Duclaasie

Lezen!! Beide kanalen staan niet in absolute fase, dat is ook duidelijk op de scoop beelden te zien

Nee, er gaan geen begrippen door elkaar. Als je van beide luidsprekers de plus en min wisseld ga je van absolute fase naar omgekeerd en vice versa. Als je bij één luidspreker de plus en min wisseld doven de frequenties elkaar uit. Geloof mij, ik weet echt wel wat ik doe hoor.

Aangezien mij multimeter nog een dag op zich laat wachten heb ik een poging gedaan om Perplexity AI te gebruiken waar het goed in zou moeten zijn: beoordelen van feitelijk gegevens. Ik heb het versterker schema ingevoerd en op basis daarvan gerichte vragen gesteld over het effect van de spoelen in de RIAA correctie. Onderstaande tabel is een meting van L1 kanaal links en L1 kanaal rechts. Wat zou de oorzaak kunnen zijn van de hogere versterking van de frequenties in het rechter kanaal. Relateer dit aan de RIAA correctie Frequentie Spanning Links Rechts Verschil in dB 250Hz L R 1.12 1.76 3.9dB 200Hz L R 1.17 1.81 3.8dB 175Hz L R 1.14 1.60 2.87dB 150Hz L R 1.14 1.52 2.5dB 125Hz L R 1.14 1.45 2.1dB 100Hz L R 1.15 1.35 1.4dB 80Hz L R 1.15 1.26 0.8dB 60Hz L R 1.17 1.20 0.2dB 50Hz L R 1.03 1.03 0dB 40Hz L R 1.02 1.03 0.08dB 35Hz L R 1.01 1.03 0.17dB 30Hz L R 1.03 1.12 0.7dB Analyse van het verschil in versterking tussen links en rechts (L1) Samenvatting van de meting • Rechter kanaal heeft bij frequenties tussen 100 en 250 Hz een aanzienlijk hogere uitgangsspanning (tot ca. 4 dB meer) dan het linker kanaal. • Onder 80 Hz wordt het verschil kleiner en rond 50 Hz is er vrijwel geen verschil meer. Relatie met het RIAA-correctienetwerk Het RIAA-correctienetwerk in deze schakeling (zie het rood omkaderde gedeelte in het schema) bepaalt de frequentie-afhankelijke versterking van het phono-signaal. L1 (1,8 H) is hierin cruciaal voor de correctie van de lage tonen (onder ca. 500 Hz). Normale werking • De waarde van L1 bepaalt samen met de weerstanden en condensatoren de mate van correctie in het laag. • Een hogere inductie van L1 zorgt voor meer basversterking (sterkere correctie in het laag). • Een lagere inductie van L1 zorgt voor minder basversterking (minder correctie). Verklaring van het verschil 1. L1 in het rechter kanaal wijkt af De hoge versterking in het rechter kanaal tussen 100 en 250 Hz wijst erop dat de inductie van L1 in het rechter kanaal hoger is dan in het linker kanaal. • Waarom? • Een hogere inductie verschuift de RIAA-correctiecurve omhoog in het laag, waardoor de versterking bij 100-250 Hz toeneemt. • Dit effect neemt af bij lagere frequenties (onder 80 Hz), omdat de impedantie van de spoel daar minder bepalend wordt. 2. Alternatief: L1 in het linker kanaal is te laag Het kan ook zijn dat L1 in het linker kanaal te laag is (bijvoorbeeld door windingbreuk of een fabricagefout), waardoor de correctiecurve daar te weinig basversterking geeft. Maar het effect is hetzelfde: het verschil tussen links en rechts wordt groter in het frequentiebereik waar L1 dominant is. 3. Andere mogelijke oorzaken • Interne weerstand van L1: Als de interne weerstand van L1 in het rechter kanaal veel lager is dan in het linker kanaal, zou dat ook iets meer versterking kunnen geven, maar het effect is meestal kleiner dan bij inductieverschil. • Fout in de weerstandswaarden (R11, R12, R15): Als een van deze weerstanden in het rechter kanaal lager is dan gespecificeerd, kan dat ook leiden tot meer basversterking. Maar het patroon in jouw metingen wijst vooral op een verschil in inductie. Conclusie De meest waarschijnlijke oorzaak van de hogere versterking in het rechter kanaal tussen 100 en 250 Hz is dat de inductie van L1 in het rechter kanaal hoger is dan in het linker kanaal. Dit resulteert in een afwijkende RIAA-correctie, waarbij het rechter kanaal bij deze frequenties te veel wordt versterkt ten opzichte van het linker kanaal. Advies: • Meet de inductie van L1 in beide kanalen. • Controleer of de waarden overeenkomen met de specificatie (1,8 H). • Vervang de spoel als deze significant afwijkt. Samengevat in relatie tot de RIAA-correctie: Een hogere inductie van L1 in het rechter kanaal verschuift de RIAA-correctiecurve, waardoor het rechter kanaal in het laag (100-250 Hz) meer wordt versterkt. Dit verklaart het gemeten verschil. Volledige vraagstelling

Ik ben zelf een vrij kritisch luisteraar en probeer dingen ook altijd technisch te staven. Ik stond dan ook vrij kritisch tegenover dit effect, temeer omdat ik er al eens vaker mee heb geëxperimenteerd en het toen niet significant was. Ik denk dat @renen zijn bevinding ook nog wel zal duiden, die viel namelijk bijna van de bank.

Kom maar eens luisteren zou ik dan zeggen, het is echt niet te missen. Vandaag heb ik het nog eens dubbel gecheckt en ook tot en met de speakers gemeten. Het is echt onomstotelijk en niet te missen. Waar ik nog aan dacht is dat het misschien ook wel afhankelijk is van de de gebruikte luidspreker en filtering.

En juist daarom waren we ook zo verbaasd over het grote verschillen. Ik heb het met andere bronnen ook wel eens geprobeerd, maar dat gaf zeker niet zo’n groot verschil. Inmiddels is het eerste setje buisjes ook binnen en de multimeter volgt morgen. Hopelijk kan ik morgen begin van de avond de spoeltjes meten. En ondanks dat de phono aantoonbaar een afwijking heeft, klinkt het echt al heel erg goed. Zeker met de te hoge output op linker luidspreker is het redelijk ok, omdat rechts door de opstelling in de buurt van een hoek akoestisch al wat “hulp” krijgt.

Relatieve fase is de fase van de relatie ene luidspreker tov de andere. Absolute fase is de fase van bron ( of opname) tot aan je luidsprekers. Als je absolute fase andersom staat gaat je woofer eerst naar achter bij een impuls, in plaats van naar buiten. Bij relatieve fase doven tonen elkaar uit, dat is altijd en voor iedereen goed hoorbaar.

Nee, het gaat echt om absolute fase. Dat bleek al bij de testsignalen van de phono die 180° gedraaid stonden. Ik heb dus ook polariteit van beide luidsprekers gewisseld, omdat je anders de set relatief uit fase set. Daarom was ik ook verrast, alleen ligt de min nergens aan de massa bij deze phono pre. Dat zou dan ook de verklaring kunnen zijn voor het grote verschil.

Dat blijkt dus wel degelijk heel veel uit te maken. Vanmiddag even omgepoold op de luidsprekers en dat levert dus een totaal andere weergave op in mijn geval. Uit fase is er sprake van een grote bel van muziek, maar staan de instrumenten niet duidelijk op hun plek. Wanneer de boel in fase staat valt alles opeens zijn plek. @renen en ondergetekende waren behoorlijk onder de indruk van het verschil. De signaaldraden naar de output worden TZT dan ook gedraaid.

Nee, 1 spoeltje met de juiste waarde zou genoeg moeten zijn. Het is alleen natuurlijk makkelijker om alles nieuw en gematched te kopen… Dat is dus voor een later stadium, eerst meten wat de specs van de spoelen zijn.

Zojuist aan de hand van de Firato testplaat de RIAA correctie in het laag in kaart gebracht. Dit laat onmiddellijk zien dat de correctie in het ene kanaal gelukkig goed is en dat er in het andere kanaal duidelijk iets mis gaat. Over een groot deel van het spectrum loopt de correctie van het goede kanaal ook binnen 0,5dB wat hartstikke prima is. Wel loopt hij in het laag een klein beetje af, wat bij mijn weten dan weer volstrekt normaal is. 1Khz L R 3.15 3.85 1.74 dB 250Hz L R 1.12 1.76 3.9dB 200Hz L R 1.17 1.81 3.8dB 175Hz L R 1.14 1.60 2.87dB 150Hz L R 1.14 1.52 2.5dB 125Hz L R 1.14 1.45 2.1dB 100Hz L R 1.15 1.35 1.4dB 80Hz L R 1.15 1.26 0.8dB 60Hz L R 1.17 1.20 0.2dB 50Hz L R 1.03 1.03 0dB 40Hz L R 1.02 1.03 0.08dB 35Hz L R 1.01 1.03 0.17dB 30Hz L R 1.03 1.12 0.7dB Dit sterkt wederom de gedachte dat de spoel dus niet goed is. Ik kan eventueel kijken wat een 2.2 Ohm weerstand in serie met de spoel doet, maar ik vrees eerder dat er sprake is van afwijkende inductie.

Dat denk ik ook Jack. Een setje spoelen voor RIAA correctie van bijvoorbeeld Hashimoto is al bijna net zo duur als deze hele phono pre.

Helemaal mee eens Ed. Inmiddels ook iemand anders bereid gevonden de spoelen door te meten en ook daar zit een, weliswaar kleinere, spreiding in. De overige componenten die ik heb gecontroleerd lijken overigens keurig en er zijn ook 1% en 0,5% condensatoren gebruikt. Daar is dus echt wel aandacht aan besteed.

Dat is toch duidelijk: de inductie van L1 moet gecontroleerd of die conform schema (1,8H) is.

Ik kan niet bijwikkelen… Er spreekt toch niemand over een LCR meter van 500,- of meer… Heb nu een mooie multimeter gekocht die ook inductie kan meten. Dat is voorlopig toereikend en een multimeter had ik toch nog nodig.