Jump to content

Potmeters, noodzakelijk kwaad?


Guest KT88
 Share

Recommended Posts

Guest KT88

Naar aanleiding van een kleine discussie die hier begon, een verhaaltje over potmeters, hun waarden, kwalen en toch ook wel goede eigenschappen.

 

Een potmeter dient om het volume te regelen (of de balans, of laag/hoog of nog andere functies maar daar hebben we het even niet over).

De stelling werd geponeerd dat een potmeter het geluid degradeert.

Die stelling bestrijd ik, mits er aan enige randvoorwaarden wordt voldaan.

 

Een potmeter is doorgaans als volgt opgenomen in een signaalketen:

 

10ydp48.jpg

 

We zien hier de signaalbron "source voltage" die ideaal wordt verondersteld, dus een inwendige weerstand heeft van 0 ohm.

Daarmee in serie staat "Ri" met daaroverheen de parallelcapaciteit "Ci", beiden bestaan uit parasitaire elementen en vormen samen Zi, zijn onontkoombaar en ook meetbaar.

Het geheel van ideale spanningsbron en Zi is een tamelijk bruikbare weergave van een bron zoals een CD speler of een uitgang van een phono voorversterker.

 

Dan de potmeter zelf, met zijn 2 parasitaire capaciteitjes "Cpar1" en "Cpar2".

 

Vervolgens de (eind)versterkertrap die hier wordt voorgesteld als een belastingweerstand "Rin" met daaroverheen de capaciteit "Cin".

 

Met de verbindingskabels is hier geen rekening gehouden, anders wordt het verhaal nog veel onoverzichtelijker omdat we dan met transmissielijntheorie moeten gaan werken (hoewel dat in audio nog wel weer meevalt).

 

Re

Link to comment
Share on other sites

Hoi KT 88

Interesante en leerzame post is dit .

Toevallig heb ik gisteren weer een nieuwe "luidheidsregelaar" ingebouwd

ik had in deze versterker (buizen voorversterker) al 2 verschillende 100k potmeters geprobeerd Noble zat er standaard in en daarna een TKD

daarna een serie stappenschakelaar en ook nog een ladder schakelaar.

gisteren heb ik er shunt stappenschakelaar ingebouwd een vaste 100k weerstand in serie met het signaal en de weerstand naar aarde schakelbaar

theoretisch is dit gewoon slecht volgens mij de impedantie aanpassing is nl. nooit ideaal

maar het klinkt wel heel verassend goed !

In iedergeval beter dan de ladder schakelaar die er als laatste in zat

hoe is dat dan te verklaren denk je?

Ik had er niet echt een goed gevoel over toen ik hem erin zette maar was blij verrast :rolleyes:

Link to comment
Share on other sites

Guest KT88

Wat er technisch gezien gebeurt is dat je Ri van de bron kunstmatig hebt verhoogd, waardoor Ci de overhand krijgt.

Samen met de stappenschakelaar "onderop" zit je aan de voet van de spanningsdeler, wat nog een extra bevoordeling van het hoog geeft (via Cpar1).

 

Dat kan subjectief een indruk geven van meer detaillering.

 

Of dat "goed" klinkt of niet kan ik niet beoordelen, wie weet ben je zo wel een tekortkoming elders (ruimte, speakers, eindversterker) aan het corrigeren...... ;)

Link to comment
Share on other sites

Guest KT88

Tja, jij hebt dus dit gemaakt:

 

4pxksp.jpg

 

 

Lees voor "potmeter" dan stappenverzwakker.

Dat wordt een vrij complex netwerkje, ik heb het niet gesimuleerd maar afhankelijk van de waarden kan er vanalles met je frequentieschaal gebeuren.......

 

Anyway, als het jou bekoort dan is het goed, toch? ;)

Link to comment
Share on other sites

(...) afhankelijk van de waarden kan er van alles met je frequentieschaal gebeuren... Anyway, als het jou bekoort dan is het goed, toch? ;)

 

Beste KT88,

 

Nee, als er "van alles met je frequentieschaal gebeurt", kan dat Tube 300 wellicht bek

Link to comment
Share on other sites

@Tube300: heb je het dan gedaan zoals ik?

 

Shuntpot.jpg

 

Interessant topic, Sander, heel goed dat je dat initiatief genomen hebt B)

 

Bij mij klinkt het ook zoals Tube300 het beschrijft, maar het zou idd wel eens aan teveel hoog kunnen liggen.

In het originele schema zit een 100 K pot, ik zat me af te vragen of ik wellicht een 50 K pot ga gebruiken met een 50 K weerstand ervoor..

Link to comment
Share on other sites

Guest KT88

In termen van verzwakking doet het weinig hoor Bart, hooguit maak je het de uitgangsimpedantie (condensator) van de bron wat makkelijker en voeg je wat extra ruis toe ( wortel uit (4kTBR), met T = temp., B = bandbreedte, R = weerstand en k = constante van Bolzmann).

Die ruis wordt echter meeversterkt in je eindversterker (gain doorgaans rond de 25 dB).

 

En daarnaast dus eventuele effecten van alle mogelijke parasitaire capaciteiten en eventueel zelfinducties.

Link to comment
Share on other sites

@Tube300: heb je het dan gedaan zoals ik?

 

Shuntpot.jpg

 

Interessant topic, Sander, heel goed dat je dat initiatief genomen hebt B)

 

Bij mij klinkt het ook zoals Tube300 het beschrijft, maar het zou idd wel eens aan teveel hoog kunnen liggen.

In het originele schema zit een 100 K pot, ik zat me af te vragen of ik wellicht een 50 K pot ga gebruiken met een 50 K weerstand ervoor..

 

Ja Buizenbart dat is een shunt regelaar

deze is met een potmeter

ik heb zoiets gebouwd

de 1k serie weerstand moet een 100k zijn

3515y5y.gif

Link to comment
Share on other sites

Ja Buizenbart dat is een shunt regelaar

deze is met een potmeter

ik heb zoiets gebouwd

de 1k serie weerstand moet een 100k zijn <plaatje>

Kloppen die shuntwaarden dan wel?

Met 100 k in serie en in de eerste positie 5 k naar grond krijg ik geen -3 dB maar give or take -26 dB..........en de rest ligt nog veel lager.

 

Ik dacht eerst al, HA! Lekker laagohmig, maar dat zal dan wel niet helemaal kloppen?

 

@ Kappa7: dat is een fijne calculator, mooie aanvulling!

Link to comment
Share on other sites

Ja Buizenbart dat is een shunt regelaar

deze is met een potmeter

ik heb zoiets gebouwd

de 1k serie weerstand moet een 100k zijn <plaatje>

Kloppen die shuntwaarden dan wel?

Met 100 k in serie en in de eerste positie 5 k naar grond krijg ik geen -3 dB maar give or take -26 dB..........en de rest ligt nog veel lager.

 

Ik dacht eerst al, HA! Lekker laagohmig, maar dat zal dan wel niet helemaal kloppen?

 

@ Kappa7: dat is een fijne calculator, mooie aanvulling!

Nee die waardes kloppen niet het is maar een voorbeeld dat ik van internet gehaald heb om aan te geven hoe het aangesloten is .

Ik kan je de echte waardes wel doorgeven in een lijstje als je wil

Link to comment
Share on other sites

Nou, als je wilt dat ik iets ga simuleren dan heb ik wel de correcte waardes nodig ja! :D

Hoi KT88 het ging zich meer om het principe jij had het nl. anders getekend

buizenbart poste ook het juiste schema

hier is het lijstje :

Step Number 100K stepped Atten.(resistor values) 50K stepped Atten.(resistor values) 10K stepped Atten.(resistor values)

input weerstand 100K

weerstand naar aarde :

 

1 0R

2 18R

3 36R

4 68R

5 130R

6 220R

7 360R

8 620R

9 1K1

10 1K8

11 2K4

12 3K6

13 5K1

14 7K5

15 12K

16 16K

17 24K

18 33K

19 47K

20 68K

21 110K

22 180K

23 390K

24 infinity

Link to comment
Share on other sites

Parallel-weerstand of -regelaar.

 

Ik zou geen andere betekenis weten.

 

@ Tube300: wat is de Ri en Ci van je eindversterker?

En de Ri van de bron?

Link to comment
Share on other sites

Parallel-weerstand of -regelaar.

 

Ik zou geen andere betekenis weten.

 

@ Tube300: wat is de Ri en Ci van je eindversterker?

En de Ri van de bron?

de ri van de eindversterker is 100k de Ci weet ik helaas niet

ik heb 2 bronnen de dac die ik het meest gebruik is rond de 10 ohm en de phono versterker 1k

Link to comment
Share on other sites

Dan heb je ook nog met mijnheer Miller te maken......

 

Ik ben de komende dagen even druk, maar na het weekend zal ik wel eens wat testjes inkloppen voor je.

Link to comment
Share on other sites

Create an account or sign in to comment

You need to be a member in order to leave a comment

Create an account

Sign up for a new account in our community. It's easy!

Register a new account

Sign in

Already have an account? Sign in here.

Sign In Now
 Share

×
×
  • Create New...