spido

Beste Threshold, Welk type is dat? Bij welke belasting treedt die 1% harmonische vervorming op? Heb je die vervorming zelf gemeten? Indien niet: wie dan wel? Is die test ergens gepubliceerd?

Beste Wol, O, nu begrijp ik hoe het komt dat ik je miste op de Firato van 1968...

Enga Sound beloofde in haar advertenties destijds foutloos aftasten van 100µ horizontale groefmodulatie bij de geadviseerde naaldkracht. Maar ik denk dat die belofte alleen maar kon worden waargemaakt in de sublieme, eigen Decca International toonarm. En dan vermoedelijk alleen door de beste exemplaren en in optimale opstelling (zonder akoestische feedback, bijvoorbeeld). http://www.soundfountain.com/amb/ortodeccatan.html Ach, die audiofieltjes van nu... Ze moesten eens weten hoe mooi het vroeger was! P.S.

Beste Tubejack, De hoge output van de Goldring MD elementen was me nooit opgevallen. Bedankt voor de tip! Ik vind wel wat informatie over types als 1042, 1022GX, 1012GX, 2300, 2400, 2500, maar de technische specificaties die ik vind bij de diverse types verklaren voor mij in onvoldoende mate de prijsverschillen. Weet jij of er een best buy tussen zit? Is er een model bij met een boron (of anderszins superstijve) cantilever, i.c.m. Gyger tip o.i.d.? Beste KT88, Ja, ik heb ze bij demonstraties van Jan Endenburg destijds ook erg gewaardeerd. Ze zaten toen in uni-pivot Decca London toonarmen, met oliedemping. Klonk allemaal héél dynamisch en realistisch, via de 3KF's. Maar later zag ik frequentie/amplitude-karakteristieken van ze... en ging ernstig aan mijn gehoor twijfelen! Daarna heb ik ze vele jaren geen aandacht meer geschonken. Ten onrechte, wellicht?

Beste KT88, http://www.reddiamondaudio.net/cartridge_impedance_loading_.html geeft ook wat bruikbare info, wellicht?

Beste Pjotr, Ongetwijfeld waren de met duurdere & betere componenten uitgeruste luidsprekers in absolute zin beter dan die met goedkopere & minder goede componenten. (Als het hele luidsprekerconcept technisch in orde was, tenminste. Daar kan men bij voorbaat twijfels over hebben.) Wat jouw vergelijkende test dus liet zien: de helft van het luisterpanel herkende die betere kwaliteit niet. Dat zegt wellicht veel over het luisterpanel en niets over de luidsprekers.

Beste Wol, Wat een fijne, opbouwende en leerzame reactie was dat weer! Die zero ohm trafokernspoelen zijn prima en zeer goed bruikbaar. Heel hoog belastbaar, zonder verzadiging. En vrijwel weerstandsloos. Ik heb er ruime ervaring mee. En vele anderen eveneens. [quote] (...) They were specially developed for low frequency applications for which maximum performance fidelity, tonal neutrality and the smallest possible internal resistance are of primary importance. That way, these coils also enable the high efficiency of today’s High End loudspeakers to be optimally enhanced, even with low-output single-ended tube applications. (...) http://www.hificolle..._feroncore.html Maar het hoeft niet per se Mundorf te zijn, hoor. Er zijn ook andere goede trafokernspoelen voor (sub)woofers.

Altijd op zoek naar een nòg mooier pick-up element! Ook al heb ik er een paar die me heel goed bevallen... Overspeligheid. Wispelturigheid. Ik weet het: ik moest me schamen... In dit geval is er een excuus. Een rationalisatie, tenminste. Want m'n antieke Leak Varislope 2 Stereo buizen-voorversterker vraagt eigenlijk om een hogere inpoet dan moderne MD elementen en hedendaagse MC-trapjes outpoeten. Zo viel mijn oog op de aloude (sinds 1970 of zo) Decca "London" elementen. Met hun formidabele output van 5mV bij 5cm/s. Die zou genoeg moeten zijn! Maar na het lezen van http://www.stereophile.com/content/london-decca-jubileereference-phono-cartridge zijn er weer die twijfels... Ik sla Martin Colloms hoog aan. Ja, zéér hoog. En als hij schrijft: "(...) The cartridge sounded pretty wonderful until it failed to track, when all hell broke loose. It doesn't mistrack in a subtle manner—you know immediately from the edgy, ringing rattles it produces that something is wrong. Nothing I could do with respect to setup or ancillary components did much to push the trackability envelope. (...)", dan schrik ik toch wel even. Ik bedoel maar: "spine-tingling excitement" is mooi, héél mooi: vooral bij pop & jazz. Maar is zoiets wel Wagner-proof? Deutekom-bestendig? http://www.stereophile.com/content/london-decca-jubileereference-phono-cartridge

Beste Wol, Een 18dB/oct low-pass filter betekent dat er twee seriespoelen in serie met de spreekspoel van de woofer moeten worden gezet. Om de impulsverwerking optimaal te behouden, moeten die beide seriespoelen een zo laag mogelijke ohmse weerstand hebben. De weerstanden van beide spoelen moeten immers bij elkaar worden geteld. http://www.apicsllc.com/apics/Misc/filter2.html Eigenlijk komen in zulke situaties bij voorkeur hoog belastbare trafokernspoelen met 0,0.. à 0,1.. Ω weerstand (zoals Mundorf Zero Ohm Coils) in aanmerking. http://www.mundorf.com/english/bauteile/frspule.htm Maar als je dan tòch zo met geld gaat gooien... kun je dan niet beter meteen doorstoten naar vierde orde (24dB/oct) voor de laagsectie? http://www.apicsllc.com/apics/Misc/filter2.html Kost maar één condensator extra (C4), en de (omgepoolde) (laag)middentoner is dan op c/o wel in gelijke fase met de woofer. In theorie, althans...

In vrijwel alle luidsprekerfilters van tegenwoordig, ook van heel dure merken, worden in de laagsectie - en vaak ook in de middensectie - nog steeds electrolytische condensatoren gebruikt. Voor de grotere capaciteiten, dus. Dat zijn meestal wel betere elektrolieten dan die van destijds ("gladde folie" types bijv.) en ze zijn zeker duurzamer dan de toenmalige "elcaps" van KEF. Gedurende de garantieperiode van de luidsprekers zult u gegarandeerd niet veel merken van de veroudering... Meteen even een waarschuwing voor enthousiastelingen die hun oude (KEF) filters radicaal willen vervangen: het oude filter er uit, en een heel nieuw filter er in. Lekker makkelijk. Een bekende onderneming op dit gebied is Falcon Acoustics. Als u zo'n nieuw filter koopt, vervangt u de laag belastbare ferrietkernspoelen die u al hàd - en die niet zijn verouderd! - door nieuwe laag belastbare ferrietkernspoelen. Daar schiet u dus niets mee op. En uw verouderde elco's vervangt u door nieuwe elco's... die dus op hun beurt weer verouderen en vanaf het begin sowieso niet zo goed presteren als MKP's. Voorbeeld: het Falcon "KEF Concerto Upgrade Crossover No. 5c". http://www.falconacoustics.co.uk/kef-concerto-b139b-b110-t27-crossover-dn12-sp1004-upgrade-network.html

Eén van de artikelen in de KEF documentatiemap die ik ooit uit Maidstone meekreeg, draagt de titel "Misleading Measurements". Raymond Cooke legt in dat artikel de vinger op meetpraktijken bij het testen van luidsprekers die misleidende, onterecht gunstige resultaten laten zien. Het komt vooral neer op de onthullingen die resulteren in de toen nog gloednieuwe FFTT: de decay spectrums. Waterval-karakteristieken, dus. Na-ijling, vertraagde resonanties: noem het maar zoals je wilt. Een hartgrondig "hùh!" ontsnapte mij, toen ik bij het verzamelen van B139 data (om Pjotr er van te overtuigen dat er werkelijk nóóit een B139 is geweest die méér dan 84dB/1W/1m leverde - wat helaas onmogelijk bleek, aangezien Pjotr alleen maar overtuigd kan zijn van zichzelf) stuitte op het allereerste datasheet van een B139. Van type Mk1, spec.nr. 6171, dus. Zoals we allemaal weten, breken alle B139s vreselijk op rond en boven 1kHz. (In het lagere basbereik is/was hij echt geweldig: soms meende je werkelijk naar een goede 30 cm unit te luisteren, als hij in een goed systeem stond te woeferen! Maar boven 400 Hz moest het echt wel ophouden...) De tweewegsystemen van B139 en T15 (Concord, Celeste) uit die dagen lieten dan ook flink wat kleuring horen: een kleuring die veel hifi-liefhebbers, maar ook recensenten als Jan Kool en Armand van Ommeren (Luister!), echter kennelijk wel beviel. Om een zo "gladde, strakke" karakteristiek als hieronder is afgebeeld te kunnen krijgen, zònder de grillige pieken en dalen boven de pakweg 800 Hz die het gevolg zijn van break-up, móet wel een "misleading measurement" zijn uitgevoerd. Hoe dan? Wel, door de B139 te testen via het low-pass filter, waarvan het schema er bij is afgebeeld. (Dat gebeurde niet eens stiekem: ze zeggen het er zelfs bij! Maar het geeft geen duidelijk beeld van de prestaties van de unit an sich.) Of door de sinusgenerator dicht te draaien zodra die de gevarenzone bereikt. Of door een combinatie van deze beide maatregelen. Dat laatste lijkt me eigenlijk nog het meest waarschijnlijk.

In de ongetwijfeld weinige jaren die mij nog resten op deze aarde, wil ik nog even vol genieten van de allerbeste muziek... èn de juwelen uit de wereldliteratuur. Daarom lees ik nu eindelijk eens de hele Bob Evers serie, van begin tot eind. In mijn eerste jeugd kreeg ik zo nu en dan een los deel uit die prachtserie. Dure, ingebonden exemplaren waren dat. Nu zie ik dit alles eindelijk in een groots en meeslepend verband, dank zij de latere goedkope pocket-uitgave: tweedehands verkregen op marktplaats. Zojuist heb ik het schitterende deel "Stampij om een Schuiftrompet" uitgelezen. Hierin worden heldenrollen gespeeld door de leden van The Dutch Swing College Band, in hun meest succesvolle periode. De band, opgericht in 1945, bestaat nog steeds. Maar alle leden uit die tijd zijn inmiddels overleden. Dat droeve besef maakte het oog vochtig en daardoor het lezen wat moeilijker, terwijl ik luisterde naar het Jubileumconcert ter gelegenheid van het 35-jarig bestaan, in 1980. Twaalf originele line-ups, van 1945 - 1980. Allemaal al naar de eeuwige jam-session gegaan. Met als gastsoliste - want ooit maakte ze met DSC een LP "That's Our Baby!" - de onlangs ook al overleden Rita Reys. (Snik!) Van Rita draaide ik onlangs ook nog diverse allereerste opnamen uit de serie "Jazz Behind the Dikes" (1953-1955). Al die jongelui, die toen zo modern en verfrissend jazzmuziek maakten... allemaal zijn ze inmiddels naar diezelfde eeuwige jam-session toe. Behalve ééntje: Ruud Jacobs. "Het jongere broertje van Pim", ja. De bassist. Hij ìs er nog! En hij speelt nog! Hoera! Eindigen we toch nog in majeur...

Beste Pjotr, "Faseverliezen" is mijn vertaling van "phase losses". Deze treden op bij één membraan, maar ook bij méér dan één membraan wanneer die gezamenlijk een bepaalde frequentie weergeven. Voor uitleg verwijs ik naar Martin Colloms "High Performance Loudspeakers", hfdst. 3 ("The performance of practical diaphragms") en dan met name 3.1 ("Phase loss" en "Break-up modes"), 3.2 ("Velocity of sound in a diaphragm"), 3.3. ("Compensation of dome characteristics") en 3.4 ("Cone behaviour"). In het boek, dat ik jou van harte aanbeveel, vind je ook de literatuurverwijzingen: o.m. naar AES publicaties. (Een ander boek, dat ik ook graag onder je aandacht breng, is "Boek van Poeh - Goede Manieren" http://www.bol.com/nl/p/boek-van-poeh-goede-manieren/1002004000086977/ )

Ja... men ziet wel minder mooie!

Beste TL 200, Graag gedaan! Heel veel plezier ermee!

Beste Tubejack, Ja, er is wèl een probleem. Dat probleem heet Wol. Om te beginnen: 90º faseverschil is niet "uit fase". "Uit fase" begint pas bij een verschil van 180º. Door allerlei fysieke zaken (zoals looptijdverschillen tussen de diverse geluidsbronnen op de geluids-as, faseverliezen op de membranen afzonderlijk èn gemeenschappelijk, stijgtijdverschillen tussen units, reflecties en interferenties) treden er zelfs in de beste eerste-orde systemen qua fasehuishouding onregelmatigheden op. Maar die spelen zich voornamelijk af buiten het vocale, kritische toonbereik.

Een groot verlies, dit genie. Ik herinner me hem vooral van zijn samenwerking met Dee Dee Bridgewater. Was geweldig!

Beste Wol, Wat bedoel je met "daps"? Zijn dat mijn luidsprekers? Welke bedoel je dan? (Er staan hier diverse types.) Maar in het algemeen wil ik wel antwoorden: Het zou gemakkelijk zijn, wanneer luidsprekers zich zouden gedragen als ohmse weerstanden. Want in dat geval zou je zondermeer gelijk hebben. (Althans: alleen op de cross-over frequentie. Want aan beide zijden daarvan zorgt een enkele condensator voor een - weliswaar geleidelijke - volledige faserotatie.) Maar luidspreker-units (zoals de woofer/middentoner en de tweeter in een tweeweg-systeem) hebben uiteenlopende stijgtijden, zijn gekoppeld aan capacitieve luchtmassa's (behuizingen, dempingskamers e.d.), hebben "last" van zelfinductie (als het moving coil speakers zijn), enz., enz. "Elektrische fase is niet hetzelfde als akoestische fase", zei Hans Baan ooit. Dat had hij weer van George Vermeulen opgestoken, denk ik. Die wisten wel waar ze het over hadden, die jongens...

Beste Wol, Ad A: Perfect is het niet, maar ik kom in de buurt. Ach, het is gewoon een kwestie van onthouden en toepassen wat er in het verleden (ook het vèrre verleden!) is ontwikkeld... en een beetje van mezelf. Ad B: Filteren is op zichzelf niet slecht, en soms is het zelfs nodig. Maar vermijd filteren in het vocale toonbereik, waar het menselijk gehoor kritisch is. CD-spelers filteren ver buiten dat gebied. Manger-luidsprekers doen dat precies midden in dat gebied. Außerst mangerhaft, also! Ad C: Ja. So what?

Heel goed! Welk type is 't? (SL, SM, SH?)

Het is haast ongelofelijk wat je tegenwoordig voor een habbekrats kunt kopen op marktplaats of in de inbrengwinkel! Vooral apparaten en sets uit de "betere middenklasse", van Technics, Akai, Rotel, Philips, Kenwood, JVC, Mitsubishi, Sanyo, Sansui, Sony, Yamaha e.d., die (nog?) niet door vintage-liefhebbers en merk-freaks worden begeerd. Kennelijk doen veel mensen die spullen nu weg, in ruil voor iets moderns waar ik geen weet van heb... en ook niet wìl hebben. En het aardige is, dat zulk spul vaak prima kan worden gerepareerd en gerenoveerd.

Beste TL 200, Zojuist heb ik je een PM gestuurd en je om een adres gevraagd waar ik fotokopieën van de artikelen naar toe kan sturen.

Beste KT88, Ongetwijfeld zou dat een bruikbare methode zijn, als ik zou begrijpen wat je bedoelt met "uploaden naar een fotohost". Is dat een club waar ik dan lid van moet worden of zo? Maar als ik het wèl zou begrijpen... dan heb ik nog steeds twijfels omtrent mijn privacy. Bovendien - al is het materiaal inmiddels flink bejaard - rusten er publikatierechten op van de uitgever en onvervreemdbaar geestelijk eigendomsrecht van de auteur. Ik denk dat ik de artikelen niet zomaar op internet zou mogen zetten. Verder bestaat dan het gevaar dat er een discussie gaat ontstaan over de tests zelf: over Aalt Jouks gebruik van blokgolven bij het beproeven van luidsprekers, bijvoorbeeld. O, ik weet wel haast zeker wie die discussie dan weer in gang zouden zetten! En hóe! Nee, dat moeten we niet hebben. Daarom heb ik TL 200 een PM gestuurd (speciaal hiervoor mijn personal message mode even gereactiveerd!) en hem om een adres gevraagd waar ik fotokopieën van de artikelen naar toe kan sturen.

Beste TL200, Die recensie heb ik gevonden! In Stereo-hifi-Test (voorloper van HVT - HifiVideoTest), 2e jaargang (1974), nr. 15, pags. 53-60. Zulke test-recensies zie je tegenwoordig niet meer, helaas... Om je een idee te geven, hier een overzichtje van de illustraties: • foto: TL200 in de tuin, met ca. 2-jarige spelende peuter, om idee te geven van het formaat. Waarschijnlijk dochtertje (gezien het haarfrutseltje) van Aalt Jouk . • frequentie/amplitudekarakteristiek van het systeem, met daarin de curves van de samenstellende units. • impedantieverloop van het systeem. • curves van resp. harmonische vervorming als functie van de frequentie en het vermogen, alsmede intermodulatievervorming bij menging van 400Hz en 40Hz in een mengverhouding 1:1. • Tabel van harmonische vervorming bij diverse vaste frequenties en vermogens • oscilloscoopfoto van de output van de vervormingsmeter (Radford DMS) versus de "output" van de TL200 bij 30Hz/50W: 28%. Ook wel een vréselijke test! ("Maar horen doet u deze 28% nauwelijks!") • oscilloscoopfoto van blokgolfweergave 100Hz/20V. • oscilloscoopfoto van blokgolfweergave 1kHz/20V. • oscilloscoopfoto van blokgolfweergave 5Hz/50W. • oscilloscoopfoto van sinusweergave (menging van 40Hz gemengd met sinus van 400Hz (1:1) 100Hz/20V. • Tabel van intermodulatievervorming (400Hz + 40Hz, 1:1) bij diverse vermogens. Wat er helaas niet in staat... is het specificatienummer van de B139. Maar dat is eigenlijk niet zo belangrijk meer, hè? Ik begrijp inmiddels dat zelfs Pjotr nu ook inziet dat de B139 altijd een gestandaardiseerd rendement van 84dB/1W/1m heeft gehad, en nu zijn gezicht probeert te redden met brutaliteiten. Een kopie (fotokopie of PDF-scannetje) van de test/recensie is natuurlijk voor een TL200 fan uiterst belangwekkend. Maar ik zou niet weten hoe ik je die kan laten toekomen, zonder mijn tederbewaakte anonimiteit prijs te geven... Overigens: in het volgende nummer van het blad (nr. 16, dus) vond ik een artikel over de TL100 MkII, waarin auteur "Dacey Bell" (vermoedelijk pseudoniem voor A.J. v.d. Hul) zijn ongenoegen uit over deze inferieure & goedkopere versie van de TL100. Ook gunde hij de lezers "kijkjes in de keuken" van Cambridge Audio, waarbij met name de zakelijke kant van de onderneming op verrassende wijze werd onthuld. (Vandaar, wellicht, het pseudoniem...) P.S. Als je de ongetwijfeld sterk verouderde filters van jouw TL200's wilt renoveren... De overgang van B139 naar B110 ziet er niet mooi uit, in de frequentie/amplitudekarakteristiek. Van +5dB bij 130Hz duikelt de output van de B139 omlaag naar -4dB bij 320Hz, waar hij de overnemende unit (B110) ontmoet. Het lijkt er op, dat de B139 een iets hogere wisselfrequentie (12dB/oct) zou moeten krijgen: bijvoorbeeld wèrkelijk de 400 Hz die in de specs van de TL200 staat. En de T27 heeft een heel lelijk piekje van wel 4dB rond 3500 Hz. Vermoedelijk zou een andere tweeter meer lineair zijn.

Beste Kweetniet, Is die http://www.ebay.nl/i...#ht_2055wt_1102 niet wat voor jou? (Een extra SME-fitting koppie is nooit weg, voor een reserve-element.)