spido

Al eerder wees ik er op, dat de akoestiek van een luisterruimte alleen een natuurlijke indruk maakt wanneer die overeenstemt met de afmetingen, de stoffering / meubilering, de indeling, etc. In absolute zin krijgt elke luisterruimte uiteindelijk de akoestiek die hij verdient. Staande golven, bijvoorbeeld, worden gedicteerd door de afstanden tussen tegenoverstaande parallelle wanden. En daar valt absoluut niets aan te doen.. tenzij men hele stukken uit de laagweergave wil wegsnijden met Helmholtz-resonatoren. "Flutter-echo's" zijn de grootste bedervers van muziek-weergave in moderne (betonnen schoenendoos-model) huiskamers. Gelukkig zijn zulke echo's gemakkelijk te bestrijden: met dempingspanelen, maar ook met wandtapijten, plantenbakken, goed gevulde boekenkasten e.d. Wat "houten spanen" betreft: wellicht heeft Duck-Tracy wel gelijk en kunnen die bepaalde hoogfrequente (korte) geluidsgolfjes deflecteren. Maar het is ook mogelijk dat ze door bepaalde middenfrequenties in eigentrilling worden gebracht en zo voor na-ijling zorgen. Akoestiek is een complexe aangelegenheid: soms is het middel erger dan de kwaal.

Beste Duck-Twacy, Omdat voor verspreiding (deflectie) een hard materiaal met een speciaal gevormd oppervlak vereist is (gewelfd/gebogen, en/of met eierdoos-achtig reliëf, en voor demping een zacht materiaal. Materiaal kan niet tegelijkertijd hard (reflecterend) en zacht (dempend) zijn. Bij verspreiding geldt de wet van hoek van inval = hoek van uitval (x brekingsindex). Bij demping gaat het om het omzetten van adiabatische energie in warmte (iso-thermisch). Ten aanzien van verspreiding merk ik op dat gedeflecteerd (en gereflecteerd) geluid aanleiding kan geven tot interferenties, en dus tot klankverkleuringen. Verder merk ik op dat alle luisterruimtes (aula's, auditoria, concertzalen) die geliefd zijn vanwege hun goede akoestiek, niet zwaar gedempt zijn. Ze "dragen" het geluid (met een natuurlijke nagalm): echter zònder storende "snelle" (meteen op het originele geluid volgende) "flutter-echo's" in het hogere frequentiegebied.

Beste Mumsoft, Ja zeg, ik zal het verschil niet weten tussen de luidsprekers van Vintage en die van Spido! De luidsprekers van Vintage: En die van Spido: Dat scheelt wel zeventig kilo per stuk!

Beste Hans en Jongensdroom, Zonder te verwijzen naar naar de frequentieband waarin deze effecten optreden (alleen hogere frequenties!) en de mate waarin absorptie èn verspreiding worden verondersteld op te treden, zijn jullie opmerkingen weinigzeggend. Overigens merk ik t.a.v. Hans op dat er òf absorptie is, òf verspreiding. Beide tegelijkertijd is onmogelijk.

Beste Vintage, Ik had het toen over mijn luidsprekers. Niet over de jouwe...

Beste Vintage, Geen idee! Wellicht met 16Ω, want dat was in die dagen de standaard nominale luidspreker-impedantie? Of mogelijk met een oneindige weerstand? (Dus géén afsluitweerstand?) Ik vond er tot dusverre geen informatie over: zelfs niet in het boek "Firsts in High Fidelity" (Stephen Spicer). Maar ik zal het Harold Joseph vragen, als ik hem ooit weer ontmoet...

Beste Vintage, Bedoel je "betere luidsprekers dan je nú hebt"? Dat is helaas niet mogelijk... Overigens meld jij met gepaste trots dat bij jouw versterker 0,1% vervorming optreedt bij 10W. Met minstens zo gepaste bescheidenheid moge ik er nogmaals op wijzen dat bij de oude Leak Stereo 60 hetzelfde vervormingspercentage pas optreedt bij 30W. http://44bx.com/leak/Leak/products.html Verder wijs jij er op dat de eerste watt de belangrijkste is. Ik zal dat niet tegenspreken. Maar al sinds high fidelity begon, heb ik ervaren dat voor alle audio-apparatuur geldt: "When the goin' gets tough... the tough get goin'!" Bijna alle hifi-apparatuur kan simpele muziekjes - zoals veel gehoord bij demonstraties - leuk weergeven. Maar alleen de beste apparatuur maakt er geen soepzooitje van, wanneer het muziekmateriaal zeer complex en dynamisch is. Ik wéét dat de Leak Stereo 60 ook bij veeleisende muziek (opera, oratorium, romantische symfonische muziek e.d.), zelfs op hoog geluidsniveau, volkomen stabiel en transparant blijft presteren. Van die andere versterkers weet ik dat niet, maar ik heb mijn twijfels. Misschien moeten we maar eens een luister-vergelijking organiseren. Met tough muziekmateriaal er bij.

Beste Vintage, Spido is van opvatting dat er géén sprake van vooruitgang is, maar zelfs van àchteruitgang, als hedendaagse buizenversterkers (veel) méér vervormen en een minder gunstige demping / controle hebben dan vintage buizenversterkers. "Ontwerpkeuzes" zijn geen excuses: kennelijk waren/zijn die ontwerpkeuzes niet de juiste. Beste Goodtube, Spido begrijpt dat negative feedback destijds per versterkertrap werd toegepast ("local feedback"), en dat daarbij goed werd opgepast niet te overdrijven om de stabiliteit niet in gevaar te brengen. (Ter illustratie: http://www.44bx.com/leak/TL12_50yrs.html#anchor2136862 Dit betreft type TL/12 (anno 1948), maar de aanpak bleef kenmerkend voor alle latere ontwerpen.)

Spido houdt niet van popmuziek. Maar hij weet dat vele anderen dat wèl doen. Daarom verbaast het hem, dat niemand in deze rubriek aandacht besteedde aan het overlijden van Jimi Jameson, op 31 augustus, op 63-jarige leeftijd, en aan een hartaanval. Hij was zanger van bands als Cobra en Survivor, en het was navrant dat van hem vooral werd vermeld dat hij niét de zanger was van Survivor's grootste hit "The Eye of the Tiger". Want dat lied werd nog gezongen door zijn voorganger. (Spido vindt eigenlijk alleen de versie van Paul Anka wel okay...)

Beste Vintage, Hoe verklaar jij dan dat die oudjes - van Leak en (later) Radford, McIntosh e.a. - veel minder vervormden (c.q. vervormen) en een veel hogere dempingsfactor hadden (c.q. hebben) dan die hedendaagse buizenversterkers? Overigens is Spido van mening dat een gouden glans alleen wenselijk is, wanneer die in de opname zit. In alle andere gevallen kan die wijzen op (vnl. even) harmonische vervorming.

Ja, en de beste techniek óók. Als het om geluidskwaliteit gaat, althans. De digitalisering leidde alleen maar tot méér en tot gemakkelijker: niet tot béter.

Het best is natuurlijk een goede stereomicroscoop, i.v.m. de contouren van de naald (diepte). Enige oefening vooràf met de microscoop is wel vereist. Menig cantilever werd reeds geplet & geknakt door het draaien van het wiel, wiel, wiel, wiel, wiel, wiel, wiel...

Wat is er mis met een gewone stereomicroscoop?

Beste Duck-Twacy, Natuurlijk kun je een RB250 wèl met een RB1000 vergelijken! Waarom zou dat niét kunnen, volgens jou? En je opmerking over de (door Dick terecht zeer hoog geprezen*) AS212, is alleen te verklaren uit onkunde. * Een arm kan door een hifi-leverancier hoog worden geprijsd, maar dat hoeft niet te betekenen dat hij door een eerlijke recensent ook hoog wordt geprezen!

Als je ooit volledig verward wilt geraken, ontklutst, de weg kwijt, op het verkeerde been gezet èn bij dat been wilt worden genomen, begin dat op dit forum een topic over de mogelijkheden tot verbetering van de akoestiek in je kamer...

O, ze hebben zelfs demo's gehouden met Ravi Shankar: acht ESL's als back-up sitars... http://www.onethingaudio.webspace.virginmedia.com/FOR/QUA/57/9512-QUA-57-PIC-CON.htm

Quad... ja, ja... strijkkwartetjes, jongens- en/of meisjeskoortjes, castraatzangers... daar was Quad lang niet de kwaadste mee.

Wèl waar!

Leuk ontwerpje met 4 x EL34. Blinkt uit in midden, laag èn hoog. En vervormt vrijwel niet (< 0,1% THD / 25W). Wellicht kom je uiteindelijk hierop uit, als je klaar bent met de VdV modificaties?

Ja, die van jou staan óók prachtig, en zitten ongetwijfeld óók heerlijk! (Misschien nog wel heerlijker dan èchte Rookers...)

Lijken me heel fijne luisterstoelen! (Model 02 van Rooker: wees er maar zuinig op. Vintage furniture!)

Beste Arden, Allereerst zou ik willen opmerken, dat ik Eddie Driessen zéér hoog acht om zijn handvaardigheid, zijn bekwaamheid als fijn-instrumentmaker, zijn empirische kennis van draaitafels en de daaruit voortgesproten technische intuïtie. Maar voor zover ik hem ken, verricht hij nóóit metingen. Dat laat hij aan anderen - bijvoorbeeld aan Aalt Jouk van den Hul - over. Maar de resultaten interesseren hem eigenlijk niet. Aalt Jouk past zijn element aan bij de eigenschappen van de Pluto arm, en dat is het enige wat voor Eddie van belang is. Eddie "weet" in het diepst van zijn ziel wanneer iets goed is. En probeer dan maar niet hem daar aan te laten twijfelen! Ten tweede wil ik opmerken dat een forsere basweergave en/of meer sprankeling bij hogere frequenties heel goed kan duiden op betere aftasting en demping, maar dat zulke effecten ook het gevolg kunnen zijn van meer resonantie en minder controle. Mensen beminnen hun apparatuur vaak om hun fouten. Dit verklaart meteen de misvatting in jouw zin: "Als alles meetbaar en verklaarbaar zou zijn hadden we allemaal het summum waarschijnlijk al in huis gehad."

Eigenlijk was dat ook een idee dat mij te binnen schoot: de luidsprekers aan weerszijden van de audioset, en de muur daarachter dempend maken met akoestische panelen (zachtboard op tengels, of iets duurders & moderners). Of een dik wandkleed, bijvoorbeeld. Maar dan haal je wel meteen de hele woonsituatie overhoop, hè? Daarom durfde ik er niet mee aan te komen... Toffe fauteuils, trouwens!

Beste Mordante, Zoals ik in sectie "Vintage" schreef, ben ik momenteel bezig met de renovatie / optimalisatie van een stel oeroude KEF "Cresta" luidsprekers. Bij complexe muziekpassages op flinke luidheid trad bij één van de luidsprekertjes resonantie op. Om de oorzaak daarvan vast te stellen, heb ik het luidsprekertje (en de andere ook, in één moeite door: maar niet tegelijkertijd!) het hele scala aan sinustonen van een test-CD (Red Bullet 66.10) laten weergeven. Dit was veel gerieflijker dan zelf fiedelen & klooien aan de toongenerator: ik kon nu rustig blijven zitten, terwijl beide speakertjes van laag tot hoog lieten horen wat ze konden. Bij deze test - in mijn werkplaats / studio / atelier - viel me eens te meer op, hoe groot de invloed van reflecties in midden en hoog kunnen zijn. Tijdens het weergeven van al die sinustonen bewoog ik mijn hoofd, met gesloten ogen, heen en weer. En bij diverse frequenties kon ik, behalve het directe geluid van het luidsprekertje, óók nog een tweede en soms zelfs een derde schijnbare geluidsbron aanwijzen. Nu bestaan muziektonen altijd uit een groot aantal frequenties, zodat het lokaliseren van de geluidsbronnen bij muziek niet gelijk is aan het lokaliseren bij het beluisteren van aparte sinustonen, maar het geeft toch te denken. De oude stelregel is dat de directe omgeving van de luidsprekertjes zoveel mogelijk reflectievrij moet zijn, en dat de rest van de ruimte wel "hard" mag zijn. Hoéveel er gedempt moet worden in de omgeving van de luidsprekers, is een kwestie van uitproberen. Door de directe omgeving van de luidsprekers te dempen, wordt de afstand in tijd tussen direct geluid en eerste reflecties vergroot, waardoor er minder diffusie optreedt.

Beste Arden, Zo langzamerhand zou ik wel eens een wetenschappelijke uitleg willen krijgen over die mat. Zijn die "absoluut hoorbare" verschillen ooit gemeten? Zijn ze ooit verklaard?