interessant als oorzaken, maar komen slechts tot verwerkelijking & uiting in deze twee eenvoudige eenheden. Wat Ravon vermoedelijk bedoelt met "fase" is m.i. eigenlijk "tijd" (normaliter genoteerd op de x-as)... en dat aspect zit al verpakt in het begrip "frequentie" (d.i. complete trillingen/cycli x tijd, t.w. per seconde).

Beste Hans, Nee! Want de output van de woofer en de output van de reflexpijp zijn in dezelfde fase (a.g.v. de fase omkering: Helmholz-principe) en de afstand tussen beide geluidsbronnen is, bij de betrokken frequenties, veel kleiner dan een halve golflengte.

Beste mumsoft, Het is een aspect van geluid dat samenhangt met de golflengte. Stereofonie is slechts mogelijk bij frequenties waarvan de golflengte kleiner is dan de afstand tussen de beide oren (22 à 23 cm, dus pakweg >1500 Hz). http://en.wikipedia....time_difference De eigenschap van luidsprekers die inhoudt dat de spreiding bij hogere frequentie afneemt ("bundelen") is dus eigenlijk gunstig voor het overbrengen van de richtings-informatie. Als we luidsprekers in onze woonkamers zouden toepassen die niet alleen de lage frequenties maar ook de hoge frequenties bolvormig afstralen ("rondom-stralers") - dus met hogetonenspeakers naar alle kanten gericht - dan zou er door alle reflecties een heel diffuus, onplaatsbaar geluid ontstaan.

Beste mumsoft, Het richtingseffect bij de grote trom wordt veroorzaakt door de hogere frequenties die dat instrument afgeeft: met name bij het aanslaan.* Voor een goede basweergave van muziekinstrumenten is (ook!) een goede tweeter nodig... * Bij rouwprocessies / begrafenissen van militairen worden wel omfloerste trommen gebruikt. Dan geven de trommen veel minder hoge frequenties af. Het verschil met niet-omfloerste trommen is evident. Voor de geleidelijke toename van het richtingseffect van luidsprekers bij stijgende frequentie moge ik verwijzen naar http://www.mcsquared.com/speakers1.htm : Advies: Lees het hele verhaal. De spreidingskarakteristiek bij hogere frequenties is overigens mede afhankelijk van het type midden- en hogetonenluidspreker: domes spreiden hogere frequenties breder dan hoorns, m.n.

Beste Threshold, Ben je bij je meting aan de voorzijde niet ten prooi gevallen aan een "misleading measurement"? Vanzelfsprekend moet je de poortoutput (geluidsdruk en spectrum) op en rond de poortresonantiefrequentie near-field meten. Aan de voorzijde pikt je meetmicrofoon dan wellicht echter ook nog vrij veel output van de woofer zelf op: vooral wanneer je meet met ruis. In feite zijn zulke metingen alleen tijdens de evaluatiefase van de luidspreker van belang, want far-field (normaal huiskamergebruik) mengt de output van de poort en die van de woofer, samen met alle positieve akoestische koppelingen (van frequenties waarbij de helft van de golflengte groter is of overeenkomt met de afstand tot het reflectievlak), en dan maakt het voor de output van lage frequenties ab-so-luut niet uit of de reflexpoort aan de voorkant of aan de achterkant van de speaker zit. Het maakt voor de output van lage frequenties zelfs niet uit of de speaker normaal is opgesteld of helemaal achterstevoren. Want lage frequenties hebben geen enkele richtingskarakteristiek. (Bolvormige afstraling.) Wat bedoel je hiermee?

Beste Wol, Allereerst is het mogelijk dat jij jezelf wijsmaakt dat je verschil hoort. Je kunt dit gemakkelijk controleren met de blinddoek-proef: doe een blinddoek voor, zet een plaat op, en loop vervolgens geblinddoekt om je luidspreker heen. Je zult aan de achterkant vermoedelijk minder hoog horen, maar niet minder bas. Of je huis heeft wel een héél aparte akoestiek. Struikel niet over het draadje, Wol! Als er ongewenste hogere frequenties uit de reflexpijp komen (wat bij m.n. een tweewegsysteem mogelijk is), kunnen die storend zijn in combinatie met de output van de woofer/middentoner (interferentie). Met de reflex-opening aan de achterkant zijn zulke hogere frequenties veel minder storend: vooral wanneer de luidspreker voor een dik pluche of velours overgordijn (liefst opengeschoven of "en embrasse") staat wordt dat ongewenste hoog flink gedempt. Maar ook in een minder smaakvolle omgeving zal die output minder storend zijn door demping, verstrooiing en zelfs terugkaatsing in de pijp. Bij de beste luidsprekers zit de reflexopening aan de achterzijde en is er voor gezorgd dat de uittreding van hogere frequenties minimaal is. Bijvoorbeeld door toepassing van een gebogen reflexpijp die in de kast van de woofer is afgewend. Of door een halfopen verstevigingsschot tussen woofer en pijp.

Beste Tubejack, Zonder afwisseling van druk en snelheid geen geluidsgolven, en dus ook geen geluid. Het kastje is nodig om, bijvoorbeeld, het geluid van het ruisen van de zee en het beuken van de golven op de dijk te kunnen weergeven in je huiskamer. De natuur heeft daar heel wat meer materiaal voor nodig. 't Is maar een werktuig. 't Is niet echt. Net zoiets als een televisietoestel, waarmee je "de wereld in je eigen huis haalt". (Reclamekreet uit de jaren '50.) Beste Wol, Alles wat je daar opnoemt, komt toch maar op twee dingen neer: frequentie en amplitude.

Ik vond deze heel grappig (van een ESL fan in denial): http://www.nutshellh...m/MLS/MLS2.html De roll-off below 400 Hz is echter geenszins "apparent", maar een living fact: veroorzaakt door akoestische kortsluiting. Het in elkaar storten van de druk. De lekke cilinder. De fietspomp met het gescheurde leertje. Als je de mensen echt wilt "foolen", dan moet je de druk van het laag vlak voor het midden van het membraan meten. Dat is ook gedaan bij de graph die Threshold presenteerde. Dan meet je inderdaad prima druk, maar het geluid dat het zou moeten opleveren zal nooit iemand horen. Vanwege de akoestische kortsluiting, inderdaad. Tenzij hij de ESL57 in een scheidingswand opneemt of zo. En het idee om op die manier de doelloze laagdruk te meten en dat resultaat te combineren met de wèl hoorbare weergave bij hogere frequentie is een schandelijke misleiding. Wat de prima kwaliteiten van de ESL (57, natuurlijk - wèlke andere?) op het gebied van impulsverwerking / afwezigheid van vertraagde resonantie in beeld bracht, was het waterval-diagram: Ere wien ere toekomt: het watervalletje is schitterend. En als de bas van zo'n luidspreker hoorbaar zou zijn, dan was die vast fantastisch! (Is het verbazingwekkend dat Harold Joseph Leak in 1956 er van afzag, net als Goodmans (toen nog met Ted Jordan!) een full range ESL op de markt te brengen? Alleen Quad besloot het systeem te marketen... ondanks de beperkingen. (Op de London Audio Fair 1956 demonstreerden deze drie ieder met een ESL. ) Ooit beweerde Thingman dat akoestische koppeling van een ESL aan de wanden van een luisterruimte voldoende gain in de laagweergave zou (kunnen) opleveren. De anti-fase / uit-fase (verzwakkende, negatief interfererende, uitdovende) reflecties / koppelingen via wanden, vloer, plafond zijn echter nèt zo sterk als de in-fase (versterkende) reflecties / koppelingen. Daardoor heffen de positieve en negatieve koppelings-effecten elkaar op. En ook al enige tijd geleden beweerde Ravon dat fase als samenstellend onderdeel van geluid een plaats verdient naast amplitude en frequentie. Dat was echter een vergissing. Fasefouten kunnen weliswaar verstorend werken op amplitude en op frequentie, maar... slechts in het voortraject. Zoals alle soorten vervorming. Uiteindelijk blijven slechts Deze Twee: Frequentie en Amplitude.

Beste Ravon, Een soort Van Allen gordeltje rond de kabel, die geladen deeltjes uit de omgeving vasthoudt (en dus ook tegenhoudt)? Afweersysteem tegen (RF) instraling? De instraling waar ze bij Array zo bang voor zijn? (Hans! Ha-ans... waar bèn je?!) Heeft "structuurinformatie" binnen de denkwereld of fantasiewereld van de structuursekte iets te maken met de afwezigheid van RFI (Radio Frequency Interference) en (dus?) ook met de afwezigheid van faseruis? Of moeten ze dat nog ontdekken? Nou ja, ik vráág maar... http://www.arrayaudio.nl/technolo.html

Beste Tubejack, O, er zijn heel eenvoudige spulletjes op aangesloten, hoor. Voorlopig nog alleen een ouwe Philips CD-speler (CD711) en een versimpelde versie (tweeweg) van de SoundStone20 luidsprekers. (De 20 cm en 13,5 cm bas/midden units van de speakers zijn filterloos parallel geschakeld en de (93 dB/1W/1m) foiltweeter via een enkele 2,2µF MKP (Mundorf "Supreme"); alles in dezelfde polariteit. De 20 cm unit breidt de weergave in het laag wat uit, en de 13,5 cm unit doet dat in het midden/hoog. Zo vullen ze elkaar aardig aan en is er een mooi rendement. Technisch kun je daar wel vragen bij stellen, maar op deze manier klinkt het toch prettiger en natuurlijker dan het oorspronkelijke driewegsysteem. Tja, soms kun je iets verbeteren door het simpeler te maken...)

Weer een avondje/nachtje genoten van de Leak Varislope 2 Stereo / Stereo 60 buizenversterker-combinatie, die Tubejack onlangs reviseerde. Oude (vintage) opnamen van Nederlandse Jazz en van Queen ("A NIght at the Opera"), ondermeer. Er valt nog veel te genieten, jongens. Zouden jullie het geloven, wanneer ik zou zeggen dat ik "nieuwe dingetjes" in heel oude & zeer bekende opnames heb ontdekt? Nee, hè? Dàggikal!

Het is stil... aan de overkant! (En niet alleen in 't laag.)

Het antwoord lijkt te liggen in de term "structuurinformatie"*: een begrip dat beide heren gebruiken. De heer Henry van der Heide gebruikte die term om aan te geven dat zijn signaalgeleiders beter zijn dan gewone. Gewone geleiders zouden de structuurinformatie niet - of niet goed - kunnen overdragen, maar zijn eigen bijzondere geleiders konden dat volgens Van der Heide wèl. De heer Bal Gehakt nam deze term over om aan te geven dat zijn geknoei en geprut allerlei audio-apparatuur zodanig verbeterde dat de structuurinformatie (weer?) aan het licht kon treden. Het lijkt er op dat er vanuit het perspectief van de heer Bal Gehakt ten opzichte van de heer Henry van der Heide sprake is van wat wij in de geesteswetenschappen (zowel in de psychiatrie als in de psychologie) "adaptieve associatie" noemen. (Hoewel sommige van mijn geëerbiedigde wetenschappelijke collegae hetzelfde verschijnsel aanduiden als "associatieve adaptatie"... En verrèk, zeg... als ik er even over nadenk, zouden ze best wel eens gelijk kunnen hebben!) De heer Bal Gehakt heeft vermoedelijk ergens en ooit het woord "structuurinformatie" gehoord of gelezen, en heeft zich dit woord toegeëigend om zijn audiomagie (haaifaaivoodoo) indrukwekkender, gewichtiger en dus geloofwaardiger te maken. "Structuurinformatie" is kennelijk per se onmeetbaar en oncontroleerbaar, zodat het zich aan redelijke / rationele beoordeling onttrekt. De verbeteringen van audio-apparatuur als resultaat van het geklieder met kurkjes, prutjes en koolvezeltjes in en aan audio-apparatuur zijn kennelijk eveneens onmeetbaar en oncontroleerbaar, zodat ook dit zich aan redelijke / rationele beoordeling onttrekt. Ongevaarlijke waanzin (want Van der Heyde is slechts een onschuldige, supersensitieve, homopathologisch verwarde geest, die veel meer "invoelt" en/of "uitvoelt" dan eigenlijk goed voor hem is), wordt zodoende gestaafd door gevaarlijke waanzin & geestdrijverij (want dat geknoei & gerotzooi van Bal Gehakt levert ècht risico op: beschadigingen, kortsluiting en brandgevaar), dus. *

Alan A. Shaw (eigenaar en ontwerper van Harbeth Audio UK) schreef hier in 2008 nog wat over: http://www.harbeth.c...-Why-so-special Inmiddels weten we dat kastresonanties dank zij de stijfheid, de massa èn de inwendige demping van spekstenen behuizingen heel behoorlijk "stone dead" gekilled kunnen worden... En wat we nu, anders (eig. beter) dan "fifty years ago" wèl weten, is de enorme invloed van vertraagde resonanties. Dank zij de cumulatieve decay spectrums (FFT meting) zien we de vervuiling die we horen. En die is belangrijker dan "x dBs below the fundamental". Maar toch, evenwel, nochtans: de BBC damped thin wall technologie leverde heel aardige luidsprekersystemen op, waarvan vele nu met recht tot vintage mogen worden gerekend.

Okay, laten we het dan maar over het pantent van de heer Van der Heide hebben. Dan lijkt dit topic nog ergens op. In "Background of the Invention" stelt de heer VdH ondermeer: Geluid is frequentie x amplitude. Elektrisch audio-signaal is frequentie x spanning. Nietwaar? Bij audio gaat het dan om frequenties van 20 tot 20.000 Hz, en signaalspanningen tot ca. 2V. Welke frequenties en welke signaalspanningen kunnen dan niét door conventionele stereo-signaalkabels (interlinks) van puur kopervezel (bijv. 2x0,29mm2), tweevoudig afgeschermd en met kunststofisolatie, met vergulde RCA-connectoren en knikbeveiliging, met een kabelcapaciteit van 70pF/m en (dus) een ongestoord bereik tot 10Mhz? Heel gewone signaalkabels, dus?

Beste Thingman, Ben je weer in eigenresonantie geraakt? En op zo hoge toon? Je lijkt wel een ESL...

Beste Tubejack, Wil jij in de Heiligenkalender worden opgenomen of zo? P.S. De Leak Stereo 60 is nu voorzien van een nieuwe gelijkrichter (GZ34) en eindbuizen (EL34, matched). Wauw!!

Beste Tubejack, Jouw luidsprekers zijn, tot op zekere hoogte (diepte) natuurlijk, best okay! Vooral wat impulsverwerking en fasereinheid over een groot, ja zeer groot frequentiebereik, betreft... En dat zijn wellicht, voor de "werkelijkheidservaring", de belangrijkste aspecten! Ik dacht dan ook aan de luidsprekers van àndere audiofielen die de set van Mumsoft zo hebben bewierookt - aan vliesridders en andere dipolers met name - toen ik het had over "basloze, futloze luidsprekers". Gôh, Tubejack... trek jij je àlles zo p'soonlijk aan?

Beste Threshold, Je hoorde geen problemen in het laag? Nee, die heb ik bij een ESL ook nog nooit gehoord. Geen problemen... of wat dan ook. Dat is juist het probleem.

Beste Jack en de Anderen, Goed Gehakt? Of de set van Mumsoft goed klinkt of niet, daar heb ik nooit iets over gezegd. Best mogelijk dat die het heel erg goed doet... weet ik veel? Ik heb die installatie nooit gehoord, en dat zal ook nooit gebeuren. (Alleen wekt het mijn argwaan wanneer er waardering, ja zelfs bewondering voor wordt uitgesproken door mensen die zelf basloze en overigens ook vrij futloze luidsprekers hebben...) Waar ik wèl iets over heb gezegd, is het Gehaktgebeuren. De voorbeelden die ik daarvan ooit heb gezien op een ander forum getuigden meer van wat in de ontwikkelingspsychologie wel infantiel magisch functioneren wordt genoemd, en bij volwassenen kortom "hoodoo" of "voodoo". Op Hififorum.nl werd destijds door moderator Gent adequaat gereageerd op gehakt-modificaties. ( http://www.hififorum...p?topic=15587.0 ) Als de set van Mumsoft goed klinkt - en nogmaals: dat sluit ik geenszins uit! - dan komt dat niet door Gehakt. Dat kàn namelijk niet, Ook niet als je er in gelooft. Die set klinkt dan goed òndanks Gehakt. Objectief luisteren Over "objectief luisteren" nog even het volgende: Eén van de meest voor de hand liggende kwaliteits-eisen voor een installatie is duidelijkheid en verstaanbaarheid. In complexe orkestpartijen gaat het dan om melodielijnen en individuele instrumenten, die je moet kunnen blijven volgen terwijl andere melodielijnen daar doorheen of omheen klinken. En het gaat erom dat alles niet "dichtslibt" tijdens een heftig crescendo. Maar het gaat ook om stemmen: vooral wanneer de articulatie niet erg goed is en wanneer er luide instrumentale begeleiding is. Sommige mensen praten tamelijk onverstaanbaar. Boer Aart, bijvoorbeeld, in de humorloze parodie van De Wereld Draait Door. (Want de echte Boer Aart heb ik nooit gehoord.) Als zo iemand een toespraak houdt, of optreedt in een toneelstukje, zal uit de zaal "Harder!" worden geroepen. Maar harder brabbelen maakt de zaak niet beter verstaanbaar. Alle geluidsinstallaties zijn zèlf min of meer brabbelaars. De combinatie van een nogal brabbelende installatie met een van zichzelf al min of meer brabbelende zanger of spreker kan catastrofaal zijn. Niet voor niets klinken bij hifi-demonstraties in bijna alle ruimtes dezelfde zoete solo-zangeresjes met hun tinkeltjes en prinkeltjes-begeleiding. Elke installatie kan Norah Jones, Patricia Barber, Eva Cassidy, Alison Krauss wel lekker laten klinken - ook als zullen de klanken onderling wat verschillen. Je hoort nergens zoiets lastigs als een elektrisch begeleide Bob Dylan, Leonard Cohen of J.P. Mesker en zijn Maison du Malheur*. Toch leveren juist die vaak heel aardig materiaal om optimale verstaanbaarheid en duidelijkheid van de weergave na te gaan. * !