FrankD

Nee hoor, je moet het zeker niet zien als afkraken van andermans spullen. Ik weet donders goed dat met 2 kanalen er een enorm goed afgebeeld podium kan worden neergezet tot ver buiten de speakers. Echter aan de randen word de diepte afbeelding drastisch minder. Geluidbeelden tot ver naast je en achter je zijn het gevolg van gimmicks in de studio. (Q-sound ed) Met normaal stereo lukt dat echt niet. Er moet toch echt wat anders aan de hand zijn als je dit consequent hoort met verschillende opnamen. Frank

Bas, je bent doof. Tot nu toe heb ik nog nooit een echt overtuigende sacd demo gehoord. Op de AES in maart jl in de rai was het helemaal niet om aan te horen. Er werd gespeeld direct vanaf de recorder. En nog klonk het alsof er iets kapot was. Heel erg 'digitaal' en geen mooi ruimtelijk plaatje. De hoge tonen bleven maar aan de speakers plakken door de vervorming. Het grote Meridian systeem in een zaal verderop was van een heel andere orde. Om niet te zeggen van een andere planeet. DSD kan best aardig klinken direct aan de bron. Het probleem is dat elke bewerking cumulatief de signaal kwaliteit aantast. Maar het maakt geen fluit uit want sacd gaat er niet in slagen om de cd markt over te nemen. Het blijft hooguit nog een aantal jaren in de audiofiele markt bestaan. Frank

Uiteraard is dat een combinatie ven beide. Frank

Dat wisselt nogal. Soms is het slechts een hele subtiele toegevoegde ruimtelijkheid. Soms is er sprake van een 'agressiever' gebruik van achterkanalen. Het hangt van de muzieksoort en de compositie af of dat goed gaat of dat het te veel van het goede is. Daartussenin zit heel veel fraais waarbij instrumenten in de achterkanalen bijdragen aan de sfeer van het nummer. Overigens zitten de instrumenten meestal niet keihard in een van de speakers maar is er net als bij stereo sprake van een geluidveld tussen twee speakers. (In feite is er sprake van een groot aantal stereoparen bij een 5.1 opstelling.) Voor wat betreft een acoustische meerkanaals opname: Daar ervaar je nog steeds dat 95% van het geluid van voren lijkt te komen. In werkelijkheid is dat percentage lager. Het lijkt zo hoog omdat je het directe geluid eerder hoort dan de reflecties. Het als eerste waargenomen geluid is bepalend voor de waargenomen plaatsing. Een concertzaal waar maar 5% van het geluid via reflecties terugkomt bij de luisteraar is een erg onaangename concertzaal. Frank

Onzin, jouw stereoset doet dat in ieder geval niet correct. De effecten die je waarneemt worden waarschijnlijk veroorzaakt door reflecties in je luisterruimte. Wat ook nog wel eens voorkomt is dat in een van de speakers de tweeter of een middentoner uit fase staat tov die in het andere kanaal. Kan soms verassende ruimtelijkeneffecten opleveren icm reflecties van de achtermuur. Frank

Met name om te vroege reflecties te voorkomen. Alle reflecties die binnen 5..10ms na het hoofdgeluid komen worden niet meer als afzonderlijk onderscheiden maar als vertroebeling van het hoofdgeluid. Vergeet dat maar zowel de tact als de behringer kunnen geen reflecties aanpakken. Nee, juist niet. Bij vlak ingebouwde speakers propageert de geluidsgolf langs de baffle. De diffractie onstaat pas als de golf een hoek tegenkomt. Probleem is dat een dergelijk ontwerp in een keer goed moet zijn voor wat betreft de plaats van de speakers. Je kunt immers niet meer schuiven. Maar hier ligt een geweldige mogelijkheid om een zeer strakke laagweergave te realiseren omdat de benodigde 'kast' inhoud ruim voor handen is. Frank

Nee, hoor dat gaat ook prima. En dat lukt ook het beste met kleinere ensembles. Maar als het met twee microfoons lukt gaat het ook prima met vijf microfoons. (Of meerdere stereo paren! ) Je pikt meer informatie op. Breng dat 1 op 1 over op vijf korrekt opgestelde weergevers en je krijgt die grotere hoeveelheid informatie ook. Met een wat groter werk met veel koor dan loopt het met twee microfoons al snel dicht. Een ver doorlopend dieptebeeld aan de zijkanten van het podium is er niet of nauwelijks. Ook klinkt het orkest een stuk verderweg omdat de brede orkestbak tussen de speakers moeten passen. Voor de duidelijkheid de mc schijfjes van Queen en andere 'kunstmatige' stereo/surround mixen zijn heel wat anders dan de mc opnamen met natuurlijke ambiance in de achterkanalen. Bij pop ed. is het een kwestie van smaak wat je mooier vind. Sommige mc mixen gebruiken de achterkanalen wat 'intesiever'. Andere gaan er subtieler mee om. Overigens is een live uitvoering ook behoorlijk intensief.

De reactie van Christobal is weer van een typisch audiofiel gehalte. Digitaal of analoog heeft niks met het aantal kanalen te maken. Voor de duidelijkheid: Voor echt transparante en kleuringsvrije weergave is digitaal duidelijk superieur aan analoog. De resolutie en het frequentieberijk moet dan wel voldoende hoog zijn uiteraard. O jee, na deze bekentenis ben ik natuurlijk geen echte 'muziekliefhebber' en kan ik ook niet genieten van de 'emoties' die de muzikanten in de muziek stoppen. Onze oren werken vrij simpel totdat de trilhaartjes het omzetten in signaaltjes in zenuwbaantjes. En die lijken totaal niet op analoge of digitale signalen zoals we die kennen. In plaats van een 1 of 0 is er daar sprake van een combinatie van chemische en electrische impulsen. Verre van analoog maar ook verre van digitaal zoals wij dat kennen. Hoe onze oren en hersenen werken is overigens van weinig belang bij pcm met een voldoende hoge resolutie en sample rate. Het signaal moet alleen maar zo nauwkeurig mogelijk 'geplot' worden. Bij dsd met de beperkte bitrate van 64*fs is door het gebruik van noiseshaping de werking van het gehoor wel van belang. De zwakke punten van dsd moeten namelijk door de slechtere eigenschappen van ons gehoor worden gemaskeerd. Ook MP3 en DD en in meer of mindere mate DTS moeten het hebben van bepaalde eigenschappen van ons gehoor om de nadelen van de data reductie te maskeren. (PCM en dsd nog steeds niet helemaal begrepen Bas?) Frank

Waarom zouden wij hier uit moeten komen? Als jij gelukkig bent met de beperkingen van stereo dat is dan toch mooi? Je bent dan zowiezo goedkoper uit. Over wat beter en superieur is is helaas geen discussie mogelijk. Dat meer kanalen dan 2 de ruimtelijke nauwkeurigheid laat toenemen is al lang en breed aangetoont. Ook diepte afbeelding met name aan de 'randen van het podium' en plaatsing van instrumenten verbeterd aanzienlijk. Alleen de lat legt hoger omdat er nou eenmaal meer hardware nodig is. Frank

Maar dan blijkbaar geen echt goede meerkanaals opname. Ik heb het hier over opname in concertzalen waarbij een goede ambiance is opgenomen. De stelligheid waarmee 'no way' word uitgeroepen. Er komt namelijk een dag dat je gegrepen word door een echt goede multichannel weergave. Het zal nog wel even duren aangezien je zelf geen moeite doet om zelf iets op te bouwen. Ik begrijp stereo juist bijzonder goed. Mijn stereo opstelling/weergave is van een gehalte die velen door ruimtegebrek en waf faktoren nooit berijkt zal worden. Als je stereo goed begrijpt dan zul je ook inzien dat meer kanalen alleen maar beter kan zijn! Met meerkanaals vallen de beperkingen van stereo vrijwel weg. En wat is daar 'puur' aan? Stereo is eigenlijk een compromis. De oorspronkelijke gedachte was om 3 kanalen te gebruiken. Praktische beperkingen heeft dat gereduceerd tot slechts twee. Dit is absoluut niet waar. En maken die zaalgeluiden, en dan met name reflecties, dan geen onderdeel uit van de muziekbeleving? Het onnatuurlijke van stereo is dat alle reflecties die van achteren en van de zijkanten komen bij het directe geluid worden gemengd. Dat vertroebeld het geluidsbeeld. Ik zeg ook bewust meerkanaals. Stereo is namelijk ook meerkanaals. 5.1 is al een stuk beter omdat er nauwkeuriger een acoustische omgeving kan worden geprojecteerd. Met nog meer kanalen neemt de nauwkeurigheid nog veel verder toe. Maar 35 speakers gaat ik ook niet plaatsen. Ik houd het voorlopig op 17 speakers. Het is eigenlijk al min of meer een feit dat meerkanaals, indien correct toegepast, stereo laat verbleken. Alleen zul je dat bij de spektakel demo's niet gaan beseffen. Daar moet je toch echt op je gemak thuis mee aan de slag.

Het zijn er inmiddels teveel om op te noemen. Dit is een erg fraaie live opname: Je geeft al aan nog nooit een goede setup te hebben gehoord. 'voor muziek: No way' is een erg kortzichtige houding.

Nee hoor, dat is al enige tijd geen kwestie van tijd meer. Meerkanaals is gewoon vele malen beter in een goede setup en een fraaie mc opname. Stereo in een goede setup kan daar helemaal niet bij in de buurt komen. Het probleem is vaak de goede setup. Die is duurder en er is meer ruimte voor nodig. Eigenlijk geld dat ook voor stereo. In de meeste gevallen is de ruimte voor een goede stereo setup ook te beperkt. Je kunt zelfs stellen dat als je de ruimte niet hebt voor een surround setup dan heb je eigenlijk ook niet de ruimte voor een echt goede stereo setup. En goed opgemerkt, er is namelijk niks 'puur' aan stereo. Geluid komt in werkelijkheid van alle kanten op ons af. Het stemgeluid van een zanger komt niet uit twee hoeken van een kamer. Stereo geeft een redelijke illusie en multichannel doet er nog een schep bovenop. Frank

Je moet niet alleen zorgen voor de juiste maat. Je moet ook opletten dat je zogenaamde linksdraaiende inbussleutels koopt om het inbusje weer vast te kunnen zetten. Frank

Zeven ? Frank

Tegen die tijd is er hoogstwaarschijnlijk en nieuwe speler. Bij Paul moet ik ook nog een keer langs. Frank

Dan moeten we maar eens een keer afspreken. Ik weet inmiddels wel dat het nog een stuk mooier kan dan met m'n huidige DVDA DVD3300 speler. De volgende speler word waarschijnlijk de nieuwe DVD-A11 van Denon. (Ik vermoed dat de opvolger van de A1 nog wat later komt.) Frank

De diverse sacd sessies die ik gehoord heb waren ook niet overtuigend. De laatste sessie was op de AES convention waar weer met de BW + Pass Labs + sacd1000 werd gedemonstreerd. Een (groter) zaaltje verder stond het grote setje van Meridian. Daarmee vergeleken klonk de sacd set of er iets kapot was. Fuzzy, rommelig, dreunend laag en aan de speakers geplakt geluid. De kodo drummers bij de meridian set was ronduit adembenemend. Evenals de live opname van Stanley Clark die een solo speelde op een contrabas. Maar natuurlijk, bij DTS (neem aan dat je die track gehoord hebt) en DD word er immers vanaf 24bit/48kHz gecodeerd. (Bij de fifth element waarschijnlijk 16 of 20 bits) En dat is dan met compressie. Er is geen reden waarom het dan met DVD Audio niet nog beter/mooier zou kunnen klinken. Bedoel je daarmee multichannel? Je kunt ook in de meeste gevallen kiezen voor de Hires stereo track. Voor mij is er geen weg terug. Multichannel met een goede opname van klassieke muziek is absoluut een grote verbetering. De wat avontuurlijke surround mixen van hedendaagse rock muziek zijn in de meeste gevallen toch een stuk interressanter dan de gewone stereo mix. Frank

"Ook proef ik iets ervan dat mijn behoefte aan nieuwe media als DVD-A en SACD nog verder naar het nulpunt is gedaald. Om top kwaliteit weergave van muziek te bereiken heb ik het in ieder geval niet nodig." Tja, moet ik het betoog nog wel serieus nemen. Met een hogere resolutie van de bron is er wel degelijk nog een flinke verbetering haalbaar. Om dat tussen neus en lippen door even af te doen als min of meer overbodig geeft aan dat je er nog niet goed naar geluisterd hebt. Frank

Als je voor mij ook een plekje hebt. Frank

Helaas zit Henk zo te zien met een veel te klein ruimte. Speakers staan relatief dicht op elkaar tov de luisterplek wat zowiezo een kleiner beeld opleverd. Aan de ene kant een stoel voor de speaker en aan de andere kant een kastje met teeveetje erop geeft kans op kleuring en een wat scheefgetrokken stereobeeld in een deel of delen van het audiobereik. Frank

Download de handleiding en kijk eens op pagina 15 en 16. Welliswaar geen diepgaande verhandeling maar toch aardige richtlijnen en tips om tot een optimaal resultaat te komen. Het is niet zomaar even en kwestie van meetmicrofoon neerkwakken en autoeq aanzetten. Frank

Hierbij moet dan ook het verstand bij gebruikt worden. Ten eerste dus niet alles willen corrigeren! Ten tweede juist wel datgene corrigeren wat als geisoleerd 'probleem' is aan te pakken. Zoals de resonanties die onstaat bij de onderste grensfrequenties die een relatie hebben met de afmetingen van de ruimte. Zo levert een frequentie die een halve golflengte heeft die gelijk is aan de afstand tussen de twee muren altijd een bult op in de laagweergave. Nooit een dip. Dit is prima te corrigeren met een parametrische eq. Kost minder vermogen en scheelt opwarming van de spreekspoel. Dit heeft verdier niets te maken met reflecties, galm, niet lineariteiten. Weer een drogreden. Dat geld mischien voor mensen maar dingen kun je overdimensioneren zodat er wel voldoende headroom is om betere prestaties te bereiken. Uiteraard. Zo'n EQ is dan pas nuttig als de uitgangspunten al goed zijn. Dat is in hifi land heel vaak niet het geval. Frank

Niet rot bedoeld of zo maar als je dit al moet vragen dan kun je maar beter van die versterker afblijven. Laat er naar kijken door iemand met enige ervaring. Edwin, in de middeleeuwen hadden ze efficentere methoden om je klauwen te verbranden. Jouw methode is nogal link als er te vlug aan de potmeterjes word gedraaid. Als de ruststroom omhoog vliegt dan fikken de torren eruit ver voordat het koelblok ook maar ietsje warmer word. Bij klasse A versterkers is het wel wat minder kritisch. Frank

Als je een dac wilt gaan bouwen met digitale ic's kun je natuurlijk beter de digitale bout nemen. Voor de buizenschakelingen heb je meer aan een analoge bout. Frank