Heeft het nog zin om voor dure cd-spelers te kiezen? Met duur bedoel ik: ettelijke duizenden euro's, zelfs tweedehands. En zeker als er goedkopere bestaan, een paar honderd of zelfs enkele tientallen euro's.
Alles draait wat die cd-speler moet doen in je installatie. Als je hem analoog wil aftakken omdat je een volledig analoge stereo-installatie hebt, dan wil je een zo goed mogelijk analoog uitgangsdeel in zo'n cd-speler. Voorts hangt het er dan ook nog vanaf hoe goed de rest van je installatie is. Als je effectief verschil kunt horen tussen verschillende analoge uitgangstrappen, dan heb je een installatie met wat men noemt een hoog oplossend vermogen.
Je kunt voor analoge situaties twee paden kiezen: ofwel een dure cd-speler met een goed loopwerk én een zeer goede DAC en zeer goede analoge uitgangstrap. Dan praten we over meerdere duizenden euro's voor zo'n speler. Een alternatief is een externe DAC aanschaffen. Er bestaan er ook zeer dure, maar echt goeie kun je ook vinden voor budgetprijzen hoor.
Als je een cd-speler digitaal aftakt naar een externe DAC toe, praten we over een cd-loopwerk want daar wordt het dan alleen voor gebruikt. Je kunt een specifiek cd-transport kopen daarvoor, maar omdat dat type zeldzamer verkocht wordt zal het ook duurder zijn. Het ligt dus voor de hand om een goedkope cd-speler als loopwerk in te zetten. Helaas schept dat ook problemen: bij een budgetspeler zal het loopwerk vooral uit plastic bestaan en niet met grote nauwkeurigheid werken. Dat geeft aanleiding tot allerlei leesfouten. Niet bij het uitlezen van de putjes in het cd-oppervlak, want daarvoor is wél foutencorrectie voorzien, maar voor de transport van die bits naar de externe DAC toe want daar is geen foutencorrectie voor voorzien in het S/PDIF-systeem en bovendien speelt de methode van bemonstering daar ook een rol in. Is het éénbit? Is het 16-bit maar met oversampling en wellicht upsampling?
Eénbit-systemen zijn niet aan te raden. Die genereren meestal meer ruis en vallen daarom af. Die éénbitsystemen zijn vooral in de late jaren '80 plots opgang beginnen maken en gelukkig is men daar vlug weer vanaf gestapt. Oversampling betekent dat je elk record van de cd meermaals inleest en het idee is dat als het bijvoorbeeld acht keer doet (8x oversampling), dat je dan een grotere kans hebt om een foutloos record in de lijst te hebben. De foutencorrectie van het loopwerk zou daarbij moeten helpen. Upsampling is volledig zinloos, maar toch zie je dat zeker tegenwoordig vaak als marketing-argument. Upsampling betekent het opschalen van 16 bit 44,1 kHz naar 24 bit 96 kHz of zelfs 384 kHz heb ik al gezien. Opschalen is een mathematische extrapolatie-berekening. Je voegt dus geen details doe, ook al wil men je dat doen geloven. Daarom is het voor een cd-speler zinloos.
Als je digitaal aftakt, kun je heel goeie resultaten bereiken met Philips cd-spelers uit de CD600-serie. Ik heb al jaren een CD624 in mijn archiefkamer staan en die speelt nog altijd probleemloos alles wat ik erin steek. Maar zijn DAC en analoge uitgang zijn ook budget. Dus als je installatie te goed is, tak deze dan digitaal af en koop een uitstekende externe DAC. Dat is tegenwoordig véél goedkoper dan te zoeken naar een uitstekende cd-speler.
Mocht je zoeken naar uitstekende cd-spelers op de tweedehandsmarkt, hou er dan rekening mee dat de uitstekende cd-spelers uit de tweede helft van de jaren '80 en de jaren '90 ook tweedehands weggaan voor grote bedragen. Helaas is van die cd-spelers vaak niets meer van onderdelen te krijgen. Gaat er dus iets mis, dan kun je het betrokken onderdeel niet zomaar meer vervangen. En dan komt zo'n uitstekende cd-speler op het recyclagepark terecht. Of soms houden mensen hem tegen beter weten in bij en staat hij ergens in huis te verstoffen.
Ook hier geldt dat je vaak uitstekende resultaten kunt boeken met een goedkopere cd-speler als loopwerk en een uitstekende moderne externe DAC die dan ook vrij goedkoop kan zijn: hooguit een paar honderd euro.
Als je je nu afvraagt wat ik gekozen heb? Wel, ik gebruik tegenwoordig helemaal geen cd-speler meer. Ik rip cd's op mijn computer naar flac-bestanden toe en speel die dan af met een zelfbouwstreamer. En daar ben ik volledig tevreden over.
