Plaatjesdraaier

Goeie plaat! Ik heb m nog op vinyl - verrassend hoe fris dat nog klinkt, lekker ongepolijst.

Voor een ADC heb je inderdaad alleen digitale chipset nodig, het is een vrij simpele bewerking waarbij niet zo heel veel mis kan gaan. Maar voor een DAC heb je ook een analoge schakeling nodig, en dat is een stuk lastiger en duurder (Moore's law geldt alleen in het digitale domein) als je het goed wilt doen. Vergelijk het met het in stukjes knippen van een foto, dat is niet zo moeilijk. Maar de stukjes weer aan elkaar plakken en de naden wegwerken is een stuk ingewikkelder.

Hopelijk kan ie allebei. Een ADC is overigens makkelijker te maken dan een goede DAC. Succes!

Goed lezen svp

Als je me iets beter zou kennen, zou je weten dat ik absoluut niet goedgelovig ben, eerder sceptisch. Meten is weten: voor mijn CD rips gebruik ik XLD; als een rip niet bitperfect kan worden gemaakt, dan wordt ie geweigerd. De firmware van mijn DAC kan de verbinding op bit transparantie testen, en uiteraard heb ik die getest voor alle bitrates van 16bit/44.1kHz t/m 24bit/192kHz Een perfect jitterloze klok bestaat niet, maar zoals ik steeds probeer uit te leggen, dat is bij een asynchrone aansluiting ook niet nodig.

Klopt, dat is ook een van de grote voordelen van streamen: altijd bitperfect. Bij een CD loopwerk wordt dat minder als de CD veroudert* of als de laser van het loopwerk wat minder wordt**, er wordt dan steeds zwaarder geleund op de foutcorrectie en het signaal wordt steeds meer gecompromitteerd. *Zo kan een kopie van een CD beter klinken dan het origineel **Ik heb al eens een sony 555 met heel veel draaiuren als loopwerk vergeleken met een wat jongere meridian 588. Allebei via toslink op dezelfde DAC aangesloten: dag en nacht verschil, zo groot dat je t niet gelooft.

Het "probleem jitter" is alleen van belang de ontvanger het kloksignaal moet afleiden uit het de ontvangen bitstroom. In dat geval moet de DAC zn kloksignaal afleiden uit de bitstroom van de bron en proberen daarmee in de pas te lopen als de aangeleverde bits weer in analoog signaal worden omgezet. Je kunt de invloed van jitter verminderen door die klokken nog preciezer te maken en/of buffers of reclocking toe te passen. De andere benadering is die van de asynchrone aansluiting; dan is jitter geen factor meer, want alles loopt perfect in de pas met het eigen kloksignaal van de DAC. Asynchrone verbindingen worden echter maar weinig gebruikt. Met USB is het lastig te implementeren, met FireWire is dat een stuk makkelijker, maar FireWire is niet zo'n populaire interface. De verbinding tussen CD loopwerk en DAC is altijd synchroon, hetzelfde geldt voor de meeste streamers, iig voor de Squeezebox

Nou ja, als je een goede DAC met asynchrone interface aansluit, dan denk ik dat de digitale bron niet veel meer uitmaakt. Immers, je hebt alle evt jitterproblemen al omzeild, de boel galvanisch gescheiden en bitperfect afspelen kan elke computer. Ik heb zelf mn Mac Mini vergeleken met mijn Meridian 588 als loopwerk en hoorde nauwelijks verschillen, misschien de Mac Mini zelfs een tikkeltje muzikaler. Wat ervaringen van anderen: http://www.computeraudiophile.com/f10-music-servers/aurender-s10-weiss-digital-analogue-converter-202-a-9698/

Eh Pjotr, als je zo weinig meerwaarde toekent aan hi-res, waarom heb je dan zoveel aangeschaft?

Ook al gebruik je een 24bits DAC, als het bronmateriaal (=CD) maar 16 bits heeft, is dat de limiet. Een 24bits CD speler is dan ook onzin, een slimme marketing truc. De DAC chip lijkt me niet zo bepalend voor het eindresultaat, de (asynchrone) interface en het analoge deel des te meer. Hi-res heeft wel een meerwaarde, over het algemeen wordt er meer zorg besteed aan dergelijke opnames. Wat dat betreft kunnen veel CDs ook een stuk beter, maar is er meer winst te halen aan de kant van opname en mastering, dan bij de weergave...

Het was even puzzelen om het goed te krijgen maar ik ben helemaal om: mijn Mac Mini + DAC kostte minder dan mn CD speler, klinkt een stuk beter en biedt veel meer gebruiksgemak (afstandsbediening, mn hele collectie bij de hand, shuffle play, genius, playlists, streamen door het hele huis). De CDs heb ik nog wel, maar komen nog maar zelden uit de doos. En toch klinkt vinyl meestal beter...

Als je het hele nummer in de buffer opslaat en dan afspeelt, kan ik me voorstellen dat er minder hiccups zijn, maar ik ben niet de ontwerper. Op mijn mac mini hoor ik geen verschil tussen "cache mode" en "normal mode", eerlijk gezegd. Wel vind ik het soms prettig om een heel album eerst in zn geheel in de cache te laden en dan "gapless" af te spelen. Foutcorrectie moet m.i. vermeden worden; het is altijd een benadering van de bits die niet uitgelezen konden worden en dus nadelig voor de geluidskwaliteit. Een streamer/PC leest de CD bitperfect uit en heeft dus geen foutcorrectie nodig.

Bij mij is streaming identiek aan spelen vanaf CD speler. Speelt de streamer via dezelfde DAC als de CD speler? Wat voor streamer gebruik je?

Precies, als de informatie vanuit een buffer wordt uitgelezen, kun je een heel constante klokfrequentie aanhouden. Veel software die wordt aangeboden om de kwaliteit van streaming audio vanaf PC te verbeteren (Amarra, Audirvana enz) ondersteunen ook "memory preload", "memory play" of "cache mode": de muziek wordt dan eerst in de RAM gebufferd en van daaruit gestreamd naar de DAC. Zo kan software dus wel degelijk de kwaliteit verbeteren.

Duurder beter? Zeker niet altijd en ik betwijfel of de Aurender van €6k+ het beter doet dan een PC van een paarhonderd euro. Vergeleken met de Squeezebox kan ik me voorstellen dat de Aurender het beter doet want (1) hij ondersteund de asynchrone interface met de DAC en/of (2) het uitgangssignaal wordt waarschijnlijk flink gebufferd wat lagere jitter tot gevolg heeft. Om de vergelijking zuiver te houden: hoe wordt de DAC aangesloten, welke DAC wordt gebruikt?

En voor de duidelijkheid: USB2 is niet in alle gevallen asynchroon, de DAC moet dat dan wel ondersteunen en dat doen ze niet allemaal. Toevallig kwam ik dit lijstje tegen http://www.audiostream.com/content/24192-usb-dacs-list De Aurender is een hele dure streamer, kan me voorstellen dattie beter klinkt dan een Logitech, vermoedelijk door gebruik van extra buffers, maar ik vraag me af of er verschil is met een goed geconfigureerde PC.

Goede suggestie, niet aan gedacht. Ik heb nu de koptelefoonuitgang van mn iPod aangesloten. Eens even proberen met wat lager volume.

Die tests van PSAudio ken ik niet, ik weet wel dat hun core business uit voedingen bestaat en volgens mij bouwen ze geen streamers. In mijn Meridian CD speler zitten totaal 7 aparte voedingen zodat de verschillende analoge en digitale delen elkaar niet storen, daar is ook wat voor te zeggen. Ik bedoel maar: vele wegen naar Rome. Wat digitale kabels betreft: zeker in de beginjaren van CD-loopwerk en DAC ging het vaak om Spdif/RCA kabels. Voor een goede transmissie moet dat allemaal 75 Ohm zijn anders krijg je reflecties die tot bitfouten kunnen leiden, maar RCA pluggen zijn daarvoor eigenlijk niet geschikt (laat staan een audio kabel die ook vaak gebruikt wordt). BNC is gemaakt voor 75 Ohm en dus veel beter (en nee: met een RCA/BNC adapter los je niets op). Bij USB, Firewire ed kan ik me evt nog voorstellen dat er via de kabel HF rotzooi van de streamer/PC naar de DAC doordringt. Een goede DAC is daarvoor afgeschermd, maar bij een matige DAC kan de kabel om die reden wel een factor van betekenis zijn. De beste apparatuur is goed doordacht ontworpen en goed gebouwd. Toevallig weet ik dat Weiss (behorende tot de beste en meest neutrale DACs, veel gebruikt in studio's) niet aan luistertests doet, hij vertrouwt volledig op meetresultaten...

Het klinkt nog wel symmetrisch, dus het clippen gebeurt zowel links als rechts. Probleem met de voeding?

Een vraag aan de vintage knutselaars hier: ik heb in mijn werkplaats een oude SONY TA-1630 versterker staan, niks bijzonders, maar wel fijn om daar ook muziek te hebben. Nu merk ik de laatste tijd dattie al heel snel gaat clippen, de volumeknop staat amper op 25%. Ik wil er best wat tijd aan besteden, maar niet veel teveel kosten maken. Wat raden jullie aan? http://www.thevintageknob.org/sony-TA-1630.html

En hoe en waarom zou een digitale kabel invloed hebben? De data wordt goed doorgegeven, of niet. Wat dat betreft was dit ook een verhelderende test: http://www.trosradar.nl/nieuws/archief/detail/article/hdmi-test/

Als er al hoorbare verschillen zijn, zijn die terug te voeren op wat ik al eerder noemde: als de klok van de streamer leidend is, kan dat misschien een verschil opleveren, maar beter is het als de klok van de DAC leidend is. Verder kan de streamer een bron van hoogfrequent storing zijn.

De kans op bitfouten is miniem, als er op een hele CD een enkel bitje verkeerd overkomt is dat al uitzonderlijk veel. Foutcorrectie is bij een streamer absoluut niet nodig. Waar het evt mis kan gaan is in de transmissie naar de DAC, als je bijv hele lange of slecht afwerkte kabels gebruikt. Als het goed gaat, gaat het 100% goed, en als het mis gaat, gaat het ook vrijwel meteen goed mis. Het is geen glijdende schaal en ik geloof dan ook niet in hoorbare verschillen tussen digitale kabels. Foutcorrectie is/was wel vaak nodig bij CD-spelers, vandaar dat een streamer beter kan klinken dan een CD-speler of CD-loopwerk.

Kun je dat onderbouwen of is dat je intuïtie? Volgens mij maakt het namelijk niets uit, zolang de voeding maar op zn taak berekend is. Een digitaal apparaat merkt immers niets van dynamische verschillen ed. Ook keuzes in componenten bepaalt de uiteindelijk klank. Ik heb zelf een voorliefde voor een DAC chip van Burr Brown. Overigens zijn de verschillen in digitaal wat mij betreft het kleinst van alle apparaten, maar meestal wel essentieel. De DAC is ten dele een analoog apparaat, daar hoort wel een goede voeding in. Of een DAC chip van Burr Brown beter klinkt dan een Wolfson zou ik niet kunnen zeggen, ik denk dat het meer op de implementatie aan komt.

Veel hoorbare verschillen inderdaad omdat er in de uitvoering zoveel mis kan gaan. Daarnaast zijn er ook grote verschillen tussen DACs onderling, zie bijv http://www.high-endforum.nl/topic/14199-dac-vergelijk/