Jitze

Ja hoor, deze ook : http://www.nutshellhifi.com/library/tinyamps.html

Laat ik nu ontdekt hebben dat er nogal wat componenten en schakelingen van invloed zijn op de weergave kwaliteit, hoe beter, hoe minder vervorming dus, hoe meer en makkelijker de beleving tot stand komt.

Muziek begrijpen ? eerlijk gezegd lijkt me dat muziek beleven een beter uitgangspunt is.

Dat is jammer, van de meeste apparaten in huis weet ik vooral wat ze voor me doen, m'n elektrisch gereedschap is bijvoorbeeld zwaarder dan de gemiddelde doe-het-zelver in huis heeft, ik onderhoud m'n huis grotendeels zelf. Ook m'n keukenmachine is wat zwaarder, ik bak m'n brood namelijk zelf, best handig dat een machine dat zonder problemen aan kan. Wat m'n auto betreft is lekker rijden niet zo'n geweldig hot item, veel belangrijker is bedrijfszekerheid, openbaar vervoer hier is nu niet echt een optie, en het kostenplaatje is wel van groot belang, dus ja is het behoorlijk zinnig te weten wat er onder de motorkap aanwezig is. Weten wat een apparaat kan en doet, lijkt mij van bijzonder belang bij het nemen van een aankoop beslissing. Dus ja, ik verdiep me in het algemeen wel even in hoe een apparaat is gebouwd en wat de mogelijkheden zijn die het me biedt.

Zulk een houding betreur ik ten zeerste, om enig inzicht te krijgen in waar je mee bezig bent, lijkt het mij een eerste vereiste je in elk geval enigszins te verdiepen in de materie, je hoeft niet alles te begrijpen om toch een beetje te snappen wat er zoal speelt. Gezien de bedragen die gepaard gaan met de aanschaf van diverse onderdelen van een weergaveinstallatie lijkt me dat dit nuttig is om een enigszins verantwoordde beslissing te kunnen nemen. Verantwoording ontwijken en blindvaren op anderen, lijkt mij niet echt de juiste weg te zijn.

Gezien er hoorbare verschillen zijn tussen versterkers, waag ik het te betwijfelen dat versterkers onhoorbaar weinig vervormen. Hier een aardig verhaal over vervorming : http://www.nutshellhifi.com/library/FindingCG.html

Eerlijk gezegd ben ik bang dat je hier ergens iets over het hoofd ziet, vervorming, zowel van speakers, als van versterkers, heeft als effect dat de verstaanbaarheid afneemt, vergelijkbaar met slecht articuleren. Ook op een laag volume zou bijvoorbeeld in Roger Water's "Amused to Death" al dat gekwebbel in de marge duidelijk verstaanbaar moeten zijn, of in een meerstemmig zangstuk zouden de verschillende partijen goed te volgen moeten zijn, dit gaat erg vaak volkomen de mist in.

Wat mij in dit topic zo vreselijk verbaast, is dat er gevraagd wordt klankverschillen te laten zien, eerlijk gezegd lijkt me dit ook onmogelijk. Voor zover mij bekend, nemen wij klank waar met ons gehoor, zien kunnen we dit niet........net zo min als we in staat zijn kleuren te horen. Daarnaast vind ik het op z'n minst vreemd, dat de opvattingen van een aantal techneuten van het NatLab domweg als irrelevant terzijde worden geschoven, zo de verrichtingen van dit toch wel erg bijzondere en hoog aangeschreven lab gevolgd hebbend lijkt me dit nogal aanmatigend.

Enige jaren geleden heeft een Duits blad eens uitgebreid aandacht besteed aan de elementen van vdH, op typisch Duits grondige wijze zijn er metingen uitgevoerd, is er zelfs een cd bijgevoegd om de verschillen ook voor de lezer hoorbaar te maken. Conclusie was dat de duurdere elementen steeds meer opliepen in het hoog, velen ervaren dit als een toename van detaillering, anderen - waaronder mijn persoontje - vinden dit afgruwelijk. Op deze wijze wordt wel duidelijk dat fabrikanten het karakter van een component kunnen sturen, de consument mag dan bepalen waar zijn voorkeur ligt, alweer door geheel subjectief te luisteren......... In het verleden is er ook veel kritiek geweest op het re-tippen door vdH, inderdaad heeft er een element gecirculeerd waar dit fout was gegaan, dit is uitgebreid aan de kaak gesteld, wat ik nog steeds niet gezien heb hoe er door de uitvoerder wordt omgegaan met gemaakte fouten, voorzover ik gezien heb is dit element nooit teruggestuurd. Fouten worden gemaakt, door een ieder, belangrijk is hoe er daarna wordt gehandeld, pas daaruit zijn conclusies te trekken.

In de begindagen van dit forum, was het heel gewoon ervaring te delen, kennis en kunde werd verspreid door het geven van tips, achtergronden werden verklaard, commerciële belangen hebben gemaakt dat veel hiervan is gewist en werd het gebruikelijk een zo wollig als mogelijk taalgebruik te hanteren, om de eigen waar en het eigen kunnen aan te prijzen. Ik vind dat nog steeds heel erg jammer. In dit topic valt het op dat er wel cynisch wordt opgemerkt dat er niet zo heel veel inhoudelijke kritiek wordt geleverd tegen het gebruik van OpAmps, terwijl er exact hetzelfde kan worden gezegd over hetgeen de meeste voorstanders te berde brengen. Het enige dat duidelijk wordt, is dat er verschil is tussen verschillende types én dat de manier waarop ze worden toegepast van grote invloed is op het uiteindelijke resultaat. Dit laatste is een open deur, zelfs ik zal dat onderschrijven. Overigens geldt dat ook voor andere halfgeleiders, buizen en alle andere componenten in een schakeling. Waar het werkelijk om draait, het verschil tussen een schakeling met OpAmps en een discreet opgebouwde, komt niet echt uit de verf. Om mijn cd-speler maar even als voorbeeld te gebruiken, de originele print hierin heb ik - door veelvuldig experimenteren - naar de knoppen geholpen, deze is vervangen door de print van z'n haast dubbel zo dure grote broertje, het verschil ? Betere OpAmps, geen mute transistoren in de uitgang, iets meer aandacht voor de voeding, en inderdaad dat komt de geluidskwaliteit zeer ten goede. Ondanks ook het gebruik van een duurder loopwerk, staan de veranderingen/verbeteringen op geen enkele wijze in een redelijke verhouding tot het prijsverschil tussen beide apparaten. Inmiddels een groot aantal OpAmps gehoord hebbend, toch besloten ze te vervangen, en hiervoor de meest simpele oplossing gekozen, een Burson module, die beslist het best klinkt........ Gezien simpele oplossingen/schakelingen vaak verbazingwekkend goed presteren zou ik ooit nog eens een stapje verder kunnen doen, echter gezien de cd-speler inmiddels vrijwel geen dienst meer doet, m'n Macje met AirPort en een DAC hebben blijk gegeven niet alleen voor meer gebruiksgemak te zorgen, maar ook de cd-speler te kunnen evenaren. NB ook in deze lijn is er in het analoge deel van de keten geen IC meer te vinden en klinkt een goedkope DAC wel heel erg goed. Kwaliteit van een component, schakeling, apparaat, wordt kenbaar in het eindresultaat, de weergave van muziek, de luisterervaring, hoe subjectief dit ook mag zijn.

Is deze discussie al niet te vaak gevoerd, heeft dit niet al te vaak tot nutteloze strijd, ergernissen en overduidelijk vertoon van onwil, onmacht, tot elkaar te komen. Beleving is hetgeen dat hier belangrijk is, en ja dat is duidelijk smaakafhankelijk, wat is daar mis mee ? Zulk een strijd ga ik in het algemeen niet aan, het uiterste is de ander laten horen wat je bedoelt, luisteren naar de verschillen, daarna hoef je het nog steeds niet lekker te vinden, maar weet je wel wat de ander bedoelt, kun je ook elkaars standpunten begrijpen en daar respectvol mee omgaan. Met de meeste forumgenoten zou ik echt niet willen ruilen van installatie, hoeveel er ook in geïnvesteerd is, mijn uitgangspunten, mijn streven staat ook de meesten niet echt aan, mooi toch, om vooruit te komen moet je kennis nemen van verschillen, verschillende soorten van aanpak, hoe vreemd die soms ook op je overkomen. Beleving is zo subjectief als maar mogelijk is, zie de plaatjes van protserige componenten, zag hier laats ergens een DAC langskomen, die me de rillingen over de rug liet lopen, ook speakers met een vracht componisten die je aanstaren, ik moet er niet aan denken, dit soort vormgeving, versiering, decoratie is echt niet aan me besteed. Maar als een ander dit mooi vindt, wie ben ik dat te critiseren ? En dan een wetenschappelijke benadering van beleving ? doet me lachen, schuddebuiken soms zelfs, waar hebben we het over..... De grote ontdekkingen die mens in zijn ontwikkeling heeft gemaakt, zijn die niet goeddeels terug te voeren op het navolgen van een gedachte, een ingeving, een vermoeden, of het gevolg van het zoeken naar iets anders, onderweg een stommiteit uithalen en daardoor op een bijzonder nuttig verschijnsel te stuiten. Wat nu wetenschap genoemd wordt loopt dat niet al te veel aan een profijt gebonden kort lijntje ? is er niet al decennia geleden gewaarschuwd voor de gevolgen van de gaswinning ? is er niet ook al decennia gewezen op de bijwerkingen van de intensieve veehouderij ? weten we niet al heel erg lang dat fijnstof en het menselijk bestaan elkaar niet verdragen, dat alle rook giftig is, maar zolang er wetenschappers zijn die met het noemen van een grenswaarde, een getal de goegemeente een rad voor de ogen draaien, kunnen we allen gerust gaan slapen, toch......? Laten we onze verschillen beleven, overdenken, soms zelfs een experiment of vergelijking uitvoeren, dat geeft in elk geval weer dat we respectvol met de ander en zijn dwaze ideeën omgaan ..... :-)

Muziek is voor mij onlosmakelijk verbonden met leven, is een belangrijk sociaal gebeuren, m'n installatie staat dan ook prominent in de leefruimte, tv hangt er ook aan, wordt dus veel gebruikt, bepaalt voor een deel de sfeer in en om het huis. Ik kan me van hieruit niet voorstellen dat je met je muziek op zolder gaat zitten, of in welke andere ruimte dan ook maar. In mijn omgeving zie ik dit ook bij anderen, de leefruimte is de plek waar het allemaal gebeurt, kan me niet voorstellen dat je je afsluit om naar muziek te luisteren, wat mis ik hier ? Heb ooit wel een tweede set gehad in m'n werkhok, maar die is verhuisd naar m'n zoon, daar wordt er meer van genoten, op m'n werkhok krijg ik de muziek ook wel mee als de deuren worden opengezet en een computersetje is best goed genoeg voor de radio of andere verstrooiing.

In de huidige Heritage lijn, zijn de filters complexer geworden, de kast van de LaScala is zwaarder, ook de Heresy heeft een nieuw filter, inderdaad klinken ze nu beter dan de voorgaande serie. Voor wat betreft de Heresy heb ik de meeste ervaring opgedaan, een serie II met betere filtercomponenten, wint het van een standaard serie III, dat filter heb ik nog niet nader bekeken, ik geloof dat ik het schema wel ergens heb. Dit alles heeft onder andere ook te maken dat ze moesten switchen tussen driverfabrikanten, een aantal drivers ging uit productie.

De zwakte van de LaScala is inderdaad die zijwand van 60x60, daarnaast geldt voor alle oudere Klipsch modellen dat het filter wel heel erg duidelijk te kort schiet. Doordat de tweeter ongeremd kan uitlopen en de overgang van middentoners naar de tweeters niet echt fijntjes verloopt, is het niet echt een vriendelijke speaker. Maar goed, na de zwakke punten te hebben aangepakt, wordt het wel heel erg moeilijk een alternatief te vinden. Je kunt hier heel ver in gaan, zoals Volti Audio laat zien. Wat dat betreft is de Heresy wel wat gemakkelijker, het filter is ok, maar door wat aandacht aan de componenten te besteden is ook daar vreselijk veel te winnen. Én ja, ze kunnen vreselijk klinken als er de verkeerde componenten voor hangen..........

Zo met elkander delend, is een mooie manier ergens te komen, benieuwd hoe dat zal uitpakken.......

Zou het kunnen dat juist die lage versterkingsfactor bijdraagt aan dat karakter van de triode ? Van die 6AS7 heb je dus twee keer twee triodes parallel per kanaal, maakt mij een beetje huiverig in een pushpull heb je dan 4 buizen..... Bij de grote Jadis versterkers vind ik dat ook al zo'n crime om al die buizen onder controle te houden, voor mijn gevoel blijft dat bovenmatig wringen.... Net even gekeken bij partsconnexxion, een paartje 2A3 kost nu nog maar $75 , anderhalf keer de 6AS7G.

Mijn Sovtekjes hebben een versterkingsfactor van 4.2, die zoals TriodeDick laat zien best simpel aangestuurd kunnen worden.

Heel herkenbaar, zelf zou ik de missers niet omschrijven als overbodige en onzinnige upgrades, wat mij betreft zijn dit stappen in een ontwikkelingsproces. Is er niet zoiets als een gezegde, dat je vooral van je fouten leert ? Lijkt mij de enige weg om een richting te vinden, zelf kan ik met een gerust hart stellen heel erg veel van dit soort belevenissen te hebben gehad, heb er soms ook te lang aan vastgehouden. Meest kostbare is wat dat betreft wel geweest, de zoektocht naar de ultieme audiokabels, hier heeft een klein vermogen aan kabels gelegen, zijn inmiddels - op één interlink na - allemaal weer verdwenen en vervangen door DIY brouwsels. Gelukkig veel voordelig en/of tweedehands gekocht, waardoor uiteindelijk de schade beperkt is gebleven. Daarnaast heel erg veel componenten, zowel complete apparaten, als onderdeeltjes, uitgeprobeerd, apparaten op leenbasis, onderdeeltjes hebben wel wat gekost. Al met al wel een weg die me veel heeft gebracht, ook veel plezier. Sinds de aanschaf van mijn speakers ben ik op het spoor van resolutie verhoging geraakt, hier niet meer vanaf geweken, dat er slechte opnames zijn, dat je soms de ergernis voelt opkomen, weegt, wat mij betreft, niet op tegen het plezier dat een goede opname brengt. Luister nu naar de top 2000, die slechte kwaliteit van de uitzending weerhoudt je toch niet van het genieten, de herinneringen, de herkenning ?

Basreflex in het laag en dan een toeter er boven, zou ook mijn voorkeur niet hebben, maar goed er zijn toeters die kunnen uitblinken in schoonheid, mits er wat aan versleuteld wordt. Zou hiervoor mijn Heresy's als voorbeeld durven stellen, een stapje verder, een Klipschhorn met Volti toeters, Beyma drivers en een filter van Al Klappenberg. NB zelfs met de originele hoorns en drivers, met alleen het ALK filter zijn ze ook al niet te versmaden, maar ja, baas boven baas Hier op geen enkele manier nog neuzeligheid te ontdekken, wel een enorme openheid, een enorme dynamiek, oftewel wonderschone muziek.......... Dan komt het grote voordeel van hoorns echt tot z'n recht, een vervorming die heel erg laag is.

Vast niet, maar om nu zo treurig te kijken bij zulk een resultaat, gaat mij beslist te ver, ook al is nog wel wat te verbeteren, ben heel gelukkig met het resultaat. Heb zelf ook nog naar de versterkers van Lynn Olson gekeken, zouden ook wel een stap verder kunnen zijn, maar goed m'n tevredenheid heeft het gewonnen van de drang verder te speuren. Tijd om van muziek te genieten, dit moet niet vergeten te worden, gewoon een eind aan al dat experimenteren en analytisch luisteren, heerlijk........

Volgens mij doe ik me in deze post niet anders voor, zeg ik precies hetzelfde, ook in mijn schrijfsels moet je het totaal, de samenhang in de gaten houden. Wat ik vandaag weer eens opmerkte is dat een forumlid, na een meeting, wel melding maakt van verschil tussen twee componenten, maar om te voorkomen dat er onenigheid ontstaat er maar niks over zegt. Hij is hierin niet de eerste, dit komt op dit forum wel vaker voor, heel erg jammer........ Zo missen we wel heel erg veel.

Makkelijker ? Mag ik daar een vraagteken achter zetten, zou het brein niet heel erg veel drukker zijn met invullen en corrigeren ?

Muziekbeleving is inderdaad hóógst persoonlijk, wordt dan ook nog eens gefilterd door onze emoties, geen touw aan vast te knopen haast. Het heeft totaal niets te maken met fysieke - gehoor - beperking, ons brein trekt zich daar niets van aan en repareert meer dan we denken, ook bestaat de mogelijkheid dat we voor ons horen van meer receptoren gebruik maken dan alleen de oren. Wat dat betreft is de beleving inderdaad voor een ieder uniek, toch zijn er zaken die hier vreselijk onderbelicht blijven, die zeker voor een ieder waarneembaar zijn, bijvoorbeeld zoals Jongensdroom aangaf de tonale kwaliteiten, niet het hoogste piepje en de diepste klap, maar de totale samenhang van instrumenten, stemmen, geluiden. Zo is ook mijn zoektocht, heel persoonlijk, als je dat myfi wilt noemen, ok heb ik geen moeite mee, ik sta er voor, draag het uit, is daar een forum niet voor ?

Nee Carl, ik kijk op niemand neer, daarvoor is m'n dijkje niet hoog genoeg, in 1505 was de zeespiegel nog niet zo hoog gestegen. Uitspraken die ik doe, baseer ik ook niet alleen op m'n eigen ervaringen met m'n installatie in m'n kleine huisje, jarenlang demo's, shows en klanten in de winkel zijn hier eerder de aanleiding toe. Volgens mij moet jij toch ook wel meegemaakt moeten hebben hoe men mij in Sneek in de luren poogde te leggen, hoe ik daar feilloos de OpAmps wist te herkennen. Ben me na aardig wat omzwervingen in het audiowereldje eigenlijk steeds meer gaan verbazen, heb me inderdaad vaak afgevraagd of ik nu echt gek ben, gelukkig bleek dit nogal mee te vallen, althans als ik al die musici, muziekliefhebbers en ook forumgenoten waartoe ik me wendde om hun kritiek uit te lokken, mag geloven. Tijdens het proces van ontdekkingen en veranderingen is m'n installatie verschillende keren verhuisd, heel uiteenlopende acoustische situaties hebben nooit geresulteerd in aanpassingen, in een bijzonder extreem geval, een betonnen doos - Bijlmerflat - heb ik een vloerkleed en wat gordijnen toegepast om de echo's te beteugelen. Het toppunt van verbazing is voor mij wel de audiofiel die Freeman's recensies reciterend, uitroept : dit klinkt wel beter, maar het kan niet en nog maar weer een citaat van Freeman te berde brengt..... Dezelfde lieden die regelmatig koffiedrinkend in de winkel, onderwijl mij kritiserend, of althans mijn speakerkeuze, eens naast elkander op een bankje uitbundig genietend van een muziekje dat ik had opgezet, met tegenover hen een setje Hørning van bijna twee meter hoog, daarnaast een setje panelen van nog imposantere afmetingen......... Kan nog steeds genieten van hun reactie, toen ik na de melding dat ik de speakers waarvan zij zo genoten, in een andere luisterruimte nodig had, en een setje Heresy achter die imposante soortgenoten weghaalde, ze zijn nooit meer koffie komen drinken :-) Op grond van dit soort ervaring roep ik - al jaren - luister ! vertrouw je eigen gehoor ! Recensies en testen zijn marketing instrumenten, laat je niet gek maken ! Weet je, ooit met een dame van 85 in de luisterruimte gezeten, speakers en versterkers vergelijkend, feilloos wist ze elk verschil te duiden, dat zijn momenten waar ik blij van wordt, dat zijn klanten die ik nooit meer vergeet.

Misschien wel leuk om te lezen : Musicofilia van Oliver Sachs, niet direct een onderzoek, wel veel over muziek en beleving.....