Bloom

Ik ben even op de site van Aurender gaan kijken, maar ze reppen nergens over welk OS ze gebruiken en of dat een realtime kernel draait. Ik heb bij mij thuis geëxperimenteerd met een normale en een realtime kernel voor audio. Geen verschil. Ik denk dat je al een enorm aantal transacties per seconde moet hebben voordat een realtime kernel noodzakelijk wordt.

De Aurender N10 is geen DAC (maar heeft er wel aan boord) maar een complete muziekserver die ook via allerlei digitale ingangen muziekdata kan ontvangen. Maar goed, je kunt het zelf testen he. Neem twee notebooks met op elk een installatie van bijvoorbeeld Linux Mint. Sluit ze allebei (beurtelings) via usb aan op de Aurender. Speel hetzelfde flac-bestand met hoogkwalitatieve inhoud af. Je zou geen verschil mogen horen. Ook niet als je een dure "audiofiele" usb-kabel gebruikt. Bronnen moet je altijd zoveel mogelijk digitaal proberen aan te sluiten. Een digitaal toestel analoog op een ander aansluiten dat dan weer naar digitaal converteert is wat je moet vermijden.

Gaat het over een verschil tussen twee computers die elk met usb op een externe DAC worden aangesloten? Als de twee computers elk Linux aan boord hebben: geen verschil. Hebben ze Windows aan boord: wel verschil mogelijk. Maar dat ligt dus aan het besturingssysteem. Het is wel mogelijk bitperfectie te bekomen met Windows, maar dan moet je precies weten wat je moet installeren en hoe je alles moet configureren. Doe je dat niet, dan moet je weten dat Windows standaard niét bitperfect werkt voor audio. Linux wel.

Een DAC kan maar zo goed werken als de kwaliteit van het binaire signaal dat hij binnenkrijgt. Bij een cd-speler zit er tussen het loopwerk en de DAC geen enkele foutencorrectie meer en dat is een lacune. Verder heeft een DAC natuurlijk ook een analoge uitgang en men kan een cd-speler ook qua kwaliteit om zeep helpen door daar de allergoedkoopste eigenlijk niet voor audio geschikte opamp achter te zetten. Moderne externe DACs gebruiken hulpmiddelen zoals grote buffers en het herklokken van het digitale signaal om een betere kwaliteit te bereiken.

Ik heb het uitsluitend over het DIGITALE domein, niet over het analoge. Dat mag duidelijk zijn als ik het heb over netwerk- en usb-kabels. Het binaire signaal kan in principe zo vervormd raken door allerlei storingen dat er geen '1' of '0' meer onderscheiden kan worden en dan heeft ook dat binaire signaal zware problemen. Maar je moet dan al énorm zware storingen hebben, van het soort dat in een normale huiskamersituatie niet kan voorkomen. En wat bij digitale data via het netwerk ook nog kan is dat netwerkpakketten zo vaak herhaald moeten worden dat er een duidelijke pauze of "drop out" in de weergave optreedt. Dat willen we natuurlijk ook niet. Dat is dan een signaal dat het digitale pad nagekeken moet worden en verbeterd zodat die netwerkpakketten niet meer of althans veel minder herhaald moeten worden.

Ik denk het wel. De eerste link lijkt me een cd en de tweede effectief vinyl.

Als de platenspeler maar één monouitgang heeft kun je die normaal probleemloos splitsen in een Y-kabel met aan één uiteinde één rca en aan het andere twee rca-stekkers. Je mag normaal beide ingangen van een stereoversterker doorverbinden. Met de uitgangen mag dat beslist niet.

https://www.bol.com/nl/p/not-your-muse/9300000032361988/

De bovenste "vinyl" van dat album lijkt me in werkelijkheid de cd te zijn. Die zijn vaak zwaar onderworpen aan de 'loudness wars' terwijl dat voor vinyl vaak niet zo is. Al zijn er altijd uitzonderingen.

Ik heb voor mijn eigen netwerk altijd cat5e gebruikt, maar heb tegenwoordig ook cat6 en zelfs cat7 liggen nu dat vrijwel even goedkoop is. Maar mijn punt was en is, dat een speciale "audiofiele" netwerkkabel van 500 euro compleet zinloos is.

De zin is dat de dubbelblinde test geld kan uitsparen. Ik ken weinig mensen die bereid zijn honderden zoniet duizenden euro's uit te geven voor iets wat zich puur binnen hun brein afspeelt. Als je natuurlijk die dubbelblinde test niet doet, kun je jezelf wijsmaken wat je maar wil en daar dus die honderden zoniet duizenden euro's tegenaan knallen. Ik weet wel waar ik mijn zuurverdiende centjes liever aan uitgeef...

Als je niet dubbelblind vergelijkt, hoor je precies wat je verwacht. Digitale signalen zijn niet vergelijkbaar met analoge. Bits komen aan of komen niet aan, er is geen gradatie in slechte, minder goede, goede of uitstekende kwaliteit van bits. De overdracht is bitperfect of ze is dat niet. En de diverse protocols staan niets anders toe dan bitperfecte overdacht. Een dataframe wordt dan ook bij zowat alle protocols herhaald totdat het 100% juist is ontvangen aan de andere kant. Als een goedkope kabel bitperfecte overdracht aflevert, kan een dure kabel dat echt niet verbeteren hoor. Zelfs bij analoge signalen is het vaak zo, dat dure kabels geen hoorbare verbetering brengen. Maar ik heb alleszins geen zin om hier welles-nietes-spelletjes hierover te beginnen. Er is zoiets als fysica en IT-kennis en daaarmee weet je precies wat er gebeurt bij verbindingen tussen twee punten.

Mensen vergeten vaak dat het bij computers draait om 100% correcte overdracht van bits en dat daar ook allerlei foutencontroles en -herstelmechanismen ingebouwd zijn. De prijs bepaalt dus niet hoe goed of hoe slecht dat lukt. Als het niet lukt, komt de data gewoon niet aan en dat is voor elke computeromgeving onaanvaardbaar. Het heeft dus geen zin te investeren in "audiofiele" netwerk- of usb-kabels omdat die niet beter kùnnen zijn dan goedkope.

De grootste fout die men ooit gemaakt heeft bij digitaal is 1-bit DACs in de vroege jaren '90. En DSD (sacd) is in hetzelfde bedje ziek. Wat men in moderne cd-spelers doet is 24 of 32 bit DACs gebruiken die alles van 16 bit 44,1 kHz upsamplen tot tegenwoordig wel 32 bit 384 kHz en daarbij dan nog 8x of 16x oversampling (het meermaals inlezen van hetzelfde record en dan dat kiezen wat het meest voorkomt, of er een gemiddelde van nemen). Zoiets houdt meteen in, dat het record in een buffer ingelezen wordt en van daaruit meestal herklokt met superieure klokken: zo kan men precieze timing bekomen en jitter voorkomen. Dat is het trucje waarmee Beresford 7520 DACs furore maakten toen die pas op de markt kwamen en zowat alle bestaande high-end cd-spelers en DACs wisten te verslaan met hun klank. Ik heb ooit een demo gegeven tussen zo'n Beresford aangesloten op een Philips CD624 en een meer dan 6000 euro kostende high-end speler uit dezelfde tijd waarbij blind heen en weer geschakeld kon worden tussen de en de toehoorders niet wisten naar wat ze luisterden. Iedereen koos stelselmatig de Philips/Beresford combinatie en trokken grote ogen toen onthuld werd naar wat ze geluisterd hadden.

Over Schiit kan ik niks zeggen, ik heb zelf nooit een van hun DACs gehad. En fabrikanten zeggen nogal graag dat hun toestel het best meet. Het zou me wel benieuwen te vernemen waardoor die Multibit beter zou klinken dan de 3 als die laatste effectief beter zou meten. Het is wel mogelijk onder bepaalde omstandigheden een slechtere meting als aangenamer klinkend te ervaren. Een heel bekend voorbeeld is een even harmonische vervorming. Die maakt het geluid warmer en klinkt aangenamer. Ik vind echter dat elektronica niks mag toevoegen of weghalen aan wat oorspronkelijk in een bron aanwezig is.

En dit is ook de moeite:

Hmmm.. Dan wist je zeker niet dat platenfirma's al jarenlang (meerdere decades!) volledig digitaal en met high-res (24 bit 96 kHz of hoger) alles opslaan en bewerken (mixen)? Het is pas bij de laatste fase - mastering - dat voor vinyl de conversie naar analoog gebeurt. Dus je luistert effectief naar digitaal en high-res voor elke lp die na pakweg 2005 is geproduceerd.

Ja. Technische specificaties zijn objectief. Bovendien mag je niet vergeten dat ALLE platenfirmastudio's al heel wat jaren puur digitaal werken. Het wordt pas in de masteringfase omgezet naar analoog voor vinyl.

Je hebt de rest van mijn bericht kennelijk niet gelezen? Digitaal is technisch beter, maar de kwaliteit van opname, mixing en mastering speelt ook mee. Dus een lp kan in het voordeel zijn en beter klinken als die factoren beter zijn dan bij digitaal met dezelfde muziek. Dus ja, vinyl kan zeker beter klinken. Maar digitaal kan ook beter klinken als er geen "loudness wars" is toegepast en de opname, mixing en mastering met de grootste zorg en aandacht zijn gebeurd. Je kunt dus niet zomaar zeggen dat vinyl beter is of dat digitaal beter is. Dat hangt van allerlei factoren af.

Zoiets is zinloos. Het begint al bij de technische kwaliteit van de opname, mixing en mastering. Als die op lp goed is en bij digitaal het slachtoffer van de idiote "loudness wars", dan klinkt vinyl wel degelijk beter. Digitaal heeft ontegensprekelijk de beste technische specificaties, maar dan moeten de studiojongens wel met hun fikken van de dynamiek afblijven en die niet stelselmatig de nek omwringen.

Er zijn tegenwoordig versterkers met die functionaliteit ingebouwd, maar als dat niet het geval is heb je een extern toestel nodig. Er bestaan natuurlijk commerciële oplossingen, maar die kunnen flink wat geld kosten. Een prijsbewustere keuze is zoiets als Volumio (www.volumio.org) op een Raspberry PI of een Intel NUC of zoiets voor rond de of minder dan 100 euro. De muziek komt dan ofwel van een online clouddienst zoals Spotify of een andere, ofwel van een lokaal aangesloten medium of netwerkshare. De meeste mensen zijn in staat dit voor elkaar te krijgen omdat de installatieprocedure van Volumio gebruiksvriendelijk is en goed uitgelegd. Voor lokale content gebruik je een desktoppc of notebook om cd's mee te rippen of downloadable muziekbestanden van internet sites te halen of te kopen. Volumio werkt zonder desktopomgeving en wordt bediend via een app en die bestaat zowel voor Android als Apple. Wil je een echte muziekserver met ingebouwde cd-ripper, dan wordt het moeilijker. Persoonlijk raad ik geen alles-in-ééntoestel aan omdat er vaak geen backup van de interne schijf mogelijk of voorzien is en uitbreidingen vaak ook niet voorzien of mogelijk zijn. Het wordt dan te veel "a single point of failure". Maar voor zelfbouw van zo'n systeem zul je onder meer een scherm moeten voorzien en ga je meestal een besturingsysteem mét desktopomgeving gebruiken om het gebruiksvriendelijk te houden. En dan heb je natuurlijk meer controle over backup- en uitbreidingsopties.

Ik schreef "Linux", niet "Debian". Ikzelf koos voor Debian, maar welke linux-distributie het best bij jou past is natuurlijk een vrije keuze. De systemen die dienen voor de distributie en het afspelen van audio in mijn hifi-set hebben bij mij geen desktopomgeving geïnstalleerd, daardoor kan alles heel compact en vliegensvlug draaien.

Hier moet ik toch even erop wijzen dat je ook "extreem audiofiele" systemen kunt opzetten met Linux en dat is dan volledig gratis. Dat is de weg die ik heb gevolgd en daar heb ik nog altijd geen spijt van. Wel integendeel.

Ik heb de plaat inmiddels beluisterd. Het ging wel om vinyl. Geen volume-afwijkingen. Ik dacht eerst dat het mogelijk dempingen waren waar in de film dialoog hoort, maar die zijn er dus niet. Ik hoor niets abnormaals. Misschien is de cd slecht gemixt?