spido

Sommige mensen - maar dat was nog in het mono-tijdperk - metselden een stenen hoorn van een meter of dertien in de tuin, en braken dan de muur waar de hoorn eindigde af. Weer anderen offerden er een ouderwetse schouw (grote open haard) voor op. ("Mouth in disused fireplace": zie http://www.diale.org/pdf/Dinsdale-Horns-3parts.pdf , fig 10 m.n.) Of hun wijnkelder... http://gizmodo.com/5025867/horn-subwoofer-takes-up-crazy-mans-entire-basement John Crabbe publiceerde zijn twee enorme betonnen hoorns in HiFi News, oktober 1967. (Die klonken echt verschrikkelijk slecht! Ik heb ze zelf gehoord..) Huygens heeft in 1692 de ideale (Tractix) hoorn ontworpen. Maar hij was véél te slim om hem ook te bouwen...

Beste Tubejack, Wij hebben het over ioniserende luidsprekers uit de jaren vijftig en over de uitgangstrafo's van een eindversterker uit de jaren zestig. Jij hebt het over een moderne transistor-receiver... Overigens: wij duidden Yamaha destijds altijd aan als "Jàmma, há?" (ons eigen Japans voor "Jàmmer, hè?"). Prachtige techniek, maar een wazig geluid. Zelfs bij heel goede luidsprekers. Die Yamaha "Natural Sound" trapezoïde speakers (styropor olifantsoren, ca. 1969) waren helemaal vreselijk... en een bewijs dat ze daar destijds echt niet wisten wat hifi-weergave eigenlijk wàs. of, nòg erger: http://www.high-endforum.nl/topic/13820-vintage/page-5

O, denkt de kamer wellicht: "Dit is een hoornluidsprekertje! Laat ik nu maar wat minder reflecteren?" De uitgangstrafo's van mijn Leak Stereo 60 buizen-eindversterker (die bedoel je zeker?) maken deel uit van de totale versterker. Die versterker vervormt maximaal 0,1% bij (2x) 25W uitsturing. Dat is toch heel wat minder dan de tientallen procenten vervorming van een hoornluidspreker, nietwaar?

http://doc.utwente.nl/58981/1/Schurer94modeling.pdf Pffffff....!

Er zijn diverse versterkers en receivers, die voorzien zijn van een ingebouwde equalizer. Ideaal voor audiofielen met slechte luidsprekers, met een slechte akoestiek, of met slechte luidsprekers èn een slechte akoestiek!

Beste Plaatjesdraaier, Welke hybrides gebruik jij dan? Martin Logan wellicht? Hoe heb je de problemen met het "achterkantgeluid" (in tegenfase, vertraagde reflecties / interferenties) opgelost? En wat is de maximale (aanvaardbare) onvervormde geluidsdruk? Wat Beveridge betreft: je moet er wel de ruimte voor hebben! (Maar dat geldt eigenlijk voor àlle hifi.) http://www.thesoundofthevalve.it/Beveridge_loudspeakers.html

Original French L’homme armé doibt on doubter. On a fait partout crier Que chascun se viegne armer D’un haubregon de fer. L’homme armé doibt on doubter. English The armed man should be feared. Everywhere it has been proclaimed That each man shall arm himself With a coat of iron mail. The armed man should be feared. De authentieke versie, zoals gezongen door Musica Reservata op de LP "Muziek voor Kerk en Kroeg". En de mis die Karl Jenkins er op baseerde, anno 1999. http://www.discogs.com/Musica-Reservata-Muziek-Voor-Kerk-En-Kroeg-Hof-En-Straat-Liefde-En-Lust-Krijg-En-Vrede-Tussen-1350-E/release/2619669 http://www.discogs.com/Karl-Jenkins-The-Armed-Man-A-Mass-For-Peace/release/1583424 Vooral die laatste versie is - door zijn lengte - geschikt om bij te lezen. Spido leest (opnieuw) de spannende en bloederige Grail Quest trilogie van Bernard Cornwell, die speelt aan het begin van de Honderdjarige Oorlog. Veel men-at-arms (man-at-arms = homme armé), zwaar bewapend en zwaar gekleed (maliënkolders, plaatwerk, helmen, zwaarden en/of goedendags), leggen het daarin af tegen de lichtbewapende (long bow) en lichtgeklede Engelse boogschutters (archers). Maar als je bij Karl Jenkins hoort hoe zo'n woud van men-at-arms vanuit de verte komt aanstampen, kun je je voorstellen hoe destijds de bevolking van het platteland de schrik om het hart sloeg...

Beste Hans, En hoe zat het met de compressievervorming van die units bij hoge geluidsdruk? (Ach, ik wéét het: men raakt betoverd door de snelle transiënts... En vervorming/kleuring - zelfs vele procenten - wordt dikwijls veronachtzaamd. Eigenlijk is kwaliteit helemaal niet besteed aan audiofielen!)

De meeste vinyl platen die later op CD werden uitgebracht, doen m.i. niet onder voor het origineel. Integendeel. En dan is er het voordeel van: géén aftastvervorming, geen spetters, geen krassen, geen gekraak... Maar je moet dan wel goede uitgaven (meestal van het originele platenmerk of de rechthebbende daarvan) kopen. Geen goedkope B-merk compilaties, bijvoorbeeld.

Beste Tubejack, Als je inderdaad (weer) met tapedecks aan de slag gaat: heel veel plezier ermee! Ik herinner mij, van lang geleden, dat het allemaal heel leuk kon zijn: het zelf samenstellen van programma's, het kopiëren, het overnemen van radio-programma's en dergelijke. En natuurlijk het zèlf opnemen van live muziek. Maar ik herinner me óók dat tapedecks nogal eenkennig konden zijn, want tapes konden dof klinken als de azimuts (de hoeken van de magneetspleten) van overnemende decks niet helemaal overeenkwamen, of wanneer er afwijkende Dolby-ruisonderdrukking werd gebruikt.

Een intercontinentale jam session... altijd leuk! and them even got SKIFFLE! (Wow... I wouldn't say.)

Wat al deze tweeters gemeenschappelijk hadden, was: "géén spreekspoel". Er waren er nòg wel een paar zonder spreekspoel, zoals de piëzo, de elektrostaat en de AMT (Air Motion Transformer) van Oscar Heil. Door het vermijden van de spreekspoel, zijn houder en de "spider" waarin de houder zou zijn bevestigd, werd de bewegende massa sterk gereduceerd, wat vooral leidde tot een betere reactietijd (kortere stijgtijd, minder overshoot, snellere daling) en dus betere transiënts en een groter frequentiebereik. De Ionofane c.q. Ionovac had helemaal geen bewegende massa: in het keelgat van zijn hoorntje werd de lucht geïoniseerd. Een geheel massaloos proces. Het frequentiebereik was feitelijk niet meetbaar, want het oversteeg verre het bereik van de meetmicrofoons. Maar men neemt aan dat de units tot boven 100 kHz vrijwel lineair waren. (Interessant voor de vleermuizen onder u!) Dit type unit produceerde inderdaad wat ozon: vandaar dat sommigen er een bak bruinkool naast zetten om de ozon op te nemen. Probleem met deze units was de enorme compressievervorming van de hoorn (wel meer dan 5%) bij hoge geluidsdruk. En een ander probleem was de combinatie met de conus-middentoners uit die tijd: die liepen in het overgangsgebied veelal uit de pas met de tweeter. De flinterdunne (1/10 van een menselijke haar!) massief aluminium bandjes van m.n. de Kelly en Decca ribbons waren weliswaar niet geheel massaloos... maar wel bijná. Hun frequentiebereik was ook enorm en hun reactievermogen deed vrijwel niet onder voor dat van de ionisatoren. Om compressievervorming te verminderen en om het frequentiebereik naar beneden toe uit te breiden, werd type "London" door Decca met een grote hoorn uitgerust. Ook bij deze units was de aansluiting met de toenmalige conus-middentoners vaak een probleem, dat echter redelijk kon worden opgelost door tussenschakeling van een Celestion HF1300 (mini hoog-middentonertje). Bij hoge geluidsdruk nam de compressievervorming toe - zoals overigens bij àlle hoornspeakers... totdat de ribbon knapte en de unit in stille staking ging. Zie http://www.soundfountain.com/amb/ribbon.html De modernere ribbontweeters, voorzien van kunststoffolie-membranen met opgedrukte stroombaantjes, hebben gehoormatig kwaliteiten die te vergelijken zijn met die van de massieve aluminium ribbons, maar zijn aanmerkelijk zwaarder belastbaar. Mijn voorkeur gaat uit naar een type waarbij de folie is ingeklemd tussen twee magneetsystemen: een beetje vergelijkbaar met de elektrostaat-balansluidspreker. Ook hier is het matchen met de unit voor hoog-midden van belang: een lichte 5 cm dome-unit geeft m.i. hier goede mogelijkheden. Het gaat eigenlijk niet aan, deze superieure hogetonenunits "an sich" te beoordelen: het gaat - zoals zo vaak bij audio-apparatuur - om de optimale combinatie en integratie in het systeem.

Jörg Jecklin heeft meestal gelijk. Het formaat van de geluidsbron is niet essentieel: het gaat er om hoe het geluid op je trommelvliesjes komt. En inderdaad is het jammer dat surround geluid zo problematisch is - alleen al door de kritische looptijden van de diverse bronnen tot het oor - want àls surround goed is, is het ook héél goed.

Beste Plaatjesdraaier, Voor mij leveren elektrostaten een weergave - ook van klassiek - die teveel beperkingen kent in dynamiek en laagweergave. Bij klassiek denk ik dan vooral aan de grote bezettingen, dus vooral het meer romantische werk: Wagner, Richard Strauss, Berlioz e.d. Maar mijn eisen op dat gebied zijn wellicht extreem hoog. De fanfare trekt door de straat! Het is feest! De grote trommen beuken en denderen zodat je hele lijf zindert Het klokkenspel doet de lucht tintelen en sprankelen de trompetten en trombones schetteren en stralen de oren haast van je hoofd af De hele straat is één en al muziek En jij bent één met de straat Eén met de muziek Zo is het in 't ècht. Zo moet het ook uit de speakers komen.

Ja, als je alleen kinderkoortjes, ontklootte monnikenkoortjes, vrouwenkoortjes, strijkkwartetjes e.d. beluistert. En dan nog niet al te luid. Maar een elektrostaat heb ik nog nooit ècht horen klinken. Alles wordt zo klein, zo miniatuur, en zo ingepakt in krimpfolie... Echte dynamiek, echte orkestrale klank, echte volbloedige laagweergave? Nee, echt niet. (Behalve dan bij de Beveridge... maar dat is een hybride.)

Spido heeft er helemaal geen last van. (Hoe kom je dáár nu weer bij?)

Er ZIJN helemaal geen CE-normen! De (kennelijk omkoopbare) "testhuizen" (zoals jij ze noemt - maar ze testen helemaal niet) stellen zelf de CE-registratie vast. Kennelijk is er verwarring met IEC (International Electrotechnical Commision) die "Internatiational Standards and Conformity Assessment for all electrical, electronic and related technologies" vaststelt. http://www.iec.ch Zie overigens CEN, CENELEC, ETSI, ISO en ITU: die stellen wèl normen vast. https://osha.europa.eu/en/safety-and-health-legislation/standards

Als een elektrostaat?? Wat vreselijk!!

Er zijn héél gevaarlijke producten op de markt, die voorzien zijn van een CE-merk! http://www.radartv.nl/nieuws/archief/detail/article/mandarijnennetje-als-implantaat-goedkeuring-implantaten-is-een-farce/

Ad A. Met dempingspanelen (liefst op raggelwerk) tegen de muren kunnen flutter-echo's heel goed worden bestreden. Maar voor laagfrequent-problemen moet een andere oplossing worden gezocht. Ad B. Het zou goed zijn de nagalmtijd te relateren aan de frequentie. Hoe hoger de frequentie, des te korter dient de nagalmtijd te zijn. (Maar als jij je prima voelt, is het natuurlijk in orde!)

Kleuring IS vervorming! Het meest gekleurde dat ik de laatste tijd tegenkom zijn de meningen van Wol. Hij weet precies wat er mankeert aan luidsprekers die hij nog nooit heeft gehoord en aan draaitafels die hun grote reputatie juist danken aan hun kleurloosheid.

Zoals de geniale Drs. P zo waren er geen drie, nee zelfs geen twee

Ik streef vooral zo weinig mogelijk kleuring na in het frequentiegebied waarin het gehoor het meest gevoelig is: het vocale bereik / middentonengebied, dus. (Resonanties in het middentonengebied worden overigens vaak veroorzaakt door lagere frequenties: m.n. paneelresonanties van luidsprekerbehuizingen).

Was het niet Henk Terlingen die ooit - lang, ja zéér lang geleden - een maandenlang zich voortslepende radiocursus "Solderen" verzorgde in het programma Hobbyscoop, en daarbij wekenlang op hilarische wijze aandacht schonk aan de Grootste Verschrikking, de Vreselijkste Vijand van de soldeerder: de verschrikkelijke Koude Las?

Mag ik u er op wijzen dat vrijwel alle moderne luidsprekers een veel beperkter bereik in het hogetonengebied hebben dan de klassieke luidsprekers met Ionofane, Ionovac e.d. ioniserende tweeters en de types met echte ribbons zoals die van Kelly en Decca? CE is alleen maar een Europese registratie. Het is geen (kwaliteits)norm. Al een aantal keren beweerde jij dat de vintage Thorens TD 125 draaitafel sterk "kleurt". Vele tienduizenden tevreden gebruikers zijn (c.q. waren) juist enthousiast over zijn neutrale, ongekleurde karakter. En vele tientallen tests / reviews in audiobladen onderstrepen dit. Een enkel voorbeeldje: (...) "And what does it sound like?" - Actually, rather good. The bass is as clean as a whistle with no obvious colouration LP12 style at all, the mid is delightfully "textured" in a gentle, unassuming kind of way, and the treble is clear, with perfect tracking. The perceived soundstage is wide and deep too (as much as the arm/cartridge will allow) and I have a good feeling that the deck itself would love a Jelco 750 or SME 309 - I think the basic quality of the deck will allow this with ease. (...) http://theartofsound.net/forum/showthread.php?6987-Thorens-TD125-The-journey-continues Met deze beoordeling ben ik het geheel eens. Wat de arm betreft: ik ben heel gelukkig met de Ortofon AS 212 arm, die de fabriek destijds zelf ook monteerde voor de US-export versie.