Stefan

Hee, mijn oude inlogaccount werkt nog! Vandaag de rouwkaart ontvangen van Paul. Hier ben ik toch wel even van mijn stuk........... Paul was veel te jong en hij laat zijn vrouw, Netty, achter. Heel erg. Langs deze weg gecondoleerd en veel sterkte. Ga jij naar de begrafenis Rogier? Groeten, Stefan

Dat kan alleen maar de Manger zijn.......................................

Wat voor buizenversterker had Jitze meegenomen?

Vond het niet leuk! Geef toe, ben wel eens te enthousiast Daar heb ik ook wel eens last van Daar ga je niet, voor je lol mee sjouwen Ook daar heb wel eens last van: ik luister in de huiskamer en ik soldeer op zolder. Gelukkig heb ik monoblokken............

Ik heb bij Philips stage gelopen en daar ondervonden dat de medewerkers inderdaad heel aardig waren. Er zat er eentje in de werkplaats 50% van zijn tijd te besteden aan het maken van een jubileumgeschenk voor een collega. Zelf heb ik een 24karaat vergulde Bahco gekregen bij het afronden van mijn stageopdracht (dan haalden ze gewoon een grote Bahco bij het gereedschappenmagazijn en die werd dan even bij de vergulderij langs gebracht) Philips had de mooiste stageplekken die je kon bedenken! Ook kreeg ik van Philips een studiebijlage en een extra bijdrage voor het op kamers wonen tijdens de stage. Dat hun producten net zo slecht zijn als die van de concurrent dat mag alom bekend zijn, daar hoeven we hier niet over te fulmineren. Mijn Philips buizenradio uit 1950 speelt overigens nog steeds uitstekend

Opschepper Hallo Stefan: Opscheppen??? Pfff hoe k

Weer iemand die het licht heeft gezien Ik ben ook ooit begonnen met MDF en bitumen, berken multiplex is dan inderdaad beter maar het beste is natuurlijk echt hout! Dat echt hout krom trekt of scheurt is nogal overdreven. Ik neem aan dat Spido alleen spaanplaat meubels van Ikea in huis hebt staan omdat ze anders maar zouden scheuren, of met echt hout het Gamma hout bedoeld wat in de winkel al krom en gescheurd ligt te wezen................. Wij hebben thuis veel massief houten meubels (ook antiek uiteraard) en die blijven op een of andere wonderlijke wijze gewoon heel en recht Groeten,

Als je mijn eerste post leest zie je dat ik iets vergelijkbaars doe................

Opschepper

Netvervuiling is inderdaad goed hoorbaar. Met buizen heb je echter nog een aandachtspunt en dat is de netspanning. Buizenversterkers hebben veelal ongestabiliseerde voedingen voor hoogspanning en gloeispanning. Door een schommeling in de netspanning verschuiven de werkpunten van de buizen en hiermee verandert de klank. Vooral schommeling in gloeispanning bij direct verhitte buizen is hoorbaar; ik "tune" de klankbalans van een versterker vaak met de gloeispanning. Een paar tienden van volts boven of onder het nominale voltage maakt duidelijk verschil. Als je een voltmeter hebt moet je eens regelmatig meten wat de netspanning bij jou doet. Stel maar eens vast welke netspanning je hebt wanneer het goed klinkt. Probeer dan met herhaalde metingen vast te stellen of dit de rede is dat het geluid beter of slechter wordt. Groeten,

Daar ben ik het niet mee eens. Het menselijk gehoor (de hersenen die geluid verwerken eigenlijk) is uiterst gevoelig en kan kleine tijdverschillen (Fase dus) waarnemen. Je kunt namelijk heel goed de tijdverschillen horen tussen direct overgedragen geluid en de (wand)reflectie van dat geluid; deze nauwkeurigheid van het gehoor maakt het mogelijk geluid in een ruimte precies te lokaliseren. Wel ben ik van mening dat een geleidelijk verlopende fase niet hoorbaar is, een fasesprong is echter heel goed hoorbaar! Ook absolute fase is hoorbaar, je kunt een test doen door een muziekstuk af te spelen, daarna de speakerpolen om te draaien en nogmaals hetzelfde muziekstuk te spelen. Vooropgesteld dat je openstaat voor de klankverandering en je set een voldoende hoge resolutie heeft is er wel zeker verschil hoorbaar. Het is een feit dat ongeveer de helft van alle muzieklabels CD's op de markt brengen waar de muziek in tegenfase is opgenomen. DG is daar een voorbeeld van. Dat bedoel ik dus: de klank wordt aangetast. In theorie heb je gelijk. In de werkelijke wereld heeft elke unit echter zijn eigen weergavekarakteristiek (Frequentieverloop), afstraalgedrag en vervorming (o.a. resonanties). Vergelijk een dome tweeter maar eens met een conusmiddentoner op deze parameters....... Groeten,

een "autoformer" Het lijkt hier inderdaad om hetzelfde ding te gaan. Wel slim van die kerel om dit als los product op de markt te brengen: -je koopt een OTL omdat die zo goed zijn vanwege het afwezig zijn van een uitgangstrafo; -je sluit hem thuis aan en bent verbaasd over de klank, vooral het hoge detailnivo is ongekend; -na een poosje ga je iets missen in het geluidsbeeld; het lijkt allemaal wat vlak, de dynamiek is er uit, -dan besef je dat dat de rede is waarom je zo veel details hoort: je bent de dynamiek kwijt, -na een poosje rondzwerven op het WWW ontdek je de autoformer, -je besluit voor veel geld een setje te kopen en sluit ze aan, -Wouw! nu klopt het geluid weer, de dynamiek is terug en er is meer rust in het beeld, En dan besef je dat je ineens een versterker hebt staan met uitgangstransformatoren Overigens wordt het autoformer principe ook gebruikt als volumeregelaar......... De Manger is bij Remo in Den Haag te koop geweest. Ik weet niet of ze nog elders te krijgen zijn. Ze zijn in ieder geval bij mij thuis te beluisteren als je geinteresseerd bent. Groeten,

Eerste orde filteren is inderdaad fase-lineair filteren. Alleen treedt er dan een ander probleem op de voorgrond en dat is dat er steeds twee units zijn die in het crossover gebied een groot deel van het geluid gezamelijk weergeven. Klankverschillen tussen beide units (kan ook met delay te maken hebben (of Fase als je het zo wilt noemen)) zijn dan hoorbaar en vertroebelen het geluidsbeeld. Groeten,

Hear, Hear! Als je niet op je bek durft te gaan kom je niet verder.............

Het zal je niet verbazen dat Cees en ik al heel wat jaren goede vrienden zijn, wij hebben veel van elkaar geleerd en laten onze wederzijdse experimenten regelmatig door elkaar evalueren. Het is altijd goed om je ontwerpen eens kritisch te laten beoordelen door iemand die begrijpt wat je technisch nastreeft en dezelfde klankmatige doelen heeft. Zoals je zelf ook al hebt geconcludeerd verbaast het je dan ook niet dat Cees vergelijkbare versterkerconcepten maakt. Hij heeft overigens de houten kegels bij de luidsprekervoetjes voor mij gedraaid. Inderdaad, je ziet hem op de foto, hij is pas vier geworden; het audiovirus is bij hem ook al in ontwikkeling........... Mijn huidige versterkers zijn opgezet als proefconcepten. De kasten had ik toendertijd modulair opgezet met aparte subchassis voor de buisvoetjes zodat ik elk type buis op elke plaats kon monteren, tevens voldoende binnenruimte in de kast gemaakt om uitgebreid met allerlei schakelingen te experimenteren en voedingstrafo's met voldoende secundaire wikkelingen voor zowel hoog- als gloeispanning. De nieuwe versterkers worden gebaseerd op het huidige concept en uitgebreid met de tweekanaals eindtrappen en de volledige Tamura bezetting. Het is dus een evolutionair proces; net zo lang aan het concept schaven tot het de perfectie heeft bereikt. Mijns inziens is dat de enige methode om echt goede ontwerpen te realiseren. Daar zou ik geen uitspraak over kunnen doen, jij stelt dat dit "optimaal kan" maar dat is juist de crux! En inderdaad de geschiedenis herhaald zich: er is na 100 jaar audiotechniek niets veranderd aan de natuurwetten en in de jaren 30 van de vorige eeuw hadden ze alle kennis al in huis om de perfecte zogenaamde "High-End" buizenversterkers te bouwen, zie de Western Electric bioscoop versterkers uit die tijd: Zie: ook hier wordt gebruik gemaakt van input volume trafo en interstage. En laat een ding duidelijk zijn: Verandering heeft niets te maken met verbetering Helaas wil men dit adagium niet begrijpen in de audio wereld, verandering levert immers geld op Consumeren, consumeren, consumeren............. tot we er bij neervallen. Dit is helaas de harde werkelijkheid van onze samenleving. De 800ohm speakers van Philips zijn bekend, ik heb ze ook nog gehad in een oude buizenradio. Voor zover ik weet worden ze niet meer gemaakt (tenzij misschien voor omroepinstallaties??) De Graaff GM20 ken ik ook en deze heeft inderdaad goede kwaliteiten (mits goed afgeregeld). De Manger ontwerpen hebben over het algemeen een vlak impedantieverloop en dat vindt een OTL erg prettig! Overigens bestaan er ook OTL versterkers die geen echte OTL zijn (Graaff GM100) ; er wordt dan namelijk gebruik gemaakt van een zogenaamde "transmissionline transformer". Als ik de uitleg goed begrijp gaat het hier om een soort breedbandige smoorspoel die in serie in de uitgangstrap gemonteerd is en zorgt voor een schijnbaar hogere belastingsimpedantie (ik kan er naast zitten maar dan is de enige andere optie dat het toch een gewone uitgangstrafo is ) Seed 7 omschrijft het goed: alles moet samenvallen, een "goede versterker" aan een "goede luidspreker" aansluiten brengt slechts zelden een "goede klank". Daarvoor zijn versterker en speaker te veel van elkaar afhankelijk vanwege de grote electrische interactie tussen beide. Sietse, Ik kan je helaas niet adviseren in je keuze voor een buizenversterker. Dit is veel te afhankelijk van jou installatie, ruimte, klankbeleving en de financiele middelen die je er voor over hebt. Ik kies zelf bewust niet voor pentode en indirect verhitte buizen, dit heeft als nadeel dat ik minder vermogen tot mijn beschikking heb en mijn versterkerconcepten duur zijn. Wat ik wel ervaren heb: voor ik met zelfbouwversterkers begon heb ik een Denon PMA1200 gehad; mijn eerste zelfbouwtransistorbak klonk al beter, daarna ben ik verder gegaan met buizen en heb nooit meer terug gekeken............... Ik adviseer je om zelf eens zo een versterker te beluisteren in jou installatie, dat zegt meer dan alle, wellicht goedbedoelde, adviezen op dit forum. Groeten,

Hoi Jack, Klinkt interessant. Het is altijd leerzaam om zo'n cursus te volgen. Ook al denk je de meeste theorie al te bezitten, dan krijg je vaak andere inzichten en levert onderlinge discussie in een cursusgroep ook ideeen op. Via mijn lidmaatschap bij de NVHR zijn er ook cursussen buizen- (en radio-) techniek te volgen. Verder is het ook leuk om in zo een clubverband van elkaar te leren. Wellicht interessant voor de buizenliefhebbers: NVHR Groeten,

Het verhogen van de constante weerstandswaarde van speakers is inderdaad een mooie optie! Dan zouden er speakerunits gemaakt moeten worden met een impedantie van zo'n 2kOhm. Alleen jammer dat die spreekspoelen dan zo zwaar worden............................ De ijzerbrigade Weer een nieuw hokje voor mij Beetje dubbelzinnige reactie Seed7: enerzijds propageer je OTL en daarna vind je de Sakuma versterkers ook goed Voor de nog niet ingewijden: Sakuma is een buizenversterkerontwerper die veeeel ijzer gebruikt in zijn ontwerpen. Hoewel ik het niet met al zijn ideeen eens ben is hij een van mijn grote voorbeelden. De meeste mensen verdelen de versterkertypes grofweg in transistor en buizen; daarmee alle buizenversterkerontwerpen op een grote hoop gooiend. En dat is een grote fout! Het is onjuist versterkers op een zo generaliserende wijze te vergelijken, daarmee ga je voorbij aan bijna alle ontwerpdetails die het onderscheid maken tussen een goed en slecht ontworpen apparaat. Ik geloof in de volgende stellingen: 1) overall gezien: een direct verhitte triode heeft een grotere lineariteit dan een transistor en is daarmee een beter versterkerelement, 2) veel commerciele buizenversterkers zijn niet optimaal gebouwd en klinken aldus 3) goede buizenversterkers zijn niet goedkoop te maken 4) voor weinig geld is er al wel een redelijke transistorversterker te maken Ik ben benieuwd welke versterkers er in die luistertest zijn gebruikt, kan je nog aangeven om welke typen het ging? Overigens heb ik eens een hele goede demo gehoord op Graaf OTL met Adamantis speakers, dat klonk echt fabelhaft wanneer het ging om lichte muziek en kleine Jazz combo's. Deze klank wil ik ook in mijn set terughoren maar tegelijkertijd hou ik ook van een beetje Hard Rock en Drum and Bass en dat moet er ook goed uitkomen. En dan realiseer je weer dat het altijd een compromis is, je probeert het compromis alleen steeds kleiner te maken................... In antwoord op je vragen Spido: -Multiplex heeft minder last van werken (en dus kromtrekken en scheuren) en daardoor is het makkelijk voor speakerkasten. Massief hout werkt nagenoeg niet in de nerfrichting terwijl het haaks daarop veel (afhankelijk van houtsoort) werkt. Dit maakt het wel lastig wanneer je een gesloten kast met 6 plankjes wilt maken. -Ik wilde een houtsoort gebruiken dat niet te hard is en dus niet te zwaar; massa slaat alleen maar energie op. -Het hout mag van mij gewoon werken. Wanneer je verstevigingsbalken haaks op de nerfrichting lijmt krijg je spanningen in die verbinding die zorgen voor meer resonantie en risico op scheuren. Op twee plekken kon ik dit uitgangspunt echter niet handhaven: het tussenschot en een verstevingingsbalkje op de baffle tussen de twee woofers. -de luisterruimte is 3,5x9,5m bij 2,75m hoog. De speakers staan op 1/3e van de lengte van de ruimte. Ik speel op redelijk hoog nivo zodat een normale conversatie niet meer te voeren is, mijn versterkers kunnen op dit moment zo'n 6 Watt leveren. Ik luister naar alle muziek die ik mooi vind en doorkruis daarmee de meeste hokjes. Het moet mogelijk zijn om een Folk zanger met gitaar (of trompetspeler wat dat aangaat) levensecht in de ruimte te projecteren en tevens moet er ook wel eens flink geblazen worden met Rock, Electronica of orkestraal fortissimo. Geen makkelijke taak dus Verder wil ik iedereen bedanken voor hun complimenten. Groeten,

Is een OTL dan niet juist erg goed bij een speaker met een constante impendantie (zoals een magnetostaat)? Al die trafo's voegen nogal wat even harmonische toe. Nee, Een constante impedantie is inderdaad goed. De lage impedantie vraagt echter veel stroom en daar zijn buizen dus niet goed in. Je hebt echt een spannings-stroomomzetter in de vorm van een trafo nodig. Helaas maar het is het beste compromis.

Dat lees je verkeerd Rood: ik heb elke kast 17 lagen gegeven; 2 speakers en 2 filterkasten. Maar dat is op zich al een erg arbeidsintensieve klus. Het ontwerp is geheel van mijzelf. Ik heb nooit een OTL overwogen omdat naar mijn mening een buis niet geschikt is om stroom te leveren (in tegenstelling tot wat de OTL brigade propageert). Buizen zijn primair ontwikkeld en dus geschikt als spanningsversterker en daar gaat het bij de meeste buizenversterkers mis (zowel bij OTL als bij de versterkers met uitgangstrafo). Wanneer je een buis een trafo (interstage of uitgangstrafo) laat aansturen presteren ze uitmuntend! Dit is de enige manier om dynamiek, snelheid en transparantie ten volle wasdom te laten komen. Helaas werken de meeste versterkers met anodeweerstanden i.p.v. trafo's, ook alle OTL's in de input en driver trappen, en daar gaat het al mis. Voordeel van een trafo: -lage impedantie voor DC; de voedingsspanning -hoge impedantie voor AC; het muzieksignaal Als er door een anodeweerstand of interstage meer stroom gaat lopen vanwege een muzikale puls dan gaat automatisch de voedingsspanning van de buis omlaag. De spanningsval over de anodeweerstand/interstage is als volgt; U=IxR, R blijft gelijk, I gaat omhoog en daarmee ook de spanningsval over deze weerstand. Derhalve blijft er minder spanning over voor de buis! Door dit fenomeen ontstaat een met de muziek mee deinende anodespanning en ruststroom door de buis; hierdoor vlakt de dynamiek af. Neem als voorbeeld een uitgangstrafo die ik heb liggen: De primaire impedantie ligt op 2400ohm terwijl de DC weerstand in deze wikkeling op 50ohm ligt; dat is een factor 48 kleiner! Derhalve worden de spanningswisselingen op de anode van de buis ook een zelfde factor kleiner in vergelijking met een anodeweerstand (niet dat je een anode weerstand op een uitgangsbuis zou zetten maar ik heb het maar even ter illustratie opgevoerd). Een goede trafo heeft dit nadeel dus in verwaarloosbare mate vanwege de lage DC weerstand Bij een OTL gebeurt iets vergelijkbaars; de eindbuizen zijn slecht in staat om voldoende stroom te leveren voor de veel te lage impedantie van een luidspreker. Een schommelende speakerimpedantie met capacitieve eigenschappen maken het nog moeilijker voor de buis om controle te houden. Het is wel te verklaren dat er zo weinig gebruik gemaakt wordt van trafo's, deze zijn namelijk in vergelijking tot een weerstand extreem duur! En dat is ook volgens mij de hoofdreden voor het bouwen van een OTL. Groeten,

Ja Hans, ze klinken zoals ze er uit zien! Schellak breng je op met een zogenaamde "does", het is de bedoeling dat je geleidelijk met kleine laagjes een goede harde afwerklaag opbrengt. Kijk maar eens op deze site: french polish Om de 3/4 lagen schuren met P800 tot P1200 schuurpapier, toplaag polijsten met heel fijn polijstpoeder in oplossing met politoerolie middels een viltblok. Je kan het ook met de kwast aanbrengen, dat gaat een stuk sneller. Maar dan hechten de opeenvolgende lagen niet zo goed als wanneer je het met een does en ferme druk erop poetst. Het is wel even zweten (wat heet even? 4x17 lagen=68 lagen! voor de vier kasten) maar het resultaat mag er wezen. Ik filter op 200Hz: -dat betekent 100uF voor de Manger, en aangezien ik de beste componenten wil heb ik daar tot voor kort een olie in papier C van Cornell Dubilier in gehad en die zijn GROOOOT! -Voor het laag geldt hetzelfde maar dan in kwadraat: derde orde met twee grote trafokernsmoorspoelen en een bank met polypropyleen van 68, 47 en 47uf -en daarnaast nog wat resonantiefiltertjes Vandaar de grote filterkasten (2x dus) De 100uF heeft plaats gemaakt voor 2uF in de versterker; ook olie in papier, dit maal van Jensen maar die zijn al wel kleiner........... De bodemplaat steekt links en rechts uit voor de voetjes (stalen konussen die er middels M6 bouten ingedraaid zijn) zodat er een brede en dus stabiele basis ontstaat, daar bovenop heb ik de houten gedraaide halve konussen gelijmd voor extra stabiliteit. Deze constructie maakt het ontwerp wel apart al zeg ik het zelf. Overigens heb ik de buurman gewoon moeten betalen voor zijn diensten, de beste man verdient er zijn brood mee. Een ieder die op dezelfde wijze zijn luidsprekerconcept (of iets anders van hout) wil laten bouwen raad ik aan om eens op zijn site te kijken: Junspec Op dit moment is mijn buurman bezig hele mooie versterkerkasten naar mijn ontwerp te maken. Daar komt mettertijd ook nog wat fotomateriaal van op HEAR. Groeten,

Bij deze een verslagje van mijn DHZ boxen. Na een jaar of 7 (is het al zo lang geleden?) met een paar MDF experimenteerkasten geleefd te hebben werd het eens tijd om een paar nieuwe kasten te maken die niet alleen een grotere WAF-factor hebben, maar ook klankmatig weer een stap beter zijn. Het begon allemaal met een gezellig gesprek bij de buurtbarbeque met een buurman die ambachtelijk meubelmaker bleek te zijn. Deze beste man had de machines en kennis om mooie houtproducten te maken. Het duurde dan ook niet lang of ik kwam hem lastig vallen met een uitgebreide tekening van een nieuw te bouwen luidsprekerkast. Na uitgebreid overleg over de productiemogelijkheden met massief hout en de machineri

En? Was het interessant?