UltrAnalog

Verliezen treden met lange kabels op, da's nou eenmaal een feit. De vraag is of je meer verliezen oploopt tussen pre en main of tussen main en speakers. Die is lastig te beantwoorden. Klinisch gezegd zou je zeggen dat het de uitgangsimpedantie van de versterker, de impedantie per meter van je kabel en de impedantie van je speakers zijn, die bepalen hoeveel je verliest in je speakerleidingen. Een zelfde verhaal kun je ophangen voor preamp, mainamp en interlink. Zou je al die eigenschappen getalsmatig kennen, dan zou je een beredeneerde gok kunnen doen (ik heb dat zelf kunnen doen omdat ik de boel zelf gebouwd heb). Maar natuurlijk is er dan nog het itempje 'onvoorziene omstandigheden' waardoor je eigenlijk het alternatief nog even moet beluisteren. Ik heb zelf de poweramp voor het hoog dicht bij de speaker omdat die hoogimpedant uit is met hoge spanning. De poweramp voor het laag maakte bij mij niets uit, omdat mijn actieve filter wel wat aankan en mede daardoor er geen filter in de speaker zit, waardoor de bass poweramp het ook vanaf elke afstand aan kan sturen (ik heb zelfs teveel dempingsfactor daar). Remco

Hoi Picoso, Ik heb je shootout (bijna) gelezen, goed geschreven! Leuk dat je het zo grondig aanpakt, als je er zoveel plezier in hebt als ik eruit lees moet je eens vragen bij Hear of Hifi of ze niet wat voor je te doen hebben...? Ik wil even twee aspecten van (mijn beleving van) de 900 apart zetten: - Uit de doos is het een prima speler, boven de middenklasse cd spelers. Hij draait ook nog eens heeel verdienstelijk DVD. Op zo'n moment legt hij het af tegen de ES modellen en high end cdspelers. - Hij heeft enorm potentieel. Zoals ik hem nu beluister is hij, om het maar eens eufemistisch uit te drukken, niet helemaal meer origineel. En daar zit voor mij de winst, ik wil geen investering doen in een speler die een goed analoog gedeelte heeft want dat wil ik nou juist zelf doen. Dat de basis solide is (en dat ik zoveel ronde dingen in 1 apparaat kan stoppen!) is voor mij genoeg. Nou nog zien of ik LP kan evenaren, want daar was ik het vorige week nog met je over eens, sinds kort niet meer (het lijkt wel een wapenwedloop bij mij in huis ;-) Maar nu is het eerst tijd voor een ruim glas Islay Signatory Vintage 1991 en wat muziek... Remco

In volgorde: ja, ja en ja. DSD en PCM zijn de geluidsformaten, SACD en CD zijn dragers. PCM kun je bijvoorbeeld ook op DAT of U-matic opnemen en DSD is begin jaren 90 ontwikkeld voor harddiskrecorders om backups te maken van verrottende Columbia tapes uit de jaren 30. SACD klinkt inderdaad beter dan CD. Zo niet dan zou het ook wel heel sneu zijn. Maar de minste SACD en de beste CD liggen niet zo ver uit elkaar als ik had gehoopt. Waarom klinkt dit ding (= sony 900v) beter met cd's? Heel simpel: 1. Hij legt alle cd's perfect gecentreerd en recht ("precision drive 2, dynamic tilt") -> minder leesfouten 2. Hij leest vooruit naar 16 MB asynchroon drivegeheugen en heeft ook nog 32 MB synchroon voor bij de dacs. -> minder jitter- en servo gerelateerde problemen. 3. Hij heeft een retesnelle processor die pcm upsamplet naar dsd snelheid met mooi ontworpen digitale filters (minimale preringing). Daarna gaat het signaal door de dsd d/a converters. E.e.a. heeft tot gevolg dat cd's in vergelijking tot een gewone cdspeler ruimtelijker en frisser klinken. Je kunt nog wat goochelen met de filters, ik hem hem zelf in de "soft roll-off" stand staan die wat meer warmte geeft. Sharp zou ik gebruiken voor klassiek (met trompetten enzo) maar dit poetst wat van de ellende in pop opnamen weg. Je moet nog wel aan het werk wil je er echt een goede speler van maken, maar zo uit de doos valt het me niets tegen. Zeker gezien het feit dat het ook een heule goeje dvd speler is... Remco

Dat zou ik in drie gedeelten opsplitsen. 1. technologie: dsd levert meer ruimte, 'vloeibaarheid', levendigheid dan pcm. Bassen klinken lekker warm, stemmen worden mooi afgebeeld en hoog tingelt lekker. Al met al 'analoger' dan pcm, maar nog lang niet echt analoog. 2. spelers: de spelers worden over het algemeen nog net zo achterlijk gebouwd als gewone cd spelers. Oftewel veel aandacht voor digitaal spul, gimmicks en knopjes maar ondergewaardeerd analoog gedeelte. Opampje en klaar zijn we maar weer. Maar ach, daar is overheen te komen ;-) 3. bronmateriaal: nu nog voornamelijk remasters van analoge tapes (soms met echt veel ruis). Goed, maar beneden mijn verwachting. Dat stemt zorgelijk, want blijkbaar is de studio nu de bottleneck. Ik heb tijdens de sacd ontwikkelfase enkele testopnamen gehoord die mijlen beter zijn. Met pop wordt er nog teveel 'partijen ingespeeld' en vervolgens met een panpot in elkaar gemixt. Dsd leent zich niet voor veelvuldig manipuleren. Klassiek gaat wat dat betreft al beter; met een goede microfoonopstelling pak je een heel mooi ruimtebeeld. Toch wordt hier ook gauw teveel 'gepoetst'. Die kuchende meneer mag niet op de plaat. Nou en, dat hoort er toch ook bij... Nou nog wat meer cd's!!! Waar blijft the Wall? (ik heb wel Roger Waters live, geweldig!) Waar blijft Graceland? Multichannel heb ik nog niet goed kunnen beluisteren, alleen een avondje met een pauper surround setje om te zien of ik daar aan moet beginnen. Het heeft wel iets, maar wederom ben je afhankelijk van de opnametechnici. Wat dat betreft is er niets veranderd. Remco

Als je teveel stroom gaat trekken, neemt de brom hand over hand toe. Let dus op de maximaal leverbare stroom. Optie 2: als elk MF apparaat de AC spanning gelijkricht, en je voedt ze van onafhankelijk zwevende voeding, geen probleem. Ze maken allemaal een massapunt bij het diodeblok. Voed je nu twee apparaten uit een galvanisch gekoppelde voeding zoals dezelfde sec. winding van een trafo, dan kun je inderdaad problemen verwachten. Je kunt eens proberen de DC uit de tonnetjes door te koppelen (mits hun diodes dat trekken). Afgezien daarvan: elk apparaat zijn eigen voeding is natuurlijk het mooist. Ik geef zelfs alle stuurtrappen een aparte voeding, zodat ze geen last hebben van het nerveuze stroomtrekken van de eindtrappen. Remco

Uiteraard! Maar je oortjes horen alleen of iets goed is of niet, en niet wat met als gevolg dat je niet weet hoe je het moet verbeteren. Ter illustratie de volgende anekdote (trek je pyama maar vast aan, opa vertelt): Ik had hier laatst een NAD C541 cdspeler die leed aan ondergewicht (te weinig trafo's en buizen). Net rond die tijd was mijn spectrumanalyzer afgeleverd. Ik was helemaal blij met die grote kist want het is nou eenmaal een groot, lawaaiierig ding en dat spreekt alle jongetjes aan. Ik moest en zou iets meten en prikte de probe botweg in het eerste dat ik vond: de voeding van de NAD. Wat blijkt: een dikke piek op 74 kHz. Na wat zoeken en kloten blijkt dat de voedingsstabilisator oscilleerde. Na het aanbrengen van wat nF'jes hier en daar was de piek vertrokken. Luisteren wees vervolgens uit dat het ding al veel schoner en helderder(der) klonk. Nogal wiedes, er was meer power beschikbaar omdat de regulators niet alles in de oscillatie stonden te pompen. Moraal van dit verhaal: hier was ik met mijn oren niet achter gekomen. Ik hoor duidelijk het verschil, maar kon niet benoemen wat er fout zat en waar het vandaan kwam zonder meetapparatuur. Hell, ik wist niet eens dat het er zat! Om nou te voorkomen dat ik mijn hele leven bij elke weerstand die ik plaats 4 uur moet gaan luisteren naar alle alternatieven, ga ik liever methodisch te werk. Ik ook. Ik houd het volgende aan: 0. het ontwerp moet kloppen, elke component waarde moet zijn reden hebben, alles moet zo en niet anders. 1. Dan bouwen, en meten. Hier doe je 90%. Alles moet zo meten als je het ontworpen hebt, anders klopt er iets niet. Hier vind je dus ook optima in werkpunten van buizen enzo, je kunt niet op de bank door 400 instelstroompunten gaan luisteren, dan weet je niet meer waar je oren zitten, daar word je helemaal horendol van. Letterlijk. 2. Dan de eerste luistertest. Lekker een weekje laten opwarmen en inspelen. Met wat mazzel gaat het direct heel redelijk. Je noteert de sterke en zwakke punten en wat daarvan de oorzaak zou kunnen zijn. 3. Tweaken, kleine dingetjes veranderen. Even luisteren (uurtje is genoeg) en deze stap herhalen tot je tevreden bent. Deze praktijk levert bij mij het meest bevredigende resultaat. Als ik zonder te meten ga luisteren dan houd ik twijfels in mijn achterhoofd, want hoe goed het ook klinkt, ik blijf me afvragen of een compleet ander instelpunt misschien niet veel beter is. Mijn laatste phonobak heeft bijna twee weken aan de meters gehangen totdat ik erg tevreden was. Ik heb in die tijd zeker 20 dB aan ruis en rotzooi weggewerkt (zo'n phonobak is dan ook wel weer het ideale voorbeeld natuurlijk). Met als gevolg dat ik maar 2 keer door stap 3 heen hoefde. Nu ben ik bijna gaar genoeg om mijn sacd speler van het balkon te trappen, hij legt het zo vreselijk hard af tegen LP dat het werkelijk schandalig is. De vorige phonotrap, die ik maar zomaar wat in elkaar had gehangen, is echt beroerd vergeleken met deze. Het is ook wel makkelijk... Ik zou best willen dat ik dit soort geluid met solid state kon maken. Ik blijf het proberen, maar de meeste ontwerpen heb ik vaak weer gesloopt. Uit kostenoogpunt hoef je het ook niet te proberen; een goede transistor is minstens zo duur als een goede buis. De beruchte Sanken bakken kosten zo al 40 euro. En dan moet je er al 25 hebben voor een matched pair, want terwijl wij buisidioten kwaad worden van 5% afwijking is bij transistoren 500% heel normaal... Groet, Remco

Waarom doe je het niet zelf? Ik weet nog wel een adresje voor monokristallijn zilver. De arm ruk je zo uit de base (okee, ik moet het ook nog doen, maar alles ligt klaar...). Remco, die zijn oude liefde voor vinyl weer heeft hervonden...

De CD van Sade is hard, maar niet te hard opgenomen. Ik dacht eerder ook dat ie vervormde, maar ben er inmiddels achter dat het op dat moment de opamps van mijn speler waren die in nood raakten. Remco

Ik heb ooit een CEC TL-51Z gehad (nou ja, gehad, eigenlijk ligt ie hier nog stof te happen). De snaar scheelt in de hoogfrequent energie van je servo naar de spindel en werkt zo als een laagdoorlaatfilter. Het effect is duidelijk hoorbaar: rustiger geluid. Het is een van de beste 'realtime' loopwerken die ik ken. Toch vond ik de pioneer stable platter beter. Ook behoorlijk trillingsvrije uitlezing, gescheiden servo- en audiocircuits, dat helpt net zo goed. En de top blijkt nu toch overtroffen, sinds kort draai ik met een speler die alle data vooruit leest en ook herleest. De loopwerkinvloeden worden zo nog effectiever onderdrukt (sony 900v). Heeft helaas mijn pioneer met pensioen gestuurd... Remco

Haha indeed. Mijn buistrap zit op -110 dB en dat is nog lang niet het beste wat ik heb gemaakt, maar wel 20 dB beter dan de DAC waar ie achter hangt. Mijn nieuwe phono heeft 98 dB gain en dan nog een dikke 40 dB S/N. Dat kan niet eens met transistoren zonder feedback (aka achter de feiten aanlopen). Of laat ik het beter zeggen: Ik kan je voorrekenen dat met de gemiddelde ruisspanning van een stuk strand je kilowatten moet verstoken voor die ruisperformance. Omdat dat wat wild is, ga je dan maar weer een touwtje van achter naar voren leggen. Gaten met gaten dichten dus (dit geldt net zo goed voor npn als voor pnp btw ;-) Meten aan buizen is bij mij inderdaad altijd reden voor een goed humeur. Niet dat iedereen het handig aanpakt; een ECC88 vervormt inderdaad soms tot 10%. Die kun je dan ook maar 0.5V insturen en men stuurt 'm vaak met 2V in. En soms nog express ook. Maar dat is niet wat een buis goed maakt. In tegenstelling, juist de enorme intrinsieke lineariteit is wat (de juiste!) buizen zo goed maakt. Remco

Zo. Ik zou het iets anders doen, maar het voorbeeld spreekt boekdelen. Puls erdoorheen jagen en gereflecteerde puls meten. Zo deed men dat bij de TKF toen ik daar werkte (PS ze maken daar kabels van 1 euro waar door Straightwire een stempel op wordt gezet en daarna ineens 100 euro waard is). Elk miniscuul foutje vind je. Ingespeelde kabels hebben een geannealde (hoe zeg je dat in het nl? "Uitgezakte") kristalstructuur en zijn derhalve homogener. Je kunt kristalstructuren trouwens ook anisotroop laten annealen; zo hebben we meteen de directiveit van kabels bij de kladden. Snap je nu wat ik bedoel met de koppeling van horen en meten? Remco

Oh god, we hebben weer met een fundamentalist te maken. Wat is dat toch met die eeuwige alfa-beta kloof, doe niet zo verheven in je ivoren toren. Meten is niet heilig, oren doen ook heel wat maar als je niet weet wat je doet ben je gewoon een prutser. Alsof er de afgelopen eeuw niets is verbeterd? Altijd hetzelfde liedje. Ik zoek het midden tussen wetenschap en beleving en dan kun je het bij beiden nooit goed doen. Voor de een ben je een wazige freak en voor de ander een kille wetenschapper. Beide groepen zullen er niet komen. Als je je ogen voor een van beide uitersten sluit zul je nooit groeien. Jammer. Ik zou de kennis die ik heb over de koppeling tussen wat je hoort en hoe dat meet niet willen missen. Het heeft mij geleerd beter klinkende ontwerpen te bouwen. Het lijkt er hard op dat sommige gelovigen bang zijn dat er ooit meetbare criteria voor kwaliteit komen zodat met simpele foefjes heel simpel een topbak gebouwd kan worden en dat dan de 'magie' er af gaat (en jouw dure bak dan in zijn hemd staat). We zijn er nog lang niet en ik vraag me af of het ooit zo zal worden, maar het lijkt mij de grap van de eeuw. Ik durf zonder overdrijven de analogie te trekken me de katholieke kerk in de tijd van Galileo. Krampachtig vasthouden aan ouderwetse waarden om een verheven elitaire positie te behouden. De geschiedenis leert dat nooit eeuwig standhoudt. Mocht dit wat lomp overkomen, pech: ik heb een hekel aan struisvogels. Achterlijke beesten zoals ze daar staan te betweten met hun kop in het zand. Digitaal heeft meer analoge eigenschappen dan je denkt, zeker SD audio. Remco, niet bang om te leren.

Idd... moet ik dan alles zelf doen? ;-)) Nou, als het niet uitmaakte was SACD er natuurlijk nooit gekomen. Maar het ging mij idd minder om de sinussen. Ik wil meer dirac pulsen en soorten ruis om de filtercoefficienten en de response van zowel de DSD stroom als de dac-uitgang te bekijken. Erin is geen ruimte... erop wel. Achter de dac werkt dat al prima. Had ik ook niet anders verwacht. Ik wil nog eens kijken of het direct aanpakken van de DSD stream nog uitmaakt. Ik geef het geen grote kans; je moet veel filteren en dat zou betekenen dat er 4 of 5 trappen in moeten. Beetje veel van het goede. Bovendien moet ik dan voor niet-DSD (zoals dus CD en DVD) weer andere dingen verzinnen. Maar het is wel leuk om even te proberen, godzijdank heb ik de schema's inmiddels bij elkaar gechef'd! Remco

Nou, dit lijkt me eerlijk gezegd een geweldige tool! Qua reproduceerbaarheid is er niet aan te tippen. Ik gebruik zelf een witte ruis wav file die zo, dwz invers riaa voorgefilterd is en bekijk het resultaat (dat dus lineaalrecht moet zijn) op de spectrum analyzer. Zo zie je continu wat je doet, en dat scheelt een slok op een borrel in vergelijking met het met de functiegenerator ellenlang overdrachten in tabellen noteren. Er zijn trouwens ook test-LPs; ik heb er een maar die is al oud en dus waarschijnlijk veel gebruikt. Toch meet ie net zo als de wav file bron. Met zo'n test LP kun je nog veel meer leuke dingen doen; er staat bijvoorbeeld een stuk zonder groef op. Kun je kijken of je naald rechtdoor loopt. Reuzehandig! Remco

Ik zou tegen Dick niet beginnen over de ECC88, als je leven je lief is. En terecht, wat een z**dbuis... Sleepers: 5670, 5687, 6021, 6111, 12BH7, enz enz. Er is zoveel goeds te krijgen. Vernaggel het nou niet door er een buis met een voorspanning van -1V in te zetten. Is vragen om asymmetrie. Remco

... en die hadden ze ook genoeg in Madrid, laatste keer dat ik keek

Aiaj, dan heb je wel erg pech gehad. Tjemig, dat je met de gloei al de boel opblaast... nog nooit meegemaakt. Misschien maar goed dat mijn eindbuizen op Jumbovoeten draaien. Dit keer dan niet... Remco

Is gevolg van elektronenbombardement op het glas. In principe niets om je zorgen over te maken zolang het zuiver blauw blijft. Je kunt met een metalen voorwerp de vlek veranderen. Komt er een roze gloed vanaf dan heb je lekkage of gasrestanten in je buis. Remco

Holy shit... had je 'm wel afgezekerd? Ik zou verwachten dat er dan ook primair wat veel stroom gaat lopen en je zekering poeft. Ik vertrouw mezelf voor geen meter, dus doe dat soort dingen altijd. Sterkte met het puinruimen! Remco, die hier weer lering uit trekt

Hoi, Ik heb mijn Sony DVP-NS900V nu bijna 3 uur, dus het begint onderhand wel dringend tijd te worden om de kast eraf te halen (dag garantie...) en eens wat te gaan meten en te kijken wat er zoal te verbeteren valt. Nu kan ik natuurlijk wel een van mijn vele test-CD's erin schuiven en op de spectrum analyzer gaan kijken, maar volgens mij doe ik het ding dan tekort. Dus weet er iemand waar ik een SACD met testsignalen kan krijgen? Sinusjes, ruis (bandbreedte bepalen!), blokgolfjes etc. Hoeft niet perse multichannel, ik neem aan dat wat ik meet aan stereo ook voor de andere kanalen geldt. Ik hoop dat zo'n ding al bestaat... elke hulp wordt op prijs gesteld. Groeten, Remco

Het schijnt dat je je helemaal blauw betaalt voor zo'n digitale tikkengenerator (Marantz heeft er een, nota bene). Kun je ook even een LP een nachtje onder je bed leggen (daar ligt bij mij genoeg stof ) en dat samplen... Remco

Ja. 1. polarity (N of P) 2. materiaal (99% silicium) 3. package 4. Lead info 5. Vcb max (Vds max) 6. Vce max (Vgs max) 7. Veb max (Vgd max) 8. Ic mas (Id max) 9. Tj max 10. Ptot 11. Ft min 12. Cob max 13. Hfe 14. Hfe bias 15. use 16. Manufacturer 17. European equivalent 18. USA equivalent plus een aantal appendices, o.a. lookup tabel voor smd enzo. Je beschrijving is vaag. Het zou een tantaal condensatortje kunnen zijn, maar over het algemeen worden torren toch dc gekoppeld. Een diode lijkt me ook sterk, want die zit er vlak voor. Kun je geen foto maken van de situatie? Remco

2SC734 = BC182L = 2N3710 2N3054 heeft een TO66 behuizing. (p.s. dit boek moet je echt hebben als je meer van dit werk doet!) Remco

2SD150 = BUY138 = 2N3054 2SB54 = AC125 = 2N406 2SB56A = AC128 = 2N2706 Bron: Kluwers Internationale transistorgids (te krijgen bij de Slegte voor eu 10 ofzo) C734 kon ik niet vinden, dat betekent bijna dat ie niet bestaat ;-) Remco