spido

Beste Karma, Lees het verhaal over staande golven: http://nl.wikipedia.org/wiki/Staande_golf Ondermeer: "Tussen twee wanden die parallel staan kan een geluidsgolf met een golflengte die exact gelijk is aan de afstand tussen de twee wanden zichzelf versterken, resoneren. Deze resonantie is bij rechthoekige vormen sterker dan bij vormen waarbij de wanden niet parallel staan. De eerste harmonische boventoon heeft een golflengte die 2x tussen de wanden past. Deze toon noemt men in de muziek het octaaf. De 2e boventoon past 3x tussen de wanden, de 3e boventoon 4x, etc." In de SPL-grafiek die Mordante ons verstrekte, zie je een staande-golf modus op bijv. ca. 45 Hz, en het tweevoud daarvan (ca. 90 Hz). Beste Mordante, Menigeen zou jaloers zijn op de regelmatige, rustige akoestiek van jouw luisterruimte. Pas maar op dat je die niet verknoeit met dempingsmateriaal dat de lage frequenties (die je waarschijnlijk juist wilt aanpakken) vrijwel ongemoeid laat, en de hogere frequenties meedogenloos om het leven brengt. In jouw ruimte lopen de hogere frequenties geleidelijk af, wat alleen maar gunstig is. Veel dempingsavonturen leiden tot teleurstelling: een dode, duffe, saaie akoestiek.

Waar slaat dit nu weer op?

Ja, dat is vooral gelukkig voor al die anderen!

Daarbij vergeleken is mijn huidige vintage project maar een kleinigheidje: het renoveren / optimaliseren van een paartje KEF Cresta, type 1 (1970). Van de oude KEF luidsprekers zijn de elcap condensatoren dikwijls verlopen (of zelfs compleet dóódgelopen), zodat het DN9 filtertje de meeste aandacht krijgt. Grote verrassing: het DN-9 filtertje komt niet overeen met de literatuur! Volgens het "Historisch Overzicht KEF-overneemfilters vanaf de KEF Concord (1963)", d.d. september 1972, TransTec B.V., was het DN-9 SP-6374 filtertje van de Cresta 1 een wondertje van eenvoud. De B110 (SP1003, eerder ook aangeduid als A6362*) werd volgens deze literatuur direct aangesloten: als breedbander zeg maar. Dat kon ook zonder problemen gebeuren, want het bereik (op de as) liep gladjes door tot boven 5 kHz, en viel daarna tamelijk rimpelloos af. Het DN-9 filter was dan ook alleen maar voor de tweeter T27 (6340) bestemd. Het was een derde-orde filter van wat ongewone samenstelling (5µF serie, 0,25mH parallel, 5µF serie.) De in de luidsprekertjes aangetroffen filtertjes bevatten echter twee zeer dundradige ferrietkernspoeltjes (beide 0,23mH) en één elcap condensatortje van 4µF. Het ene ferrietkernspoeltje diende als eerste-orde low-pass filter voor de B110, en de elcap plus het tweede ferrietkernspoeltje vormde een tweede-orde high-pass filter voor de T27. C/o lag zodoende even boven 5kHz. Het verbaast mij, dat het filter niet overeenkomt met de officiële literatuur. Maar ook afgezien daarvan roept het twijfels op. Want waarom zou je een woofer/middentonertje met een - dankzij het toen revolutionaire bextrene - mooie natural rolloff in het hoog, lastig vallen met een overbodig low-pass filterje - een zwak belastbaar ferrietkernspoeltje - dat niet veel meer doet dan de impulsverwerking aantasten? Nou ja... zo zijn er nog wel meer twijfels en vragen. Maar ik moet mijn menig herzien, dat àlle historische (jaren '60 en '70) elcaps inmiddels waardeloos en onbruikbaar zijn geworden: de elcaps die ik in deze filters aantrof, waren nog steeds bruikbaar. Ik geef echter tòch wel de voorkeur aan Mundorf "Audiophile"... Wat verder opvalt: de inwendige bedrading! In die dagen was het nog normaal om draadjes te gebruiken die wij voor fietsverlichting toepasten, in de dagen van dynamo's en gloeilampjes. "Zwakstroomdraadjes", werden die genoemd. Tja... de Cresta werd destijds ook gespecificeerd met "max. 15Watt RMS". En erg veel méér moet je er ook maar niet inpompen, dunkt me. Voor beschaafd luisteren moet dat trouwens wel genoeg zijn. * Kennelijk dateren de Cresta's op mijn werktafel uit de periode waarin type A6362 plaats maakte voor type SP1003: hoewel ze op dezelfde dag zijn geïnspecteerd, is één exemplaar voorzien van een B110 met aanduiding 6362 - met een poolplaat die bevestigd is met drie moeren - en één exemplaar met aanduiding 1003 - met een verlijmde poolplaat.

Nee hoor: voor Spido is alleen Pjotr altijd dezelfde.

Dirigent Frans Brüggen (79) overleden Frans Brüggen dirigeert het Orkest van de Achttiende Eeuw in april 2006 in het Spaanse Cuenca.Foto EPA / Santiago Torralba door Marije Willems Frans Brüggen is vanochtend* overleden. De Nederlandse dirigent en blokfluitist is 79 jaar geworden. Hij was enige tijd ziek, bevestigt het Orkest van de Achttiende Eeuw, dat hij in 1981 oprichtte. Onze redacteur Merlijn Kerkhof, klassieke muziekrecensent en afgestudeerd op Brüggen: Frans Brüggen behoorde tot de beweging van musici die vonden dat je muziek moet spelen op instrumenten uit de tijd waarin de muziek is gecomponeerd. Hij was een van de wegbereiders. Er ontstonden ensembles en orkesten die op oude instrumenten gingen spelen, vaak in kleinere bezettingen. Samen met mensen als dirigent Nikolaus Harnoncourt en dirigent/klavecinist Gustav Leonhardt behoort hij tot de eerste generatie musici die echt zijn stempel heeft gedrukt op de oude muziek. Brüggen werd geboren in Amsterdam en studeerde er aan het Conservatorium en musicologie. Hij stond bekend om zijn interpretaties van componisten als Mozart, Bach en Beethoven. Op 21-jarige leeftijd werd Brüggen in 1955 docent blokfluit op het Haagse Koninklijk Conservatorium. Hij zou snel wereldberoemd worden en in 1969 begon hij daar een afdeling voor historische uitvoeringspraktijk. Kerkhof: Hij begon als blokfluitist. Dat instrument had een soort kinderspeelgoed-imago, maar hij wist er de mooiste tonen uit te halen. Hij was echt virtuoos. Er ontstond een soort blokfluithype. Het zal er ook een beetje mee te maken hebben gehad dat hij ook een knappe man was. In de jaren zeventig verlegde hij zijn aandacht naar het dirigeren. In 1981 richtte hij samen met musicoloog Sieuwert Verster het Orkest van de Achttiende Eeuw op, waarmee hij nog steeds actief was. In technisch opzicht was hij niet de beste dirigent, maar hij kreeg mensen met zich mee. Hij had charisma. Muziekcritici vroegen zich af: hoe lukt hem dat zonder die slagtechniek? Als je oude recensies leest, zie je dat hij vaak een tovenaar werd genoemd. Het Orkest van de Achttiende Eeuw bestaat uit meer dan vijftig muzikanten uit ruim twintig verschillende landen. Het orkest werd in 2010 onderscheiden met de Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs. Het orkest zou in het najaar concerten geven ter ere van Brüggens tachtigste verjaardag. Het programma werd door de dirigent zelf samengesteld. (...) Toch stond zijn agenda nog vol. Muziek was voor de al jaren steeds brozer wordende Frans Brüggen een extreem krachtig levenselixer, schrijft muziekredacteur Mischa Spel in zijn necrologie. Zijn pas verschenen cd-opname met Mozart-symfonieën onderstreept in vitale helderheid dat Brüggens innerlijke kracht ongebroken was. Zijn Orkest van de Achttiende Eeuw bleef ook dapper concerten onder zijn leiding inplannen, maar de laatste tijd werd dat steeds meer een “geloven in wonderen”, zoals het orkest bij monde van Brüggens vriend en orkestdirecteur Sieuwert Verster verwoordde. “We accepteren slechts één excuus om af te haken: ziekte of dood”, zei Bruggen zelf vorig jaar. http://www.nrc.nl/muziek/2014/08/13/dirigent-frans-bruggen-79-overleden/ * Woensdag 13 augustus 2014. ("Virtuoos", "wereldberoemd"... maar Pjotr zal het wel weer nìks vinden. )

Op de man? Of op de vrouw?

... en ik noemde niet per ongeluk de stugge, gefrustreerde Freya, in plaats van de psychologisch veel meer "gelaagde" Brünnhilde. Maar ik betreur Pjotr's kennelijk compulsieve neiging tot afbraak van de reputaties onzer geliefde (en internationaal hoog gewaardeerde) artiesten. (Ooit psychotherapie overwogen, Pjotr?)

Spido maakt zich grote zorgen! Wie gaat er nu - weer of geen weer - in een tuin zitten (muggen, wespen, vliegen; regen, mist, onweer; lawaai van buren en van vliegtuigen) met wàt voor modern ongenoeg dan ook - als er akoestisch veel mooiere alternatieven zijn... met veel minder risico op huidkanker?

Beste René, Het rendement (decibels per watt) zal toch niet gauw een probleem zijn? Het leuke van jouw soort versterker is m.i. vooral dat die zich heel weinig aantrekt van de impedantiekarakteristiek van de speakers. Slechte luidsprekers krijgen zo optimale kansen: het lijkt wel democratie of zo...

Beste Arden, Nee! Je krijgt met tweekanaals mono (via twee weergevers) niet alleen +3dB overall, maar ook pseudo-stereo, vanwege looptijdverschillen en uiteenlopende reflectiepatronen van de twee geluidsbronnen. In het mono-tijdperk werd zo (dus met méér dan één luidspreker) heel veel pseudo-stereo gefabriekt - ook met behulp van op enige afstand van de luidsprekers opgestelde/opgehangen hogetonenweergevers: echt indrukwekkend, maar niet indrukwekkend ècht! Mono is mono: uit één luidspreker, dus. En dan maar wat harder zetten. Of jij zelf er wat dichter bij...

De "mono-elementen" die dus eigenlijk doorverbonden stereo-elementen zijn, doen me toch weer denken aan dat oude keramische Philips N (Normaal: 78 toeren) / M (Micro: 45 en 33 toeren) kantel-element, met z'n uitneembare stereo-mono jumpertje! Iedere doe-het-zelver kan dus van z'n stereo-element zo'n pseudo-mono element maken, door van een strookje dik alufolie o.i.d. een jumpertje te knippen met speldeprikgaatjes er in om de aansluitpen met witte codering (L+) te verbinden met de aansluitpen met rode codering (R+). Kost niets, en je kunt er opnieuw een stereo-element van maken door het foliestrip-jumpertje weer weg te halen! (Natuurlijk moet je, alvorens het zelfgemaakte jumpertje aan te brengen of weg te halen, wel even de aansluitklemmetjes van de headshell-kabeltjes lostrekken!)

Beste Carl, Welk type bedoel je? Is er informatie (principetekening?) van beschikbaar? (De aanduiding "true Dual Mono" doet mij vrezen dat ook de "Carmen" gewoon een stereo-element met doorverbonden L+ en R+ is...) Een "echt mono-element" heeft maar één spoeltje. "Echte mono MC elementen" uit de tijd toen stereoplaten nog niet bestonden, waren bijvoorbeeld de Ortofon types "A" en "C" (1948 e.v.). http://www.soundfountain.com/amb/ortodeccatan.html Een ander voorbeeld is het Leak Moving Coil element, dat was geïntegreerd met de toonarm: http://s49.photobucket.com/user/furylovelolly/media/JAZZ%20RECS%20SIGSOUND/ScreenShot2014-07-22at130246.png.html

Gelukkig verschillen de smaken: zo kan de mijne altijd de beste zijn! http://www.nrc.nl/muziek/2014/08/08/operazangeres-cristina-deutekom-82-overleden/ De LP van Mozart's "Die Zauberflöte" o.l.v. Georg Solti, met Cristina Deutekom als Königin der Nacht, zou ik destijds grijs hebben gedraaid - als ik niet reeds toen over een prima lichtgewicht pick-up had beschikt en bovendien altijd nat afspeelde. Allereerst omdat La Deutekom inderdaad een vreselijke furie, een fiool des toorns neerzette. En verder, omdat vooral haar aria "Die hölle Rache kocht in meinem Herzen" bijzonder geschikt was om de goede prestaties c.q. eventuele tekortkomingen in aftasting en luidsprekerprestaties te onthullen... Er was echter één manco: het zal ongetwijfeld een automatische elektronische limiter zijn geweest... maar ik stelde mij liever een geschrokken opname-assistent voor, die bij Cristina's luidste uithalen wit om de neus wegtrok en de schuifknop maar weer wat naar min verschoof. Een dynamiek-beperking op de plaat, die het live-gevoel flink verminderde. Verder was de opname - en de uitvoering - overigens prachtig! Toen later de CD-box uitkwam, bleek tot mijn teleurstelling ook daar de dynamiekbeperking aanwezig te zijn. Stond dus al zo op de mastertape... jammer. Cristina Deutekom was de beste Königin der Nacht en zal dat wellicht altijd blijven. Ze heeft veel meer grote, dramatische rollen gezongen: met name van Iltaliaanse meesters (Verdi, Rossini,Bellini, Donizetti). Aan haar palmares ontbrak helaas Wagner. Ik had haar graag eens in de Ring des Nibelungen gehoord: ze had ongetwijfeld een formidabele Freya neergezet. Maar ach, je kan niet alles krijgen wat je wil, in dit leven... Spido is heel dankbaar voor wat Cristina Deutekom hem wèl heeft gebracht.

Beste Pjotr, Hieruit zou men kunnen begrijpen dat er slechts één spoeltje is, en dat het signaal daarvan naar beide kanalen van het systeem wordt gestuurd. Het verhaal over de "slit pole pins" zegt m.i. niets over het aantal spoeltjes. Dit type poolpen wordt toegepast om eddy current te verminderen teneinde bij MD-types een vlakkere frequentiekarakteristiek te bereiken. http://www.hifi.com.sg/products/cartridge/ortofon/2m-series.htm Maar de zin: in combinatie met de (m.i. feitelijk onjuiste!) bewering lijkt te onthullen dat de 2M Mono Special Edition eigenlijk "gewoon" een 2M Black is (d.i. een uitstekend MD stereo element!); echter met de beide plusjes doorverbonden, met een andere kleur body... en met een interessant verhaal. Ik ben nu lichtelijk ontklutst... wat mij bij Ortofon niet vaak gebeurt. En ik houd het maar - net als jij, begrijp ik - bij het mono - stereo knopje op de (voor)versterker!

Ad A: Bij mij niet, hoor. Daar verschijnt de bedoelde pagina foutloos. (Ik heb al eerder het idee gekregen dat ik een informatievoorsprong had... Nu meen ik te begrijpen hoe dat komt!) Ad B: "Spoeltjes"? Bedoel je niet "spoeltje"?

Beste Carl, Spido leeft ook al tientallen jaren van de misdaad. De tekst op de plaat is niet onduidelijk, maar zo helder als glas. Overigens beschadigt èlk element de plaat. Maar alleen een gek zou dat op die plaat vermelden.

Nou wordt-ie helemáál fraai, zeg! Mijn link http://ortofon.com/en/hifi/products/cartridges/2m-series/2m-mono-se verwijst helemaal niet naar de SPU Mono GM MKII, maar naar de 2M Mono SE! Deze, dus:

Beste Pjotr, Zie #8 van dit topic. Of nog beter: http://ortofon.com/e...ries/2m-mono-se

Met "elke moderne lichtgewicht pick-up" werd bedoeld: elk pick-up element dat geschikt is voor stereo. Dat omvatte niet alleen de MC- en MD-elementen van die tijd, maar ook kristal- en keramische elementen - vaak met een naald-kantelsysteem voor dikke 78 toeren naald (dikwijls saffier) en een dunne 33/45 toeren naald (dikwijls diamant). Ook mono-(koffer)grammofoons werden met zulke "voor stereo geschikte" moderne lichtgewicht elementen uitgerust. Bedenk hierbij echter dat naalddruk van 5 à 10 gram voor zulke elementen heel normaal werd gevonden, dat de prestaties in zowel horizontaal als verticaal aftasten tekort schoten (compliantie van 2 à 3 x 10-6, bijvoorbeeld), en dat er weinig aandacht was voor de conditie (slijtage, beschadiging) van de diamant. Dat Philips koffergrammofoontje had zo'n keramisch kantel-element. In de opsteek-opening van de kop kon men een dun metalen jumpertje steken (of weghalen), dat links+ verbond met rechts+. Zo kon men, ook zonder anti-skating, vanaf een stereo-plaat in beide kanalen van een stereo-grammofoon dezelfde "mono" informatie krijgen. Of, in een mono-grammofoon, alle "stereo" informatie van de stereo-plaat, in het mono-kanaal verzamelen.

De stereoplaten uit het "Microgroove" tijdperk (eind jaren '50, begin jaren '60) hadden vaak een tekst op de hoes die ongeveer zo luidde: "STEREO - ook mono afspeelbaar. Deze moderne grammofoonplaat is met elke moderne lichtgewicht pick-up afspeelbaar. Het stereo-effect wordt echter slechts verkregen bij gebruik van stereo afspeelapparatuur."

In principe bevat een mono-plaat alleen horizontale groefmodulatie. Een mono-element pikt alleen de horizontale groefmodulatie op. Geen storende "stereo"-informatie, dus, de geleverd wordt door tòch aanwezige verticale modulatie. Sommige monoplaten van tegenwoordig zijn namelijk gewoon stereoplaten (horizontale èn verticale modulatie), met in beide kanalen dezelfde informatie. http://nl.wikipedia.org/wiki/Grammofoonplaat

Beste Mumsoft, Wel bedankt voor het vriendelijke aanbod! Toevallig was ik gisteren echter in de Hoofdstad van het Noorden, waar naar verluidt helemaal niets boven gaat, en bracht niet àl mijn tijd door bij de uit de dood heerlijk herrezen De Slegte, maar ook enkele minuten bij fa. Blokker in de Herestraat... alwaar Richards pianoklanken schappelijk in een verdomhoekje op mij stonden te wachten. We hèbben 'm dus! Hoera!

He, typisch... Meteen opgezocht op de Blokker-site ( http://www.blokker.nl/nl/blknl/muziek-cd ), maar daar niet gevonden, helaas. De piano-muziek van Wagner was in zijn dagen nogal vernieuwend en zijn invloed op schoonvader Liszt was groot. Heel interessante uitgave!

http://forum.audiogon.com/cgi-bin/frr.pl?ranlg&1165775623&&&/Empire-EDR-9-Moving-Magnet-Cartridge- Het grote voordeel van een dergelijk MM-element is m.i. dat het niet kritisch is t.a.v. de aanpassing: elke normale MD/MM/MI phono ingang is goed. En dan klinkt het element stukken beter, kan ik je verzekeren, dan high-output MC-elementen via dezelfde ingang. Alleen low-output /low impedantie elementen via een geschikte MC-voorversterker (laagohmige ingang) kunnen nog luchtiger, nog transparanter klinken.