thingman

okee, zo hoog nog... En vleugel toch op 28?

Ach, valt ook wel mee. Is een beetje een mythe. Mijn Usher was destijds 1700 nieuw en 105dB was haalbaar daarmee.

Nee, contrabas en vleugel gaan zeker lager dan 40Hz. Zelfs onder 30Hz. Bassdrum is iets anders. Die zit op 50Hz, tenzij elektronisch bijgestuurd.

Gordijnen achter de dipool is als een aardappel in de uitlaat. De fut gaat eruit. Neem dan een mooi gesloten systeem!

Haha, nog nooit een Apogee beluisterd zeker... Nooit beter, echter en tastbaarder laag gehoord dan uit een gerestaureerde Duetta.

Jij lult je echt overal uit met accumulerende nonsens Carl. Lees eens na wat je schrijft: als dat idd zo zou zijn kun je die Metrum gewoon kopen als een van die dacs die je eerst koopt voordat je je keuze maakt...

Hij zegt ook dat ie 'wat' CD's heeft, niet een hele collectie om te rippen...

Kun jij geen cd rippen dan?

Zolang het geen mdf of spaanplaat is zijn het volgens mij puike steuntjes. Inderdaad gaat het ook om de vloerconstructie, alsmede om het vloermateriaal zelf - ook de zichtafwerking. Hout op beton is gewoon te beschouwen als beton, vlechtwerk en al. Niet zo best. Tapijt ook niet best, vandaar dat lifters het in een overigens gematchte set zo goed kunnen doen. Waaruit maar weer eens blijkt dat het diëlektricum, waaronder de vloer, belangrijker is dan de geleider zelf.

Voor zover ik het heb begrepen gaat het niet zozeer om doorgifte van fysieke trillingen, maar om het wegnemen van fysiek contact met een in meerdere opzichten 'ongunstig' oppervlak, nl. de vloer. Toegevoegd diëlektricum zeg maar... En voor wie het nog wat verder wil zoeken geldt bovendien dat de vloer zelf in meerdere of mindere mate een oppervlak kan zijn dat een ongewenste uitwerking heeft op de doorgifte van ordeningsinformatie. Trillingen zijn er immers ook via de lucht.

Salami???

Of een plenum.

Nou... ik doel op die vinding van Fraunhofer. Da's toch iets heel anders dan een paneelabsorber.

Plaatabsorbers zijn in principe gelukkig ook zelf te bouwen. Het grote voordeel van dit principe is de zeer geringe diepte (10-15 cm) waarmee het niettemin mogelijk is om echt lage frequenties aan te pakken. Als je diezelfde frequenties volgens het Helmholz-principe wil aanpakken heb je basstraps nodig die zomaar 50 cm zijn of nog dieper. Voor wat betreft optimalisering van een opstelling gelden slechts twee principes: tijd (geduld) en luisteren. Berekende opstellingen vormen hoogstens een goed uitgangspunt, maar dat hoeft lang niet altijd zo te zijn omdat behalve de afmetingsverhoudingen van een ruimte de luidsprekers zelf ook een factor van belang zijn hierbij. Maar natuurlijk wil je wel een concertzaal, als dat zoveel betekent als een zo optimaal mogelijke muziekruimte! Je hebt een dedicated ruimte ter beschikking, prachtige hardware en alle tijd en -- volgens mij -- ook best de financiële middelen. Logisch dat je tot het einde wilt gaan, temeer omdat je ook nog extern advies zoekt. Het is alleen zaak om je niet te laten ontmoedigen of van de wijs brengen door hen die niet over dergelijke luxe beschikken. Ik zit elk weekend in Cuijk. Als alles achter de rug is rondom het advies van Rivasono kom ik graag een keer bij je luisteren in het souterrain.

Dat klopt, maar tevredenheid is een relatief begrip in audio. Voor de een volstaat goed geluid en voor de ander is dat pas het begin. Daar komt simpelweg ook bij dat het gewoon niet in elke ruimte zomaar mogelijk is om door meten en schuiven de ergste pieken en dalen te neutraliseren. Soms is daar meer voor nodig. Ook voor het geloofwaardig openen van de ambiance uit opnames is doorgaans meer nodig dan de aanwezige harde wanden.

Het punt is niet integriteit of zoiets. Het punt is dat je niet noodzakelijkerwijs de beste oplossing voor jouw situatie krijgt wanneer een bedrijf zich gebonden acht aan specifieke producten terwijl er ook andere, geschiktere oplossingen, voorhanden kunnen zijn. Het is gewoon een manier van zakendoen. Product-onafhankelijk advies lijkt me te prefereren bij zoiets als akoestische optimalisatie. Garantie verlenen lijkt me ook lastig, omdat er natuurlijk ruimtes bestaan die met de beste wil van de wereld niet optimaal kunnen zijn. Andere ruimtes zijn slechts met grote moeite optimaal te krijgen en dat oordeel zou ook deel moeten uitmaken van een advies. Met moeite bedoel ik dan vooral ook arbeidsinvestering en/of kosten. Men heeft wel prachtig berekende ruimtes gebouwd die bij nader inzien toch niet zo goed bleken te zijn. Zulke dingen gebeuren ook. Akoestiek is geen rocket-science. In de basis is het enkel het inbrengen van voldoende van het juiste absorptievermogen.

In elk geval nooit meer een basreflexsysteem kopen... Zo'n prachtige ruimte als de jouwe verdient een paar dipolaire speakers. Een mooie set Magnepan of een hoog rendement open baffle à la Spatial. Geen problemen meer met staande golven, een ruimtelijkheid die je nog niet eerder hebt ervaren en eindelijk muziek zonder onrust.

De maten van de plafondplaten geef je op in meters (1,2 x 1,2), maar ik neem niet aan dat ze 0,4m dik zijn (eerder 0,04 ofwel 4 cm). Klopt dat? Absorptieplaten van 4 cm dikte aan het plafond zijn in zo'n geval bedoeld om de nagalmtijd van de ruimte te drukken in het middengebied en het hoog. Voor absorptie van het midlaag heb je geheel andersoortige oplossingen nodig; dat lukt niet met 4 cm dikke schuimplaten. Mijn conclusie over een midlaagprobleem moet je nu niet al te rigoureus opvatten Carl. Ik trok 'm gewoon op basis van die ene opmerking over Nils Lofgren's track met alleen stem en gitaar. De laagste frequentie van een normaal gestemde gitaar behoort zeker niet tot het echte laag, dus als met een gitaar problemen hoorbaar zijn zullen ze zich eerder in het midlaag afspelen (vanaf 125Hz en hoger). Als ook het midlaag getemd moet worden zou je meer baat kunnen hebben bij zoiets als RPG's Modex Broadband, een geperforeerde plaatabsorber die behalve effectief het laag en midlaag ook het middengebied aanpakt. Zo verenigen ze gelijktijdig ook de functie van de schuimpanelen in zich. Je kunt met meer resultaat waarschijnlijk beter enkele normale Modex Plates (niet Broadband dus) op probleemlocaties combineren met de voorgeschreven schuimpanelen aan het plafond. Om dat goed vast te stellen zijn inderdaad aanvullende metingen nodig. Het voordeel van Modex Plate modules is dat je geen diepe basstraps of paneelabsorbers hoeft te bouwen en die achteraf maar moet zien te integreren in de ruimte. De veiligste basisaanpak was inderdaad een verlaagd plafond met woloplage in de holle ruimte geweest, omdat daarmee doorgaans 70-80% van de benodigde laag, -midlaag- en middenabsorptie in een gemiddelde ruimte die natuurlijke laagabsorptie ontbeert kan worden gegenereerd. De makke met 'moderne' akoestische adviseurs is dat ze niet product-onafhankelijk kunnen adviseren. Ze zullen dus nooit producten of maatregelen adviseren die buiten hun programma vallen, of die ze niet met veel winst verder kunnen doorschuiven. Ze moeten immers hun eigen producten zien te slijten om hun verdienmodel sluitend te krijgen, juist omdat het advies zelf gratis is. Een beetje zoals het "wij van wc-eend adviseren wc-eend" principe.

Ja, met goede dipolen zal er daar ook geen laagprobleem zijn, maar zo is het nu eenmaal niet met reflex speakers. Punt is dat Carl de akoestiek wil aanpakken en niet primair andere speakers wenste...

De goedkope oplossing ligt inderdaad in een verlaagde plafondconstructie met minerale woloplage. Dat kost echter minstens 22 cm van je hoogte.

Wat ik raar vind is dat er bij het eerste onderzoek geen metingen gedaan om ruimteresonanties in kaart te brengen. Dat is juist precies waar je op wil anticiperen omdat er nogal wat voor nodig is ze te temmen.

Je luidsprekers veroorzaken geen laagprobleem, want die "gaan maar tot 40Hz", zei je, al ben ik het met Hans eens dat dat niet veel wil zeggen. Temeer omdat het basreflex luidsprekers zijn. Je zou een mini monitor moeten aanschaffen met een -3dB punt op 65Hz om zoiets te voorkomen, maar dat lijkt me in deze ruimte niet van toepassing. Elektronisch corrigeren lijkt me ook geen optie bij niet-actieve speakers. Er bestaat volgens mij geen vervanging voor fysieke maatregelen en een zorgvuldig uitgewerkt bass-management hoort daarom ook bij akoestische optimalisatie. Dat geldt meestal ook wanneer de opstelling en luisterplaats reeds zijn geoptimaliseerd. Je kunt je realiseren dat je ruimte geen natuurlijke laagabsorptie heeft onder 300Hz, dus die moet wel op een of andere manier fysiek ingebracht worden. Ik voorzie een lang traject als Nils Lofgren al teveel laag genereert.

Afwachten maar. Als je echt problemen in het laag en/of midlaag hebt moet er nog wel een en ander uit de kast worden getrokken. Ik blijf het raar vinden dat dit alles nu als een verrassing komt. Basproblemen in kaart brengen hoort bij een eerste diagnose en een op basis daarvan uitgewerkt plan van aanpak.

Er zit helemaal geen laag (basgitaar) in dat nummer, Carl. Het is enkel een elektrisch versterkte, normaal gestemde akoestische gitaar. Je hebt in dat geval ook (of eerder) problemen in het midlaag...

Maar hij werd in de huidige opstelling al niet meer aangestoten zei je toch?